Tổ chức thực hiện vẫn là khâu yếu
Dẫn báo cáo của Chính phủ đến ngày 31/10/2021 tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công cũng như việc giải ngân vốn ODA còn đạt thấp so với kế hoạch, đại biểu Âu Thị Mai (Tuyên Quang) đề nghị Bộ trưởng cho biết nguyên nhân của việc giải ngân chậm và giải pháp gì để thúc đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công năm 2021 và những năm tiếp theo, cũng như giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc thúc đẩy giải ngân vốn ODA?.
Đại biểu Âu Thị Mai, đoàn Tuyên Quang đặt câu hỏi chất vấn (Ảnh: QH)
Trả lời đại biểu, Bộ trưởng chia sẻ, vấn đề giải ngân đầu tư công là một vấn đề được rất nhiều đại biểu Quốc hội và cử tri cả nước quan tâm và cũng đã được nêu tại rất nhiều các kỳ họp của cả khóa XIV, nhưng vẫn chưa được giải quyết một cách triệt để.
“Tỷ lệ giải ngân của chúng ta vẫn rất thấp, đặc biệt là năm nay có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan” - Bộ trưởng nói.
Lí do thứ nhất được Bộ trưởng đưa ra là do công tác chuẩn bị dự án rất kém, chất lượng không cao, chủ yếu mang tính hình thức nhiều. Sau khi được chấp thuận chủ trương chúng ta bắt đầu thực hiện một cách thực tế và lúc đó lại mất thời gian làm lại, điều chỉnh đi, điều chỉnh lại rất nhiều lần.
Cùng với đó, theo Bộ trưởng, giải phóng mặt bằng “là câu chuyện muôn thuở mà chúng ta chưa thể giải quyết ngay được”. Bộ trưởng cho biết, nếu các quy định của Luật Đất đai không giải quyết triệt để thì công tác giải phóng mặt bằng cũng không giải quyết được, vẫn bị vướng mắc về nguồn gốc đất đai, giá đền bù, tranh chấp, khiếu kiện, ý thức người dân…
Riêng năm 2021, Bộ trưởng cho biết, do bị ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, nhiều địa phương đã phải giãn cách xã hội ảnh hưởng đến rất nhiều các vấn đề về nguyên liệu, vật liệu, nhân công đều tăng cao. Trong khi đó, năm 2021 là năm đầu tiên Việt Nam thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn…
Bên cạnh đó, khâu tổ chức thực hiện hiện nay vẫn là khâu yếu. Hiện nay thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư, tất cả các dự án nhóm A,B,C; thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn; điều chỉnh chủ trương đầu tư; phê duyệt, giao vốn chi tiết điều chỉnh kế hoạch…đều đã là phân cấp cho các bộ, ngành, địa phương.
Theo Bộ trưởng, hiện nay Bộ Kế hoạch và Đầu tư chỉ còn có ba chức năng chính. Thứ nhất là, xây dựng kế hoạch đầu tư công trung hạn, đảm bảo đúng chiến lược. Thứ hai là xây dựng các nguyên tắc, tiêu chí để báo cáo Quốc hội cho kế hoạch 5 năm. Thứ ba, xây dựng thêm nguyên tắc trong các kế hoạch hàng năm. Còn lại tất cả các vấn đề như lựa chọn dự án, phê duyệt dự án, thẩm định phương án điều chỉnh dự án kéo dài hay không, giao vốn chi tiết đã giao triệt để, phân cấp triệt để cho tất cả các Bộ, ngành, địa phương. Đến nay, Thủ tướng chỉ giao vốn một lần ngay từ năm trước cho các Bộ, ngành, địa phương.
Về giải pháp trong thời gian tới, Bộ trưởng nhấn mạnh, phải thực hiện quyết liệt hơn, nghiêm túc hơn các nghị quyết của Chính phủ để đẩy nhanh tiến độ giải ngân.
Bên cạnh đó, phải làm tốt, làm nhanh hơn cả công tác chuẩn bị đầu tư, giải phóng mặt bằng để đấu thầu. Tổ công tác đặc biệt của Thủ tướng cũng phải phát huy tinh thần để hướng dẫn tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đôn đốc, thúc đẩy giải ngân.
“Chúng tôi đang rà soát lại xem còn những vấn đề vướng mắc gì thì trong luật sửa các luật sắp tới tiếp tục hoàn thiện một bước nữa cho các thể chế liên quan đến giải ngân vốn đầu tư công. Các địa phương và các bộ, ngành nghiêm túc thực hiện thì chúng ta mới giải quyết được tận gốc của vấn đề” – Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nói.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư "có một phần trách nhiệm"
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trả lời chất vấn (Ảnh: QH)
Phát biểu tranh luận, nhất trí với ý kiến phát biểu của Bộ trưởng, đại biểu Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) cho rằng do khâu tổ chức thực hiện là chính. “Do từ khi xây dựng kế hoạch không sát, thậm chí không phải từ nhu cầu thực tế của địa phương mà có khi từ cơ sở, có khi do doanh nghiệp xây dựng, lập kế hoạch” - đại biểu thẳng thắn.
Nhấn mạnh vấn đề này luật quy định đã rất rõ, song đại biểu đề nghị Bộ trưởng làm rõ Bộ Kế hoạch và Đầu tư với trách nhiệm gác cửa, tham mưu về lĩnh vực này có giải pháp gì để chấn chỉnh, khắc phục? Bởi nếu cứ để tình trạng vướng mắc còn tồn tại dài của đầu tư công như thế này thì sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến sự phát triển của nền kinh tế.
Điều hành phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị phải xác định được nguyên nhân chủ quan, khách quan, cốt lõi và phải đột phá ở đâu. Chủ tịch Quốc hội cho biết, năm 2020, giải ngân đầu tư công đạt kỷ lục 98% nhưng 10 tháng đầu năm 2021, tỷ lệ giải ngân đầu tư chưa được 50%. Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, cùng môi trường thể chế như nhau nhưng có đơn vị giải ngân cao, đơn vị giải ngân thấp. Doanh nghiệp, người dân đều mong có gói kích thích mới, trong khi tiền có còn chưa tiêu hết, thậm chí tiền phân bổ cho 3 chương trình mục tiêu quốc gia đến nay chưa phân bổ được, Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề năng lực hấp thu vốn hiện nay.
Chủ tịch Quốc hội cho rằng, nếu không làm rõ thì dù Quốc hội chất vấn xong, có Nghị quyết cũng vẫn chưa giải quyết được vấn đề. Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cấp, các ngành và các bộ phải làm rõ trách nhiệm ở đâu, tình hình kiểm tra giám sát giải quyết, không thể nói chung chung là có vướng mắc.
Trả lời đại biểu Tạ Văn Hạ ngay sau đó, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định lại, vấn đề hiện nay không phải là vấn đề luật pháp.
Bộ trưởng một lần nữa nhấn mạnh, vấn đề “nằm ở tổ chức thực hiện”. Các địa phương, bộ, ngành cũng thờ ơ hoặc cũng có thể chưa làm hết trách nhiệm.
Thẳng thắn nhận một phần trách nhiệm trong rà soát các kế hoạch vốn mà các bộ, ngành và các địa phương có trình lên, Bộ trưởng hứa "sẽ cố gắng khắc phục vấn đề này trong thời gian tới”./.
Kim Thanh/dangcongsan.vn