Cuối tháng 5 năm 2019, kết quả xác minh từ Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội nêu rõ: Năm 1971, bà Lan (chồng là liệt sỹ Nguyễn Trọng Biên) có mua của bà ngoại là bà Nguyễn Thị Ơn (tức “Khê”) 1.440 m2 đất thổ cư tại thôn Đại Bằng, xã Nguyên Khê, huyện Đông Anh. Việc mua bán không có giấy tờ, nhưng có xác nhận của ông Tô Văn Mật và ông Tô Văn Hưởng - Chủ tịch UBND xã Nguyên Khê và Chủ nhiệm HTX Nguyên Khê giai đoạn năm 1982. Sau khi mua lại, bà Lan đã xây dựng nhà ở và trồng xoan, trồng màu và cây ăn quả.

Tháng 02/1982, bà Lan đã đổi diện tích đất trên cho HTX và UBND xã Nguyên Khê. Ngoài gia đình bà, cùng giai đoạn này, còn có 14 hộ gia đình khác cũng đổi đất cho HTX và UBND xã Nguyên Khê.  Sau khi đổi đất, 14 hộ gia đình đã được bố trí đất ở nơi khác (đến nay, 14 hộ đã xây dựng nhà ở). 

Riêng hộ gia đình bà Lan thời điểm đó chưa nhận đất đổi, với lý do: Gia đình bà Lan vẫn có đất ở nơi khác, chính quyền địa phương hứa sau này sẽ cấp trả cho gia đình diện tích đất khác và tại thời điểm đó, do các con bà Lan còn quá nhỏ, gia đình chưa đủ điều kiện để xây dựng ngay nhà ở mới.

Đến năm 1994, khi các con đã trưởng thành, gia đình bà Lan có nhu cầu lấy đất để xây dựng nhà ở nên đã có đơn gửi UBND xã Nguyên Khê, nhưng chưa được giải quyết.

Trong các năm 2015, 2016, 2017 và 2018, bà Lan đều có đơn đề nghị giải quyết kiến nghị. 

Đến ngày 02/11/2018, Chủ tịch UBND huyện Đông Anh có Quyết định số 6086/QĐ-UBND giải quyết KN lần đầu.

Bà Lan không nhất trí và có đơn KN lần 2 gửi UBND TP Hà Nội. Trong đó, đề nghị xem xét, giải quyết hoàn trả bằng một diện tích đất ở mới khác, tương ứng cho diện tích 1.440 m2 đất mà gia đình đã đổi cho HTX và UBND xã Nguyên Khê năm 1982.

 Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội - nơi thực hiện báo cáo vụ việc tới UBND TP Hà Nội. Ảnh PV

Theo UBND huyện Đông Anh, UBND xã Nguyên Khê báo cáo, việc đổi đất giữa HTX nông nghiệp với 15 hộ gia đình (trong đó có hộ gia đình bà Lan) tại thời điểm đổi đất không được lập thành văn bản, giấy tờ. Nay, bà Lan cung cấp xác nhận lại của các ông (bà) nguyên là Chủ tịch UBND xã Nguyên Khê, Chủ nhiệm HTX nông nghiệp năm 1982 (thời điểm bà Lan đổi đất cho HTX).

Diện tích đất hộ gia đình bà Lan đổi đất cho HTX nông nghiệp là đất nông nghiệp. UBND xã Nguyên Khê đã giao đất cho các hộ gia đình thôn Đại Bằng sử dụng ổn định vào mục đích sản xuất nông nghiệp, trồng cây hàng năm theo phương án giao đất theo Nghị định số 64/CP của Chính phủ được UBND huyện Đông Anh phê duyệt. Hiện nay, các hộ gia đình đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp.

Ngày 07/9/2016, UBND huyện Đông Anh ban hành Văn bản số 887/UBND-TNMT trả lời kiến nghị của bà Lan, thôn Đại Bằng, xã Nguyên Khê. 

UBND huyện Đông Anh căn cứ theo quy định tại Khoản 5 Điều 26 Luật Đất đai năm 2013 với nội dung: "Nhà nước không thừa nhận việc đòi lại đất đã được giao theo quy định của Nhà nước cho người khác sử dụng trong quá trình thực hiện chính sách đất đai của Nhà nước. Vì vậy, UBND huyện Đông Anh khẳng định kiến nghị của bà Lan là không có cơ sở để giải quyết".

Không đồng ý, công dân có đơn KN nội dung Văn bản số 887/UBND-TNMT ngày 07/9/2016 của UBND huyện Đông Anh. 

Ngày 02/11/2018, Chủ tịch UBND huyện Đông Anh ban hành Quyết định số 6086/QĐ-UBND về giải quyết KN của công dân với nội dung: “Điều 1. Giữ nguyên Văn bản số 887/UBND-TNMT ngày 07/9/2016 về việc trả lời đơn kiến nghị của bà Nguyễn Thị Lan, thôn Đại Bằng, xã Nguyên Khê, huyện Đông Anh, Hà Nội”.

