Trước hết, nổi bật nhất là tấm gương hy sinh vì nhiệm vụ, bất chấp mọi nguy hiểm của đội ngũ cán bộ công nhân viên, thầy thuốc, hộ lý, y tá các bệnh viện, các cán bộ công nhân viên các khu cách ly. Họ đã gác lại chuyện gia đình, vợ con bị xa cách để hoàn thành nhiệm vụ, ngoài cán bộ, công nhân viên, nhiều chiến sỹ quân đội, công an đã vào cuộc để góp phần quan trọng vào công tác chống dịch.

Hưởng ứng lời kêu gọi động viên vào công tác chống dịch của Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc các cấp, trên tinh thần tương trợ, san sẻ, giúp đỡ nhau để qua những ngày hoạn nạn khó khăn. Chỉ cần một cuộc phát động tin nhắn 20.000đ/lượt thì trong một vài ngày đã thu được hàng chục tỷ đồng quyên góp. Nhiều tấm gương khác đáng biểu dương như các mạnh thường quân, bao gồm cả các ca sỹ, nhạc sỹ, các nhà báo, cầu thủ bóng đá, các doanh nghiệp và các tầng lớp nhân dân đã ủng hộ...lên đến hàng trăm tỷ. Nhiều tấm gương phục vụ đời sống nhân dân ở các khu cách ly cũng đáng được biểu dương.

Chúng ta nhận thức rằng, đại đa số tầng lớp nhân dân Việt Nam là tốt, luôn có lòng hảo tâm với cộng đồng, với xã hội trong những lúc khó khăn. Nhưng chúng ta cũng nhận rõ được những hình ảnh không đẹp và trái ngược với những hành động rất nhân văn ở trên.

Cụ thể, nhân lúc có dịch, hàng nghìn các cửa hàng thuốc và dụng cụ y tế đã bán hàng tăng giá so với quy định, liên kết treo biển hết hàng, sản xuất và bán hàng rởm cho xã hội. Một số cá nhân đã sử dụng các trang mạng xã hội để xuyên tạc tình hình về dịch bệnh, gây hoang mang lo lắng cho một bộ phận nhân dân.

Ngược lại với hình ảnh một số tổ chức cá nhân kinh doanh thương mại, bán hàng không lợi nhuận, sản xuất và phát miễn phí hàng hóa chống dịch, thì vẫn còn những tổ chức sản xuất kinh doanh, điển hình là mặt hàng thịt lợn bán hàng giá cao, thu lợi lớn. Suốt từ Tết Nguyên đán đến nay, giá mặt hàng này liên tục tăng giá cao chót vót và chỉ giảm giá nhỏ giọt khi có ý kiến của Nhà nước và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, có doanh nghiệp giảm thời gian ngắn sau đó lại tăng giá lại. Một nghịch lý trên thị trường là từ trang trại chăn nuôi của các tập đoàn lớn, giá lợn hơi cho đến khâu bán lẻ đã tăng từ 45 - 60%, với mức lãi 2.000.000 – 3.000.000đ/con thì một đơn vị có thể thu lãi hàng nghìn tỷ 1 tháng. Đây là một mức lợi nhuận vô lý, không thể chấp nhận được. Nguyên nhân thì đã rõ, thứ nhất, một số trang trại chăn nuôi lớn có số lượng áp đảo về số đầu lợn đã có hiện tượng ghìm giá lợn hơi, hoặc liên kết ngang để cùng thống nhất một mức giá, họ còn có những hành động biểu hiện của sự tiếp tay cho thương lái và các công ty liên kết của họ, việc làm này đã tạo thêm những chi phí trung gian góp phần đẩy giá lên ở thị trường bán lẻ. Cần phải nhắc lại rằng trong thời kì giá lợn bị sa sút, xuống 22.000 – 25.000đ/kg hơi thì ngành chăn nuôi lại kêu gọi người tiêu dùng giải cứu. Ngày nay, giá lợn hơi đã tăng gấp rưỡi, gấp đôi một cách vô lý thì họ có giải cứu người tiêu dùng hay không?

Cần nhiều hơn sự chia sẻ đến từ các doanh nghiệp để giúp bình ổn thị trường, giảm giá cho người tiêu dùng. Ảnh minh họa: T.S 

Có một lãnh đạo công ty chăn nuôi còn phát biểu trong cuộc họp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về giá lợn là: “Chúng tôi chỉ sản xuất chăn nuôi theo kế hoạch” mà không quan tâm tới giá cả thị trường. Câu nói vô cảm trên cho ta thấy rõ, trong lúc người tiêu dùng đang thắt lưng, buộc bụng để chi tiêu hàng ngày thì họ vẫn bàng quan, thiếu trách nhiệm với người tiêu dùng, thu lợi nhuận kếch sù về cho đơn vị mình. Điều cần quan tâm là chỉ khi Thủ tướng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khuyên giảm giá thì họ mới thực hiện ở mức 5.000 – 10.000đ/kg lợn hơi – mang tính nhỏ giọt.

Ở khâu bán lẻ thì sao, cho đến nay chưa có thống kê cụ thể của các cơ quan kiểm toán về lợi nhuận nộp ngân sách chênh lệch giá mua và giá bán của các khâu chăn nuôi và khâu bán lẻ mặc dù đã có ý kiến của Chính phủ trong 2 tháng nay. Điều này cũng phải làm rõ và công khai cho mọi người đều biết. Mua bán trên thị trường là một sự thỏa thuận giữa 2 bên nhưng những hành động vô cảm trong lúc khó khăn chung của mọi người để hưởng lợi nhuận quá mức vô lý, nhất là trong khi Chính phủ đã kêu gọi phải liên kết, phải chia sẻ, kể cả chia sẻ lợi nhuận, thì những hành vi không được nhân văn cần phải được lên án và phải có những giải pháp mạnh để giải quyết dứt điểm.

Được biết trong cuộc họp gần đây nhất, các ngành đã đề nghị sẽ trình Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Công thương để đưa mặt hàng thịt lợn vào diện bình ổn giá để kiểm soát việc hình thành giá vốn và giá bán ra trên thị trường, nếu có biến động cần tăng giá thì phải giải trình với các ngành ở các địa phương.

Công cuộc chống dịch COVID 19 còn diễn biến phức tạp đòi hỏi toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và toàn thể các tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh ở thị trường nội địa phải chung sức, chung lòng, phải chia sẻ trước những khó khăn chung của xã hội, xứng đáng với truyền thống yêu nước và đại đoàn kết dân tộc mà cha ông ta đã để lại. Những sự chia sẻ đúng mức trong lúc khó khăn chính là tạo dựng thương hiệu, tạo dựng niềm tin trong các doanh nghiệp trong thời kì đại dịch COVID -19. Ngược lại, nếu tổ chức cá nhân sản xuất kinh doanh nào không biết chia sẻ thì sẽ tự đánh mất mình trong việc xây dựng thương hiệu doanh nghiệp, họ sẽ bị xã hội phê phán mạnh mẽ.

Kinh tế chia sẻ là một phạm trù đạo đức trong các hoạt động sản xuất kinh doanh trong thời đại hiện nay và mãi về sau. Chúng ta tin tưởng rằng những hành động đẹp, biết chia sẻ sẽ góp phần vào sự thành công của công tác chống dịch COVID-19 ở nước ta trong thời gian sớm nhất.

Vũ Vinh Phú - nguyên PGĐ Sở Thương mại Hà Nội