Học viên vận dụng vào thực tiễn giải quyết tình huống giả định trong thực hiện một cuộc thanh tra, kiểm tra, tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo - Ảnh: Việt Anh

Tham dự có TTVCC. Vũ Văn Chiến, Hiệu trưởng Trường cán bộ Thanh tra cùng đại diện các phòng, khoa, trung tâm và hơn 130 học viên là cán bộ Thanh tra Quốc phòng và công chức thanh tra của các tỉnh, thành, địa phương khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ.

Tại Hội trường tầng 2 Trường Cán bộ Thanh tra, trên cơ sở các kiến thức đã học, học viên Trường Cán bộ thanh tra đã vận dụng vào giải quyết tình huống trong thực tiễn. Tình huống giả định trong thực hiện một cuộc thanh tra, kiểm tra, tiếp công dân và giải quyết khiếu nại tố cáo trong khung Chương trình đã được đào tạo, bồi dưỡng. Sau khi được đào tạo, bồi dưỡng về những kỹ năng cơ bản về công tác thanh tra như kỹ năng lập kế hoạch, kỹ năng lập biên bản, kỹ năng xây dựng báo cáo, kỹ năng thực hiện các quyền trong thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo... dưới sự hướng dẫn, yêu cầu của giảng viên, học viên hoàn thiện kịch bản, chuẩn bị và phân vai, diễn xuất, xử lý tình huống giúp học viên thảo luận, thực hành các nghiệp vụ.

Một cuộc thanh tra giả định được học viên Trường Cán bộ Thanh tra thực hiện

Các học viên đã xây dựng tình huống giả định với mục đích gắn thực tiễn trong hoạt động thanh tra góp phần phòng ngừa, phát hiện, xử lý hoặc kiến nghị xử lý kịp thời, nghiêm minh các sai phạm, khiếm khuyết. Từ tình huống giả định được học viên xây dựng toàn diện về một cuộc thanh tra cho thấy, để đưa ra những nhận xét, đánh giá việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của đối tượng thanh tra luôn phải lấy pháp luật làm thước đo, làm tiêu chí để so sánh, đánh giá. Trong đó, nếu pháp luật chưa quy định thì cần tìm tiền lệ, thông lệ để so sánh, đánh giá. Nếu pháp luật chưa quy định, mà tiền lệ, thông lệ cũng chưa có thì phải xem xét tính không vụ lợi của hành vi, việc làm đó để xem xét, đánh giá. Đó là lý thuyết về đánh giá trong hoạt động thanh tra. Tuy nhiên, việc xử lý, kiến nghị xử lý sai phạm, khiếm khuyết được phát hiện qua hoạt động thanh tra không thuần túy chỉ dựa vào pháp luật, tiền lệ hay thông lệ, mà còn phải tính tới các yếu tố khác như chính trị, xã hội, lợi ích của cộng đồng, của quốc gia, dân tộc.

Quang cảnh tại Hội trường tầng 2 Trường Cán bộ Thanh tra - Ảnh: Việt Anh

Những nội dung tình huống giả định này đã giúp cho học viên có góc nhìn tổng quát hơn về thực hiện cuộc thanh tra, tiếp công dân và giải quyết khiếu nại tố cáo. Nội dung giả định được học viên xây dựng đã phản ánh toàn diện “phẩm chất”, “giá trị” của hoạt động thanh tra, nhưng phần nào đã mô tả kết quả thanh tra bằng những con số “biết nói”, chỉ ra những quyết định, quy định, cơ chế, chính sách nào không còn phù hợp với yêu cầu thực tiễn; kiến nghị cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có thẩm quyền xem xét, xử lý trách nhiệm hành chính, trách nhiệm chính trị đối với tập thể, đơn vị, cá nhân có sai phạm, khuyết điểm; kiến nghị chuyển cơ quan điều tra xem xét, xử lý trách nhiệm hình sự bao nhiêu vụ việc... Những tình huống đó đã phần nào khắc họa “phẩm chất”, “giá trị” cuộc thanh tra hay nói một cách trực diện, đó là bài học phản ánh chất lượng cuộc thanh tra.

