Buổi đối thoại do Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Trịnh Xuân Trường; Trưởng Ban Tiếp công dân Trung ương Nguyễn Hồng Điệp; Phó Cục trưởng Cục I Thanh tra Chính phủ Ngô Mạnh Hùng chủ trì.

Cùng tham dự có đại diện lãnh đạo Tỉnh ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ tỉnh, các sở ngành, huyện Bắc Hà, và 8 hộ dân.

Ngày 18/4/2025, tại Trụ sở Tiếp công dân tỉnh Lào Cai, một buổi đối thoại quan trọng đã diễn ra nhằm tháo gỡ khiếu kiện kéo dài liên quan đến Dự án Đường vành đai 2, đoạn từ ĐT 153 đi UBND xã Na Hối - Na Kim, xã Tả Chải, huyện Bắc Hà. Buổi đối thoại do Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Trịnh Xuân Trường; Trưởng Ban Tiếp công dân Trung ương Nguyễn Hồng Điệp; Phó Cục trưởng Cục I Thanh tra Chính phủ Ngô Mạnh Hùng chủ trì. Cùng tham dự có đại diện lãnh đạo Tỉnh ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ tỉnh, các sở ngành, huyện Bắc Hà, và 8 hộ dân. Đây là nỗ lực nhằm lắng nghe, giải thích và tìm giải pháp cho vấn đề kéo dài hơn 4 năm.

Khiếu kiện từ năm 2021

Dự án Đường vành đai 2, được phê duyệt theo Quyết định 3478/QĐ-UBND ngày 31/10/2018 và điều chỉnh tại Quyết định 2912/QĐ-UBND ngày 19/9/2019 của UBND tỉnh Lào Cai, mang kỳ vọng lớn trong việc mở rộng thị trấn Bắc Hà, tạo quỹ đất, thúc đẩy kinh tế - xã hội và cải thiện đời sống đồng bào dân tộc thiểu số. Với quy mô 36,8 ha, dự án bao gồm 7,65 ha đường trục chính rộng 20,5 m, 11,09 ha đường nội bộ, 6,96 ha hạ tầng kỹ thuật như san nền, cấp thoát nước, và 11,11 ha đất tái định cư cùng đất đấu giá. Nguồn vốn đến từ ngân sách tỉnh, huyện, và đấu giá đất, đảm bảo tính khả thi tài chính.

Đại diện các công dân.

Tuy nhiên, từ năm 2021, 8 hộ dân tại thôn Na Hối Nùng, xã Na Hối, đã liên tục khiếu kiện, vượt cấp lên Trung ương, phản ánh việc UBND huyện Bắc Hà thu hồi đất ngoài ranh giới dự án, cưỡng chế trái quy định, và chậm giải quyết tái định cư. Những cái tên như bà Sùng Thị Yên, bà Thào Thị Chiu, và ông Lù A Phán trở thành tâm điểm của tranh cãi. Bà Yên nhấn mạnh huyện thu hồi và cưỡng chế ngoài phạm vi 20,5 m đường trục chính, yêu cầu thực hiện đúng Quyết định 3478, 2912, trả lại đất ngoài ranh giới để dân ổn định cuộc sống. Bà Chiu bức xúc vì gia đình bị cưỡng chế, phá nhà cửa ngoài phạm vi dự án, đồng thời chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) cho thửa đất đổi làm nhà văn hóa thôn từ năm 1999. Ông Phán, đại diện gia đình 11 khẩu, cho biết mất hơn 6.000 m² đất nông nghiệp, không còn sinh kế, và đề nghị hỗ trợ thêm đất tái định cư.

Những tranh cãi này đã khiến dự án đình trệ, dù đường trục chính gần hoàn thành. Sự chậm trễ không chỉ gây lãng phí ngân sách mà còn làm gián đoạn cơ hội phát triển kinh tế vùng, đẩy các hộ dân vào cảnh khó khăn, và làm gia tăng nguy cơ mất an ninh trật tự tại khu vực đồng bào dân tộc thiểu số.

Tại buổi đối thoại, các hộ dân tiếp tục nhấn mạnh yêu cầu của mình. Bà Sùng Thị Yên đặt câu hỏi về việc giải quyết đơn thư, khẳng định huyện chưa trả lời thỏa đáng và yêu cầu chỉnh lý hồ sơ địa chính, cấp lại GCNQSDĐ cho đất ngoài ranh giới. Bà Thào Thị Chiu chất vấn tính minh bạch của thông báo thu hồi đất, khi quyết định thu hồi ghi chuyển thành đất công cộng dù đất của gia đình không nằm trong phạm vi đường. Ông Lù A Phán đề nghị xem xét hỗ trợ sinh kế cho gia đình đông khẩu, nhấn mạnh đất bị thu hồi còn dùng để làm đường nhánh.

