Tại Nghị quyết số 75/2022/QH15 ngày 15/11/2022 (Nghị quyết 75) về hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV liên quan đến lĩnh vực thông tin và truyền thông, Quốc hội yêu cầu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông (TTTT) xử lý triệt để SIM không chính chủ; tiếp tục chủ động có các giải pháp hiệu quả nhằm hạn chế tối đa tình trạng tin nhắn “rác”, cuộc gọi “rác”. Tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân và doanh nghiệp về các rủi ro khi sử dụng SIM “rác”, phát tán tin nhắn “rác”, cuộc gọi “rác”.
Triển khai 73 đoàn thanh tra diện rộng về quản lý thông tin thuê bao
Triển khai thực hiện Nghị quyết 75, nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý, giải quyết tình trạng sử dụng SIM “rác”, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ TTTT ban hành các văn bản chỉ đạo các cơ quan, đơn vị liên quan, doanh nghiệp viễn thông di động triển khai cơ sở dữ liệu (CSDL) tập trung thuê bao của doanh nghiệp viễn thông với CSDL quốc gia về dân cư để xác thực dữ liệu người dùng. Đồng thời, đề nghị các doanh nghiệp viễn thông di động triển khai các biện pháp rà soát, chuẩn hóa lại thông tin thuê bao đối với các thuê bao có thông tin không trùng khớp sau đối soát với CSDL quốc gia về dân cư, có thông tin không đúng quy định.
Đặc biệt, Bộ TTTT đang thực hiện các biện pháp nhằm xử lý triệt để SIM không chính chủ; tiếp tục chủ động có các giải pháp hiệu quả nhằm hạn chế tối đa tình trạng tin nhắn “rác”, cuộc gọi “rác”. Tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân và doanh nghiệp về các rủi ro khi sử dụng SIM “rác”, phát tán tin nhắn “rác”, cuộc gọi “rác”.
Trong năm 2022, Bộ TTTT đã tổ chức kiểm tra 7 doanh nghiệp viễn thông di động, xử phạt 2,925 tỷ đồng đối với 7 doanh nghiệp và 39 Điểm cung cấp dịch vụ viễn thông (tăng 2,92 lần so với kết quả xử lý 5 năm trước). 2 lần ban hành văn bản nhắc nhở, chấn chỉnh đối với người đứng đầu doanh nghiệp do để xảy ra vi phạm về quản lý thông tin thuê bao. Chuyển hồ sơ vi phạm của 2 Điểm cung cấp dịch vụ viễn thông đề nghị cơ quan Công an điều tra do vi phạm pháp luật về quản lý thông tin thuê bao dẫn đến việc tội phạm chiếm đoạt SIM, lợi dụng chiếm đoạt tiền trong tài khoản ngân hàng.
Tiếp đó, từ tháng 4 đến tháng 6/2023, Bộ TTTT đã chỉ đạo các Sở TTTT, các đơn vị thuộc Bộ tổ chức 73 đoàn thanh tra diện rộng về công tác quản lý thông tin thuê bao nhằm xử lý nghiêm các vi phạm của nhà mạng để tình trạng một thuê bao có nhiều SIM sai quy định và các đối tượng đã cố tình đăng ký nhiều SIM (lớn hơn 10, 100, 1000 SIM).
Ngoài ra, phối hợp với các đơn vị của Bộ Công an hướng dẫn, đôn đốc các doanh nghiệp viễn thông di động triển khai kết nối, xác thực với CSDL quốc gia về dân cư, từ đó rà soát, chuẩn hoá thông tin thuê bao. Tính đến hết 15/5/2023, với sự vào cuộc, thực hiện đồng bộ của các cơ quan báo chí, truyền thông, sự đồng thuận của người sử dụng dịch vụ, các doanh nghiệp viễn thông di động đã chủ động triển khai các biện pháp (về công nghệ, nhân công,...) và xử lý xong 3,84 triệu thuê bao thuộc tập này.
Đồng thời, Bộ đang chỉ đạo các doanh nghiệp tiếp tục xử lý tin nhắn “rác”, cuộc gọi “rác”. Từ ngày 01/11/2022 đến ngày 15/5/2023, hệ thống tiếp nhận phản ánh tin nhắn “rác”, cuộc gọi “rác” qua tổng đài 156/5656 đã tiếp nhận 40 nghìn phản ánh tin nhắn “rác”. Theo đó, 100% các phản ánh đều được chuyển đến các doanh nghiệp có liên quan để xử lý. Kết quả, các doanh nghiệp viễn thông đã chặn 260 triệu tin nhắn “rác”.
