Lặc lày còn được gọi là Mướp nhật. Loại quả này có xuất xứ từ Nhật và được trồng ở nước ta từ rất lâu nên nhiều người vẫn gọi với cái tên mướp Nhật.
Lặc lày có hai loại, một loại quả ngắn chừng 10-15cm, ăn ngọt và mềm hơn so với quả dài, còn quả dài nhìn giống như những con rắn buông mình xuống từ giàn cây râm mát, còn gọi là mướp rắn. Quả dài cho năng suất cao hơn, nhưng quả ngắn lại được người dân ưa dùng hơn nên cũng được trồng nhiều hơn.
Lặc lày không chỉ là một nguyên liệu chế biến được nhiều món ngon mà còn là vị thuốc rất bổ ích cho gia đình.
Lặc lày luộc
Lặc lày loại ngắn có thể chế biến thành nhiều món, trong mùa hè, để giải nhiệt người ta thường luộc, là món ăn chế biến đơn giản, ngon miệng và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Khi chế biến món này, người ta để nguyên cả vỏ vì chính lớp vỏ tạo nên hương vị rất riêng.
Độ giòn của lớp vỏ kết hợp với vị ngọt mềm mát của phần ruột của quả lặc lày được luộc chín tới, gắp ra đĩa, chấm với muối vừng thật sự là một món dễ ăn cho mọi người trong ngày nắng nóng.
Lặc lày nhồi thịt
Quả lặc lày được rửa sạch, dùng dao cắt một đầu, moi ruột. Phần nhân có thể trộn thịt, đậu, mộc nhĩ hoặc nấm hương, mùi tàu tất cả đều được xay nhỏ và ướp gia vị, tiêu. Dùng thìa hoặc đũa nhồi hết phần nhân vào quả lặc lày đã bỏ ruột, nếu dùng không hết nhân có thể bỏ vào nồi nước nêm gia vị nấu làm canh. Dùng nồi hấp cách thủy cho lặc lày chín, không cho trực tiếp vào nước luộc, như vậy quả sẽ dễ bị nhũn, mất chất và giảm đi sự hấp dẫn của món ăn. Món này khi ăn thái thành nhiều khúc nhỏ, bày ra đĩa ăn với cơm nóng không cần nước chấm vì phần nhân đã vừa miệng. Vị ngọt mềm của quả lặc lày, béo của thịt, giòn của mộc nhĩ, nấm hương ăn với cơm thật ngon, là món ăn phù hợp với người già, trẻ em và những người thiếu dinh dưỡng trong mùa hè nóng nực.
Lặc lày nhồi cua bể
Nguyên liệu gồm: 6 quả lặc lày, 100g thịt cua, 100g giò sống, 1 lòng đỏ trứng, 5 cánh nấm thông, 1 muỗng canh dầu hào, 1 muỗng canh nước tương, 50g mỡ chài, 1 củ hành khô băm nhỏ, Hạt nêm.
Cách chế biến: Quả lặc lày ngâm, rửa sạch, dùng dao xắt dọc non nửa trái, dùng muỗng vét bỏ hạt tạo thành lòng thuyền. Mỡ chài rửa sạch, bằm nhỏ. Nấm thông ngâm cho nở, bằm nhỏ. Trộn đều thịt cua với giò sống, mỡ chài, nấm thông, hành khô, hạt nêm. Nhồi nhân cua vào trái lặc lày, phết lòng đỏ trứng gà lên, bày vào xửng, hấp chín. Chấm với nước tương.
Không những vậy, lặc lày thường được dùng để nấu canh với tôm, tép, xào với lòng gà vịt, thịt bê, xào chung với các loại rau khác hoặc ăn sống cũng rất ngon.
Theo KTĐT