Ngày 11/7/2019, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 861/QĐ-TTg về phê duyệt Đề án “Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về phòng, chống tham nhũng (PCTN) giai đoạn 2019 - 2021” (sau đây gọi tắt là Đề án). Đề án được triển khai ở tất cả các bộ, ngành, đoàn thể Trung ương và chính quyền, đoàn thể địa phương các cấp từ năm 2019 đến hết năm 2021 cho các đối tượng là cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp, học sinh, sinh viên và người dân trên các địa bàn dân cư.
Mục tiêu chung của Đề án nhằm tạo chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức, ý thức chấp hành, học tập, tìm hiểu pháp luật về PCTN và đạo đức liêm chính; xây dựng lối sống liêm chính và tuân thủ pháp luật về PCTN trong cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân; đưa công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về PCTN phát triển ổn định, bền vững, đi vào chiều sâu, thiết thực, hiệu quả; góp phần tích cực cải thiện tình hình tham nhũng và công tác PCTN.
Để thực hiện Đề án, ở Trung ương, Thanh tra Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo và Tổ Giúp việc thực hiện Đề án, trong đó Trưởng Ban Chỉ đạo là Phó Tổng Thanh tra Chính phủ, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo là Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Thanh tra Chính phủ và thành viên bao gồm đại diện của Bộ Tư pháp, Bộ Nội vụ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ thông tin và Truyền thông, Bộ Tài chính, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam.
Đối với địa phương, Thanh tra Chính phủ đã có văn bản hướng dẫn căn cứ vào điều kiện thực tế có thể thành lập hoặc không thành lập Ban Chỉ đạo Đề án. Qua báo cáo của các địa phương, đa số không thành lập Ban Chỉ đạo Đề án mà UBND tỉnh đã kiện toàn Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật và giao trách nhiệm cho Hội đồng này làm đầu mối hoặc Thanh tra tỉnh thực hiện Đề án. UBND tỉnh đã cụ thể, phân công trách nhiệm cho từng cơ quan, đơn vị có liên quan để tổ chức triển khai thực hiện Đề án trên địa bàn tỉnh.
Ngày 4/9/2019, Thanh tra Chính phủ đã ban hành Kế hoạch số 1512/KH-TTCP về việc triển khai thực hiện Đề án thuộc trách nhiệm của Thanh tra Chính phủ. Theo đó, Thanh tra Chính phủ có trách nhiệm tổ chức biên soạn, phát hành sách, tài liệu tuyên truyền về pháp luật PCTN; hoàn thiện nội dung, hình thức chuyên trang PCTN trên cổng thông tin điện tử của Thanh tra Chính phủ; tổ chức và chỉ đạo, hướng dẫn thanh tra bộ, ngành, địa phương tham mưu tổ chức các hội nghị tập huấn, bồi dưỡng cập nhật chính sách pháp luật về PCTN cho cán bộ, công chức, viên chức làm công tác PCTN; hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật về PCTN trên Báo Thanh tra, Tạp chí Thanh tra, Trung tâm Thông tin, trang thông tin điện tử của Viện Chiến lược và Khoa học Thanh tra; tổ chức hội thảo, tọa đàm, diễn đàn, đối thoại, nói chuyện chuyên đề có nội dung, chủ đề về PCTN; tổ chức hội nghị toàn quốc biểu dương người tốt, việc tốt trong PCTN; hướng dẫn hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về PCTN của các bộ, ngành, địa phương; tổ chức các sự kiện tuyên truyền tập trung cấp quốc gia; phát hành, quảng bá trên phạm vi toàn quốc tranh, ảnh, khẩu hiệu cổ động về PCTN trong dịp kỷ niệm Ngày Quốc tế PCTN - 9/12 hàng năm; hoạt động theo dõi, đôn đốc, kiểm tra đánh giá, sơ kết, tổng kết việc thực hiện Đề án.
Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái có nhiều chỉ đạo để thực hiện Đề án “Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về PCTN giai đoạn 2019 - 2021” đồng bộ, hiệu quả. Ảnh:PV&BT
Đối với bộ, ngành, địa phương và cơ quan, đoàn thể Trung ương, thực hiện trách nhiệm chủ trì, chỉ đạo, hướng dẫn và tổ chức thực hiện Đề án, Thanh tra Chính phủ đã ban hành Công văn số 1487/TTCP-PC ngày 29/8/2019 về việc triển khai thực hiện Đề án “Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về PCTN giai đoạn 2019 - 2021”, hướng dẫn các bộ, ngành, cơ quan, đoàn thể Trung ương và các tỉnh, thành phố căn cứ chức năng, nhiệm vụ được phân công, tổ chức thực hiện Đề án thống nhất trên cả nước. Theo đó, Thanh tra Chính phủ đã hướng dẫn về triển khai thực hiện Đề án cũng như các nhiệm vụ cụ thể và chế độ thông tin, báo cáo. Các địa phương, trên cơ sở mục tiêu, nội dung của Đề án và hướng dẫn của Thanh tra Chính phủ, đã ban hành Kế hoạch thực hiện Đề án với các hoạt động cụ thể trong năm 2019, 2020 và cả giai đoạn. Nhìn chung, tất cả các bộ, ngành, địa phương và các đoàn thể đều đã ban hành Kế hoạch thực hiện Đề án. Bên cạnh đó, UBND tỉnh hoặc Thanh tra tỉnh đã ban hành văn bản chỉ đạo, hướng dẫn các quận, huyện, thành phố thuộc tỉnh triển khai thực hiện Đề án; hướng dẫn, chỉ đạo thanh tra huyện chủ trì, phối hợp với các ngành liên quan xây dựng kế hoạch thực hiện Đề án tại địa phương.
Sau 05 tháng triển khai thực hiện Đề án (từ tháng 7/2019 đến tháng 12/2019), kết quả thực hiện Đề án được thể hiện như sau:
Thứ nhất, tăng cường hoạt động tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật về PCTN
Hầu hết các bộ, ngành, cơ quan, đoàn thể và địa phương đã tổ chức các hội nghị, lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật về PCTN cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong cơ quan, tổ chức. Nhìn chung, các cơ quan Nhà nước, tổ chức hành chính, Đảng, đoàn thể đã tổ chức tuyên truyền Luật PCTN năm 2018 và Nghị định số 59/2019/NĐ-CP đến toàn thể cán bộ, công chức, viên chức và người lao động thông qua nhiều hình thức như: Lồng ghép nội dung tìm hiểu pháp luật về PCTN trong các cuộc sinh hoạt chi bộ, sinh hoạt chuyên môn, văn bản chỉ đạo đến các đơn vị trực thuộc, phát tài liệu giới thiệu những điểm mới của Luật PCTN đến cán bộ, công chức…
Hiện nay, Thanh tra Chính phủ đang tập trung triển khai các hoạt động biên soạn sách, tài liệu đảm bảo phát hành đúng tiến độ, đáp ứng yêu cầu. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh đẩy mạnh thực hiện đưa nội dung PCTN vào giảng dạy tại các cơ sở giáo dục, đào tạo theo Chỉ thị số 10/CT-TTg ngày 12/6/2013 của Thủ tướng Chính phủ; tăng cường công tác bồi dưỡng, cập nhật kiến thức pháp luật về PCTN cho đội ngũ giảng viên, giáo viên giảng dạy bộ môn giáo dục công dân và môn pháp luật tại các cơ sở giáo dục.
