Các công trình xây dựng được kiểm soát, các vi phạm được phát hiện kịp thời

Theo Quyết định số 26/2018/QĐ-TTg ngày 22/6/2018 của Thủ tướng Chính phủ, Đội quản lý trật tự xây dựng đô thị là tổ chức hành chính trực thuộc UBND quận, huyện, thị xã tại TP Hà Nội, có chức năng tham mưu, giúp UBND cấp huyện thực thi các quy định pháp luật trong lĩnh vực trật tự xây dựng đô thị.

Đội được trang bị phương tiện làm việc theo quy định của pháp luật, chịu sự chỉ đạo, quản lý của UBND cấp huyện và sự chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn về chuyên môn, nghiệp vụ của Sở Xây dựng.

Nhiệm vụ của đội quản lý trật tự xây dựng đô thị là xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch kiểm tra các trường hợp vi phạm trật tự xây dựng đô thị trên địa bàn, phát hiện, lập hồ sơ xử lý các trường hợp vi phạm trật tự xây dựng đô thị theo quy định của pháp luật và theo quy định của UBND TP Hà Nội.

Đội này có quyền đề xuất Chủ tịch UBND cấp huyện, chủ tịch UBND cấp xã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, và áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả theo thẩm quyền.

Theo đánh giá, qua 5 năm thí điểm, mô hình Đội Quản lý trật tự xây dựng đô thị được đánh giá là một mô hình hiệu quả. Bởi sau khi triển khai thực hiện mô hình thí điểm, công tác quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn thành phố có nhiều chuyển biến tích cực. Các công trình xây dựng được kiểm soát, các vi phạm được phát hiện kịp thời. Những trường hợp vi phạm trật tự xây dựng phức tạp, nổi cộm, gây bức xức dư luận dần được hạn chế. Các công trình vi phạm tồn đọng đã được rà soát, phân loại, trong đó xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm xử lý, giải quyết. Ý thức chấp hành pháp luật của người dân và doanh nghiệp trong lĩnh vực xây dựng đô thị từng bước được nâng cao. Các công trình vi phạm quy hoạch, trật tự xây dựng dần được giảm thiểu về số lượng và quy mô vi phạm.

Thống kê cho thấy, tính đến thời điểm hiện tại (so với cùng kỳ 04 năm trước), từ khi có Đội Quản lý trật tự xây dựng đô thị, tỷ lệ công trình có phép, miễn phép trên địa bàn thành phố tăng 2,9% (từ 96,59% lên 99,49%). Tỷ lệ số công trình có vi phạm trên tổng số công trình xây dựng giảm 5,13% (từ 8,82% xuống 3,69%). Số lượng công trình vi phạm giảm 4.331 trường hợp (từ 7.142 trường hợp còn 2.811 trường hợp). Tỷ lệ công trình vi phạm đã giải quyết dứt điểm giảm 8,92% (từ 91,73% còn 82,81%).

Theo đánh giá của cơ quan quản lý nhà nước, ưu điểm của mô hình thí điểm là tạo sự thống nhất, tập trung, xuyên suốt trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của UBND quận, huyện, thị xã về quản lý trật tự xây dựng tại địa phương; nâng cao tính chịu trách nhiệm toàn diện của Chủ tịch UBND cấp huyện, cấp xã trong công tác quản lý trật tự xây dựng. Chức năng, nhiệm vụ của Đội Quản lý trật tự xây dựng đô thị, trách nhiệm, cơ chế tham gia phối hợp của các cơ quan, đơn vị liên quan trong công tác quản lý trật tự xây dựng đã được quy định cụ thể, bảo đảm nguyên tắc 5 rõ "Rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ quy trình, rõ hiệu quả". Tình trạng chồng chéo chức năng hoặc né tránh trách nhiệm trong công tác quản lý trật tự xây dựng dần được hạn chế...

Trước đó, theo báo cáo từ năm 2022, công tác quản lý trật tự xây dựng tại Hà Nội đạt một số kết quả. Tính đến tháng 10/2022, UBND các quận, huyện, thị xã và các Đội Quản lý trật tự xây dựng đô thị quận, huyện, thị xã đã kiểm tra 18.131 công trình (đạt 100% công trình). Qua đó, phát hiện, thiết lập hồ sơ xử lý đối với 472 trường hợp có vi phạm, chiếm 1,87%; đã xử lý dứt điểm 311/472 trường hợp vi phạm, chiếm 65.9% và đang tiếp tục giải quyết, xử lý theo thẩm quyền: 161/472 trường hợp, chiếm 34.1%; UBND các quận, huyện, thị xã đã ban hành 1.208 quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động xây dựng, với tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính là hơn 12,7 tỷ đồng.

Với số lượng và mật độ công trình xây dựng dày đặc tại các đô thị thuộc TP Hà Nội, thì sự cần thiết phải duy trì lực lượng thực hiện chức năng thanh tra, kiểm tra, quản lý trật tự xây dựng. Ảnh: T.A

Chức năng thanh tra, kiểm tra về trật tự xây dựng được duy trì nhiều năm qua

Trước khi đổi tên thành Đội quản lý trật tự xây dựng tại Hà Nội hiện nay, thì nhiều chức năng, nhiệm vụ liên quan đến công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm và quản lý trật tự xây dựng có trong lực lượng Thanh tra Xây dựng.

Theo Quyết định số 46/2013/QĐ-UBND, ngày 25 tháng 10 năm 2013 của UBND TP Hà Nội về việc kiện toàn tổ chức và hoạt động của Thanh tra Sở Xây dựng Thành phố Hà Nội, thì chức năng, nhiệm vụ và mối quan hệ trong công tác của Đội Thanh tra xây dựng quận, huyện được quy định:

Đội thanh tra xây dựng quận, huyện có chức năng tham mưu, thực hiện, các nhiệm vụ quản lý trật tự xây dựng, giúp Chủ tịch UBND quận, huyện thị xã và Chánh Thanh tra Sở Xây dựng trong công tác quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn quận, huyện, thị xã.