Ngày 27/02/2019, Sở Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với Phòng Tài nguyên Môi trường, huyện Đông Anh, UBND xã Nguyên Khê kiểm tra hiện trạng khu vực đất mà 15 hộ gia đình (trong đó có hộ gia đình bà Nguyễn Thị Lan) trước đây đã đổi cho HTX nông nghiệp nhận thấy, khu đất có vị trí phía Bắc giáp sông Cà Lô, phía Nam và phía Đông giáp đất nông nghiệp thôn Đại Bằng, phía Tây giáp khu đất nông nghiệp. Hiện trạng các hộ gia đình đang trồng lúa và trồng cây hàng năm (như: đậu đỗ, chuối).

Theo kết quả đối thoại ngày 24/5/2019 do Sở Tài nguyên và Môi trường tổ chức và thông qua dự thảo Báo cáo kết quả xác minh nội dung KN của bà Lan (có đủ thành phần: đại diện UBND huyện Đông Anh, UBND xã Nguyên Khê, bà Lan và ông Trương Anh Tuấn (người nhận ủy quyền của bà Lan). Sau khi đã nghe đọc và tự nghiên cứu kỹ dự thảo Báo cáo kết quả xác minh của Sở Tài nguyên và Môi trường, bà Lan, UBND huyện Đông Anh, UBND xã Nguyên Khê nhất trí với nội dung.

Trên cơ sở báo cáo của UBND huyện Đông Anh, UBND xã Nguyên Khê, xác nhận của các ông (bà) nguyên là lãnh đạo UBND xã Nguyên Khê, HTX nông nghiệp, một số ông (bà) hiện là lãnh đạo HĐND, UBND xã và thôn Đại Bằng và trình bày của bà Lan, Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết, sự việc gia đình bà Lan đổi đất cho HTX nông nghiệp và UBND xã Nguyên Khê là có thật. “Tuy nhiên, tại thời điểm đổi đất, việc đổi đất nêu trên không được lập thành văn bản, giấy tờ, không có biên bàn bàn giao mốc giới. Do đó, không có cơ sở và căn cứ pháp lý để xác định ranh giới, mốc giới vị trí, diện tích đất mà bà Lan trước đây đã đổi cho HTX nông nghiệp, UBND xã Nguyên Khê”, Sở Tài nguyên và Môi trường khẳng định.

Quá trình làm việc với Sở Tài nguyên và Môi trường, bà Lan trình bày gia đình thuộc đối tượng chính sách, có khó khăn về nhà ở và đề nghị được xem xét, giải quyết. Do đây là nội dung dân nguyện, Sở Tài nguyên và Môi trường đề nghị UBND huyện Đông Anh căn cứ quỹ đất, tình hình thực tế tại địa phương, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được cấp có thẩm quyền phê duyệt, rà soát hoàn cảnh gia đình, đối chiếu với chính sách ưu đãi người có công của Nhà nước để xem xét, giải quyết đảm bảo quyền lợi hợp pháp, chính đáng của công dân theo đúng quy định pháp luật.

Căn cứ các nội dung kết luận trên, Sở Tài nguyên và Môi trường đề nghị Chủ tịch UBND TP ban hành quyết định giải quyết khiếu nại lần 2, với nội dung sau: Việc bà Lan ở thôn Đại Bằng, xã Nguyên Khê, huyện Đông Anh KN đối với Quyết định số 6086/QĐ-UBND ngày 02/11/2018 của Chủ tịch UBND huyện Đông Anh về giải quyết KN của bà là không có cơ sở xem xét, giải quyết theo pháp luật. Bên cạnh đó, đồng ý với nội dung Quyết định số 6086/QĐ-UBND ngày 02/11/2018 của Chủ tịch UBND huyện Đông Anh về giải quyết KN của bà Lan ở thôn Đại Bằng, xã Nguyên Khê, huyện Đông Anh: “Kiến nghị đòi trả lại đất đã đổi cho HTX là không có cơ sở để giải quyết”.

Đối với nội dung dân nguyện nêu trên của bà Lan, Sở Tài nguyên và Môi trường đề nghị bà Lan gửi đơn đến UBND huyện Đông Anh để được xem xét, giải quyết theo quy định pháp luật.

Liên quan tới nội dung KN của công dân, phóng viên Tạp chí Thanh tra đã trực tiếp liên hệ đặt lịch làm việc, gửi kèm Giấy giới thiệu nêu rõ nội dung tại Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội từ trước Tết Nguyên đán 2020. Tuy nhiên, sau khi Văn phòng Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội tiếp nhận Giấy giới thiệu và trao đổi sẽ trình lãnh đạo xin ý kiến và liên hệ lại với phóng viên bố trí lịch làm việc đến nay vẫn chưa có hồi âm. Đề nghị UBND TP chỉ đạo các cơ quan chức năng sớm vào cuộc xử lý dứt điểm vụ việc. 

Lan Anh - Trần Huy