Thứ hai, ứng dụng công nghệ và phát huy phương tiện truyền thông
Đến nay, các bộ, ngành, cơ quan, đoàn thể và địa phương đều tổ chức đăng tải tài liệu giới thiệu, tuyên truyền các nội dung cơ bản của Luật PCTN năm 2018, Nghị định số 59/2019/NĐ-CP cùng nhiều bài viết phân tích những điểm mới của luật, tình hình hoạt động xét xử và công tác xử lý vi phạm liên quan đến các vụ việc tham nhũng trên cổng thông tin điện tử của cơ quan, tổ chức, địa phương mình. Hệ thống các cơ quan truyền thông từ Trung ương đến cơ sở đã tăng cường hoạt động tuyên truyền pháp luật về PCTN cả về tần suất và thời lượng. Các chương trình, chuyên mục về đề tài PCTN với nội dung, hình thức phong phú được phát vào các khung giờ cao điểm trên sóng truyền hình VTV, VTC, TTXVN, sóng phát thanh của Đài TNVN, Báo Điện tử VTV News, VTC News… đồng thời, được chuyển tiếp trên các chương trình truyền hình, phát thanh của địa phương.
Thứ ba, lựa chọn mô hình điểm tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về PCTN
Đến nay, các bộ ngành, địa phương đã thực hiện xong việc lựa chọn đơn vị mô hình điểm tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về PCTN. Mỗi bộ, ngành chọn chỉ đạo điểm 01 đơn vị trực thuộc; mỗi UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chọn chỉ đạo điểm 01 địa phương trực thuộc. Trên cơ sở Kế hoạch của UBND tỉnh, thành phố, các đơn vị cấp huyện đã xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện Đề án ở cấp mình, lựa chọn chỉ đạo điểm 01 đơn vị cấp xã. Ở hầu hết địa phương, Thanh tra tỉnh được giao trách nhiệm là cơ quan chủ trì phối hợp với Sở Tư pháp phối với các sở, ngành liên quan tham mưu cho UBND, Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật cấp tỉnh hướng dẫn, chỉ đạo điểm về công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về PCTN ở các đơn vị trực thuộc.
Từ ngày 01/7/2019, Luật PCTN năm 2018 chính thức có hiệu lực thi hành; Chính phủ đã và đang tiếp tục ban hành các văn bản quy định chi tiết triển khai, đảm bảo các quy định của luật đi vào thực tiễn. Công tác PCTN nói chung, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về PCTN nói riêng luôn nhận được sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, chính quyền.
Mặc dù kết quả triển khai thực hiện Đề án trong 05 tháng năm 2019 trên cho thấy, các hoạt động tuyên truyền chưa nhiều, chủ yếu tập trung vào các hoạt động ban hành kế hoạch triển khai; tập huấn, giáo dục, bồi dưỡng kiến thức pháp luật về phòng chống tham nhũng cho đội ngũ cán bộ, công chức trong các cơ quan hành chính, Đảng, đoàn thể, đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật và những người làm công tác PCTN... Tuy nhiên, những kết quả đạt được trên có ý nghĩa bước đầu tạo nề nếp thực hiện hiệu quả Đề án trong những năm tiếp theo.
Để thực hiện các nhiệm vụ Đề án đã đặt ra trong năm 2020 và đến hết năm 2021, Ban Chỉ đạo Đề án ở Trung ương và Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật cấp tỉnh cần phải thường xuyên bám sát công tác triển khai thực hiện Đề án; tăng cường kiểm tra, đôn đốc việc triển khai các nội dung Đề án theo kế hoạch và bảo đảm việc triển khai Đề án một cách đồng bộ, hiệu quả và hướng theo chiều sâu; sớm phát hiện và kịp thời chỉ đạo tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn triển khai; các cấp ủy Đảng, chính quyền tiếp tục quan tâm chỉ đạo triển khai thực hiện Đề án, nhất là ở các đơn vị đã lựa chọn điểm, đảm bảo hoàn thành các mục tiêu Đề án đã đặt ra. Trong đó, chú trọng chuyển biến về hành vi tự giác chấp hành, tự nghiên cứu, tìm hiểu pháp luật về PCTN, hình thành đạo đức xã hội, lối sống liêm chính./.
Hồ Thị Thu An
Vụ Pháp chế, Thanh tra Chính phủ