Đội Thanh tra xây dựng quận, huyện chịu sự quản lý, chỉ đạo trực tiếp của Thanh tra Sở Xây dựng; có trách nhiệm thực hiện các nhiệm vụ và thường xuyên báo cáo Thanh tra Sở Xây dựng, Sở Xây dựng, UBND quận huyện, thị xã về việc phối hợp xử lý các vi phạm trật tự xây dựng trên địa bàn quận, huyện, thị xã, xã, phường, thị trấn theo Quy chế phối hợp quản lý trật tự xây dựng giữa Thanh tra Sở Xây dựng và UBND quận, huyện, thị xã, xã, phường, thị trấn do UBND Thành phố ban hành.

Đội Thanh tra xây dựng quận, huyện đồng thời chịu sự chỉ đạo, điều hành của UBND quận, huyện, thị xã; có trách nhiệm giúp UBND quận, huyện, thị xã, xã, phường, thị trấn thực hiện kế hoạch quản lý, kiểm tra, xử lý vi phạm trật tự xây dựng; trực tiếp kiểm tra, lập hồ sơ xử lý các vi phạm trật tự xây dựng đô thị trên địa bàn quận, huyện, thị xã, xã, phường, thị trấn; chuyển hồ sơ tới Chủ tịch UBND quận, huyện, thị xã, xã, phường, thị trấn tổ chức xử lý các vi phạm theo thẩm quyền và tham gia phối hợp xử lý các vi phạm trật tự xây dựng trên địa bàn quận, huyện, thị xã theo Quy chế phối hợp quản lý trật tự xây dựng giữa Thanh tra Sở Xây dựng và UBND quận, huyện, thị xã, xã, phường, thị trấn do UBND Thành phố ban hành và các quy định hiện hành của pháp luật.

Trong khi đó, Thanh tra Sở Xây dựng phân công một số thành viên thuộc các Đội Thanh tra xây dựng quận, huyện về làm việc tại các xã, phường, thị trấn để giúp UBND xã, phường, thị trấn, trực tiếp thực hiện kiểm tra, lập hồ sơ xử lý vi phạm về trật tự xây dựng trên địa bàn theo các quy định của pháp luật và theo Quy chế phối hợp quản lý trật tự xây dựng giữa Thanh tra Sở Xây dựng và UBND quận, huyện, thị xã, xã, phường, thị trấn. Các công chức, lao động hợp đồng thuộc Thanh tra Sở Xây dựng khi làm việc tại UBND xã, phường, thị trấn đồng thời chịu sự chỉ đạo, điều hành của UBND xã, phường, thị trấn về việc thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, tham gia phối hợp xử lý các vi phạm trật tự xây dựng trên địa bàn xã, phường, thị trấn; có trách nhiệm báo cáo Đội Thanh tra xây dựng quận, huyện và lãnh đạo UBND xã, phường, thị trấn theo quy định và chịu sự chỉ đạo về chuyên môn, nghiệp vụ của Đội Thanh tra xây dựng quận, huyện.

Đội Thanh tra xây dựng quận, huyện trực tiếp tổ chức kiểm tra đối với công trình xây dựng theo chỉ đạo của Lãnh đạo Thanh tra Sở Xây dựng trong trường hợp cần thiết để xử lý vi phạm kịp thời theo Quy chế phối hợp quản lý trật tự xây dựng và quy định của pháp luật. Thanh tra viên xây dựng thuộc Đội Thanh tra xây dựng quận, huyện được thực hiện xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật...

Quản lý trật tự xây dựng góp phần phát triển đô thị tốt hơn. Ảnh: T.A

Sự cần thiết của việc tiếp tục thí điểm Đội Quản lý trật tự xây dựng đô thị

Với sự cần thiết trong chức năng quản lý nhà nước về trật tự xây dựng trên địa bàn Hà Nội một đô thị đặc biệt, có phạm vi rộng, diện tích lớn với rất nhiều công trình và hoạt động xây dựng, mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 112/NQ-CP ngày 26/7/2023 về việc kéo dài thời gian thực hiện thí điểm Đội Quản lý trật tự xây dựng đô thị trực thuộc UBND quận, huyện, thị xã tại thành phố Hà Nội.

Theo đó, Chính phủ đồng ý kéo dài thời gian thực hiện thí điểm Đội Quản lý trật tự xây dựng đô thị trực thuộc UBND quận, huyện, thị xã tại thành phố Hà Nội cho đến khi có quyết định chính thức của cơ quan có thẩm quyền về mô hình tổ chức quản lý trật tự xây dựng đô thị thuộc UBND quận, huyện, thị xã tại thành phố Hà Nội.

Chính phủ giao Bộ Nội vụ chủ trì, phối hợp với UBND thành phố Hà Nội và các bộ ngành liên quan xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ dự thảo Quyết định sửa đổi, bổ sung Điều 4 Quyết định số 26/2018/QĐ-TTg ngày 22/6/2018 của Thủ tướng Chính phủ thí điểm thành lập Đội Quản lý trật tự xây dựng đô thị trực thuộc Ủy ban nhân dân quận, huyện, thị xã tại thành phố Hà Nội theo trình tự, thủ tục rút gọn.

Các Bộ trưởng: Nội vụ, Tư pháp, Xây dựng, Tổng Thanh tra Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội và các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan chịu trách nhiệm thi hành Nghị quyết 112/NQ-CP của Chính phủ nêu trên./.