Ông Nguyễn Viết Thạch, TTVCC – Phó Hiệu trưởng trường Cán bộ Thanh tra đóng góp một số ý kiến tại buổi lên lớp

Đóng góp ý kiến cho học viên, ông Nguyễn Viết Thạch, TTVCC - Phó Hiệu trưởng Trường Cán bộ Thanh tra nhấn mạnh, việc xử lý tình huống trong hoạt động một cuộc thanh tra là những tình tiết, hành vi, sự kiện không dự liệu trước được hoặc vượt quá thẩm quyền của người tiến hành thanh tra, thậm chí của người ra quyết định thanh tra, người đứng đầu cơ quan thanh tra. Tình huống trong hoạt động thanh tra ở đây bao gồm cả tình huống trong quá trình tiến hành thanh tra, tình huống trong chỉ đạo kết thúc thanh tra và xử lý sau thanh tra. 

Bên cạnh đó, trong hoạt động thanh tra có nhiều đối tượng có liên quan mà đoàn thanh tra phải tiến hành kiểm tra, xác minh. Việc xác định rõ ràng, đầy đủ đối tượng thanh tra và đối tượng kiểm tra, xác minh sẽ bảo đảm cho hoạt động của đoàn thanh tra được thực hiện thuận lợi và bảo đảm cho các đối tượng có liên quan đến hoạt động thanh tra thực hiện đầy đủ, nghiêm túc quyền, nghĩa vụ của mình được pháp luật quy định, nhằm phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động thanh tra. Mặt khác, việc xác định rõ ràng đối tượng thanh tra, đối tượng kiểm tra, xác minh sẽ giúp cho việc xác định nội dung, phạm vi thanh tra ngay từ khi xây dựng kế hoạch thanh tra.

Ông Vũ Văn Chiến, Hiệu trưởng Trường cán bộ Thanh tra chia sẻ cùng học viên

Phát biểu tại hội trường, ông Vũ Văn Chiến, Hiệu trưởng Trường cán bộ Thanh tra chia sẻ cùng học viên và đánh giá cao tâm huyết của học viên trong việc xây dựng, tham gia các tình huống giả định về công tác thanh tra, kiểm tra, tiếp công dân và giải quyết khiếu nại tố cáo trong khung chương trình đã được đào tạo, bồi dưỡng. Tuy nhiên, ông cũng chia sẻ về hoạt động thanh tra đòi hỏi người tiến hành thanh tra vừa phải có phẩm chất, đạo đức trong sáng, vừa phải có năng lực hoàn thành nhiệm vụ. Điều này đòi hỏi người tiến hành thanh tra, đặc biệt là trưởng đoàn thanh tra phải am hiểu chính sách, pháp luật, hiểu biết về quản lý hành chính Nhà nước, thành thạo kỹ năng xem xét, đánh giá và có kiến thức về chuyên môn, kỹ thuật, nghiệp vụ liên quan tới nội dung thanh tra. Trưởng đoàn thanh tra còn phải nhuần nhuyễn kỹ năng lãnh đạo, quản lý, có năng lực tổ chức thực hiện nhiệm vụ, kinh nghiệm xử lý tình huống và đủ bản lĩnh vượt qua những thách thức trong hoạt động thanh tra.

Đối tượng thanh tra ở đây là cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân đang có vấn đề. Vì vậy, để có được thái độ hợp tác tích cực, xây dựng giữa các bên trong hoạt động thanh tra, trước hết, đòi hỏi người tiến hành thanh tra phải có quan điểm, thái độ đúng mực, kiên nhẫn lắng nghe, phương pháp làm việc khoa học, không vòi vĩnh, không nhũng nhiễu, không vụ lợi, không tạo áp lực vô lý lên đối tượng thanh tra, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.

Việc tiến hành thanh tra phải tuân thủ đầy đủ các nguyên tắc, trình tự, thủ tục được pháp luật quy định; việc sử dụng các quyền hạn phải thỏa mãn các điều kiện mà pháp luật ràng buộc và phải chú ý tính đến hậu quả không mong muốn phát sinh từ việc sử dụng quyền hạn có tính cưỡng chế mạnh trong quá trình thanh tra của trưởng đoàn thanh tra, của người ra quyết định thanh tra. Ngoài ra các phương pháp tâm lý, tư tưởng, thuyết phục, dân chủ, lắng nghe, tôn trọng quyền giải trình của đối tượng thanh tra trong quá trình tiến hành thanh tra cũng giúp cải thiện rất nhiều thái độ ứng xử giữa các bên trong hoạt động thanh tra./.