Trong 5 tháng đầu năm 2023, Bộ TTTT đã cùng các cơ quan báo chí, các nhà mạng triển khai nhiều biện pháp tuyên truyền, phổ biến cho người dân, người dùng về việc phòng, chống, xử lý SIM có thông tin không đúng quy định. Đề nghị người dân phối hợp với các doanh nghiệp để chuẩn hóa, chính xác thông tin thuê bao, chung tay xử lý vấn đề SIM có thông tin không đúng quy định. Cảnh báo kịp thời tới người dùng các phương thức, thủ đoạn của các đối tượng phát tán tin nhắn “rác”, cuộc gọi “rác” thông qua cổng thông tin điện tử chongthurac.vn.
SIM “rác” vẫn chưa được xử lý dứt điểm
Tuy nhiên, trong quá trình đối soát thông tin thuê bao, các doanh nghiệp viễn thông phát hiện các tình huống, như: Thông tin còn chưa trùng khớp, chưa có thông tin giữa CSDL thông tin thuê bao tập trung của doanh nghiệp với CSDL quốc gia về dân cư. Các chủ thuê bao không đến chuẩn hoá nên phải khoá 1 chiều, 2 chiều theo quy định.
Có hiện tượng một số đối tượng đã cố tình đăng ký nhiều SIM (với thông tin thuê bao của chính mình) để bán và một bộ phận người sử dụng không thực hiện sang tên, chuyển chủ khi chuyển quyền sử dụng (bán, mua, cho, tặng) SIM dẫn đến tình trạng SIM có thông tin không đúng quy định (SIM “rác”) vẫn chưa được xử lý dứt điểm. Từ đó, nhiều đối tượng xấu lợi dụng SIM “rác” để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, gây bức xúc trong xã hội.
Bên cạnh các tin nhắn “rác” trên mạng viễn thông truyền thống, xuất hiện tin nhắn “rác” qua mạng Internet, OTT (viber, messenger, zalo...). Đồng thời, có hiện tượng các đối tượng sử dụng các thiết bị công nghệ cao giả mạo thiết bị trạm thu phát sóng di động để phát tán tin nhắn “rác” dẫn tới khó khăn trong công tác phòng ngừa, ngăn chặn.
Từ kết quả thanh, kiểm tra sẽ xem xét xử lý nhà mạng vi phạm
Trong thời gian tới, Bộ TTTT tiếp tục chỉ đạo các doanh nghiệp tăng cường công tác rà soát, xử lý các trường hợp mua, đăng ký nhiều SIM để bán mà không sang tên, đăng ký lại thông tin thuê bao.
Đáng chú ý, trên cơ sở kết quả triển khai xử lý SIM “rác”, tập thuê bao sở hữu nhiều SIM của các doanh nghiệp và kết quả thanh, kiểm tra, Bộ sẽ xem xét xử lý các trường hợp nhà mạng vi phạm, trong đó có việc đề nghị đình chỉ hoạt động phát triển thuê bao mới. Đặc biệt, các doanh nghiệp cũng sẽ bị xử lý nêu có hành vi cung cấp dịch vụ cho thuê bao phát triển mới có thông tin thuê bao không đầy đủ hoặc không chính xác; bán, lưu thông trên thị trường sim thuê bao đã được nhập sẵn thông tin thuê bao, kích hoạt sẵn dịch vụ di động cho SIM thuê bao.
Cùng với đó, Bộ đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao ý thức, nhận thức của người dân về các rủi ro cho bản thân và cho xã hội khi sử dụng SIM đăng ký không đúng quy định; chuyển SIM cho người khác sử dụng; SIM không chính chủ, đăng ký quá nhiều SIM…
Ngoài ra, Bộ TTTT sẽ tăng cường giám sát, vận hành hệ thống hỗ trợ tiếp nhận phản ánh tin nhắn “rác”, cuộc gọi “rác” thông qua đầu số tiếp nhận 5656, 156 và website thongbaorac.ais.gov.vn. Qua đó, điều phối, đôn đốc các doanh nghiệp xử lý 100% các phản ánh của người dân; kịp thời cảnh báo, tuyên truyền tới người dân các hình thức, dấu hiệu lừa đảo mới. Tiếp tục tổ chức chỉ đạo, điều phối các nhà mạng chủ động rà soát, nâng cao năng lực các hệ thống chặn lọc tin nhắn “rác”, cuộc gọi “rác”.
Với các tin nhắn, cuộc gọi có dấu hiệu vi phạm pháp luật, các đơn vị của Bộ sẽ tiếp tục phối hợp các cơ quan chức năng của Bộ Công an để tổ chức phối hợp, xử lý./.