Nhiều sai phạm nghiêm trọng trong hoạt động tín dụng

Thông báo Kết luận thanh tra chỉ rõ, việc thẩm định, phê duyệt cho vay tại một số hồ sơ tín dụng có hồ sơ pháp lý khách hàng, pháp lý dự án của VCB không đầy đủ; thẩm định hồ sơ vay vốn, năng lực tài chính thiếu chính xác; báo cáo thẩm định chưa phân tích và đánh giá khả năng trả nợ, nguồn trả nợ, hiệu quả dự án, phương án vay vốn; thẩm định xác định hạn mức tín dụng, vòng quay vốn, thời hạn cho vay, nguồn vốn tự có, vốn huy động khác chưa đủ cơ sở, thiếu chính xác.

Một số hồ sơ tín dụng giải ngân khi chưa đủ điều kiện theo phê duyệt; chứng từ giải ngân không đầy đủ; giải ngân cho vay mới trả khoản vay cũ hoặc trả lãi vay. Có trường hợp giải ngân không kiểm tra, kiểm soát các hóa đơn chứng từ (kiểm tra bản gốc của hóa đơn bán hàng) dẫn đến khách hàng giả mạo, sửa chữa nâng giá trị hóa đơn lên nhiều lần để rút vốn ngân hàng...

Việc kiểm tra sử dụng vốn vay tại VCB còn nhiều chỗ chưa thực hiện theo đúng quy định của pháp luật. Cụ thể, một số hồ sơ tín dụng các chi nhánh thực hiện kiểm tra sử dụng vốn vay không đầy đủ theo quy định; nội dung kiểm tra sơ sài, chung chung, chưa đầy đủ, chưa kiểm tra cụ thể về sổ sách kế toán, chưa đề cập các thông tin liên quan đến tình hình hoạt động kinh doanh, đánh giá về dòng tiền giải ngân dẫn đến ngân hàng không kiểm soát được việc sử dụng vốn vay và khả năng trả nợ của khách hàng...

Một số hồ sơ tín dụng nhận thế chấp tài sản đảm bảo (TSBĐ) không đủ điều kiện bảo đảm theo quy định; việc định giá lại TSBĐ chưa theo quy định; hợp đồng thế chấp TSBĐ không có công chứng; không lưu giữ hồ sơ TSBĐ theo quy định; TSBĐ chưa được mua bảo hiểm đầy đủ; TSBĐ không đủ tỷ lệ theo cam kết trong hợp đồng tín dụng; không ký lại hợp đồng thế chấp khi hợp đồng thế chấp đã hết hiệu lực.

Ngoài ra, một số hồ sơ tín dụng VCB thực hiện xếp hạng khách hàng, phân loại nợ, cơ cấu nợ chưa đúng quy định tại Quyết định số 780/QĐ-NIHNN và Công văn số 2506/NHNN-CSTT; một số hồ sơ xử lý rủi ro có nguyên nhân từ việc khi cho vay VCB đã vi phạm các quy định của hoạt động tín dụng. Sau khi xử lý rủi do VCB chưa có biện pháp kiên quyết, phù hợp để thu hồi nợ (như phát mại lài sản, bán nợ...).

 Ảnh minh họa, nguồn intenet

Hoạt động mua bán nợ và đầu tư tài chính cũng sai phạm hàng loạt

Về hoạt động mua bán nợ: VCB ban hành Quyết đinh (số 510/QĐ-VCB.XLTHN ngày 19/7/2013 và Quyết định số 217/QĐ-VCB.CN ngày 03/4/2013) về hướng dẫn việc mua bán nợ không rõ ràng, không cụ thể, dẫn đến trong quá trình thực hiện có sự nhầm lẫn giữa các bước (đăng thông tin bán nợ trên phương tiện thông tin đại chúng, thuê đơn vị thẩm định giá, để xác định giá trị khoản nợ làm cơ sở xác định giá bán nợ sau khi VCB đã thỏa thuận với khách hàng về giá bán).

Công ty Quản lý tài sản (VAMC) ủy quyền cho VCB bán các khoản nợ theo hình thức thỏa thuận trực tiếp với khách hàng khi chưa thực hiện bán nợ theo hình thức đấu giá là chưa đúng với quy định tại điểm c Khoản 2 Điều 34 Thông tư số 19/2013/TT-NHNN và điểm e Khoản 1 Điều 34 Thông tư số 14/2015/TT-NHNN; đồng thời VAMC tham mưu cho NHNN ban hành Văn bản số 8666/NHNN-TTGSNH ngày 21/11/2014 không đúng.

Trong hoạt động đầu tư tài chính: Việc góp vốn, mua cổ phần của VCB chưa hoàn toàn phù hợp với nhũng quy định tại Khoản 1, Khoản 2 Điều 129 Luật các Tổ chức tín dụng (TCTD) và Khoản 1, Khoản 2 Điều 18 Thông tư số 36/2014/TT-NHNN ngày 20/11/2014 của NHNN Việt Nam.

VCB có cổ phần sở hữu tại Doanh nghiệp Gentraco (từ tháng 7/2006 - 10/2014) và TCTD là MB (từ năm 1994), nhưng doanh nghiệp lại là cổ đông hoặc công ty con của TCTD lại là cổ đông của VCB (Gentraco tháng 7/2010, VCBS tháng 7/2006, MBS tháng 12/2013) là chưa đúng quy định tại Khoản 5 Điều 129 và Khoản 2 Điều 135 Luật các TCTD.

VCB còn chậm thoái vốn tại những doanh nghiệp ngoài ngành, lĩnh vực và những doanh nghiệp hoạt động không có hiệu quả.

Trong giai đoạn 2014-2015, hiệu quả đầu tư của VCB chưa tương xứng với việc tăng vốn đầu tư. Cụ thể, giá trị đầu tư tăng năm 2014 là 5.170,5 tỷ đồng, năm 2015 là 5.375,6 tỷ đồng, nhưng thu nhập từ cố tức lại giảm: năm 2014 là 438,3 tỷ đồng, xấp xỉ 8,48%, năm 2015 là 265,8 tỷ đồng, xấp xỉ 4,94%.

Ngoài ra, qua kiểm tra 02 gói thầu công nghệ thông tin thấy VCB thực hiện chưa đúng quy trình và nội dung đầu tư, các yêu cầu về an toàn, bảo mật; năng lực của cán bộ thực hiện dự án chưa đáp ứng yêu cầu, trình độ về chuyên môn kỹ thuật; chưa kiểm soát chặt chẽ đối với nhà thầu dẫn đến ngay sau khi trúng thầu và hợp đồng được ký kết, các nhà thầu đã chuyển nhượng cho đơn vị khác thực hiện mà VCB không nắm được. 

Đến thời điếm thanh tra gói thầu “Mua sắm giải pháp Flash caching cho hệ thống máy chủ” chưa hoàn thành và đưa vào sử dụng./.

Hoàng Minh