UBND huyện Bắc Hà cho biết đã tổ chức 42 cuộc làm việc cấp xã, 15 cuộc đối thoại cấp huyện và trả lời 14 lượt đơn thư cấp tỉnh, khẳng định mọi đơn thư được giải quyết kịp thời, đúng quy định. Sở Xây dựng giải thích quy mô 36,8 ha bao gồm đường trục chính, đường nội bộ, và hạ tầng kỹ thuật, không chỉ giới hạn ở 20,5 m đường chính như người dân hiểu. Sở Nông nghiệp và Môi trường xác nhận dự án phù hợp quy hoạch sử dụng đất, thu hồi đúng trình tự theo Điều 63 Luật Đất đai 2013. Tòa án Nhân dân tỉnh và Tòa án cấp cao tại Hà Nội đã bác đơn khởi kiện của ông Tải A Túng, khẳng định Quyết định 3478, 2912 hợp pháp. Công an tỉnh Lào Cai cũng kết luận dự án được thực hiện cơ bản đúng quy định pháp luật.

Chủ tịch UBND huyện Bắc Hà, Lao Cai.

Bí thư huyện ủy Bắc Hà, Lào Cai.

Toàn cảnh buổi đối thoại.

Tháo gỡ vướng mắc, lấy dân làm gốc

Dù tính pháp lý của dự án được khẳng định, buổi đối thoại vẫn phơi bày những bất cập trong thực thi. Ông Nguyễn Hồng Điệp, Trưởng Ban Tiếp công dân Trung ương nhận định, các hộ dân không phản đối Quyết định 3478, 2912, mà chỉ quan tâm đến cách thực hiện thu hồi đất. Ông chỉ ra rằng chính quyền còn thiếu sót trong tuyên truyền, giải thích, dẫn đến người dân chưa hiểu rõ quyền lợi. Ông đề nghị UBND tỉnh giao Bí thư, Chủ tịch huyện Bắc Hà trực tiếp gặp từng hộ dân, giải quyết từng nội dung cụ thể, đảm bảo quyền lợi tối đa cho người dân.

Ông Nguyễn Hồng Điệp, Trưởng Ban Tiếp công dân Trung ương (ảnh đứng) phát biểu tại buổi đối thoại.

Ông Ngô Mạnh Hùng, Phó Cục trưởng Cục I Thanh tra Chính phủ đánh giá, buổi đối thoại diễn ra thẳng thắn, minh bạch, đạt yêu cầu của Thanh tra Chính phủ. Ông nhấn mạnh các nội dung Tòa án đã phán quyết, như vụ ông Tải A Túng, phải được chấp hành, tránh khiếu kiện vượt cấp. Đối với các trường hợp cụ thể, ông đề nghị chính quyền xem xét, hỗ trợ dân ổn định cuộc sống, đặc biệt với những hộ gặp khó khăn đặc biệt như gia đình ông Lù A Phán. Ông kêu gọi người dân hợp tác, nêu rõ vướng mắc để chính quyền giải quyết, đồng thời nhấn mạnh cần chấm dứt khiếu kiện để dự án sớm triển khai, tránh thêm lãng phí.

Ông Ngô Mạnh Hùng, Phó Cục trưởng Cục I Thanh tra Chính phủ (ảnh đứng) phát biểu tại buổi đối thoại.

Ông Trịnh Xuân Trường, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh khẳng định, buổi đối thoại đạt ba mục tiêu: lắng nghe dân, tránh khiếu kiện vượt cấp; tuyên truyền pháp luật, tạo đồng thuận; và tháo gỡ vướng mắc để thi công, tránh lãng phí. Ông nhấn mạnh các hộ dân đồng tình với tính pháp lý của dự án, chỉ tranh cãi về ranh giới và chính sách. Ông Trịnh Xuân Trường chỉ đạo Bí thư huyện Bắc Hà làm việc với từng hộ, vận dụng chính sách có lợi, báo cáo Tỉnh ủy trong tháng 5/2025. Ông kêu gọi người dân ủng hộ dự án, không khiếu kiện vượt cấp, đồng thời yêu cầu đảm bảo an ninh trật tự, tránh điểm nóng tại khu vực đồng bào dân tộc. Các cơ quan thực hiện dự án được giao đẩy nhanh tiến độ, sớm đưa công trình vào sử dụng.

Ông Trịnh Xuân Trường, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND (ảnh đứng) tỉnh phát biểu tại buổi đối thoại.

Có thể nói, những chỉ đạo này cho thấy quyết tâm lấy dân làm gốc, nhưng vấn đề chưa được giải quyết triệt để. Các hộ dân vẫn yêu cầu chỉnh lý hồ sơ địa chính, cấp lại GCNQSDĐ cho đất ngoài ranh giới, và bồi thường thỏa đáng, cho rằng đoạn đường qua đất họ đã hoàn thành, không cần thu hồi thêm.

Sự chậm trễ của Dự án Đường vành đai 2 là bài học đắt giá về sự lãng phí nguồn lực, không chỉ ở ngân sách mà còn ở cơ hội phát triển, sinh kế của người dân, và niềm tin vào chính quyền. Trong bối cảnh Việt Nam hướng tới phát triển bền vững, những công trình như thế này cần được hoàn thành để kết nối vùng, nâng cao đời sống. Chính quyền phải hành động nhanh, minh bạch, và chăm lo dân sinh, trong khi người dân cần đồng thuận vì lợi ích chung. Chỉ khi cả hai bên cùng hướng tới mục tiêu phát triển, con đường này mới thực sự mở ra tương lai cho vùng Tây Bắc./.