Sự phân chia thẩm quyền kiểm soát tài sản, thu nhập
Theo quy định tại Điều 30 của Luật Phòng, chống tham nhũng, cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập được phân cấp rõ ràng dựa trên vị trí và chức vụ của người có nghĩa vụ kê khai tài sản. Thanh tra Chính phủ, thanh tra tỉnh, bộ, cơ quan ngang bộ, và các cơ quan khác nhau như Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước đều có thẩm quyền kiểm soát đối với các cán bộ thuộc diện quản lý của mình.
Đặc biệt, Thanh tra Chính phủ chịu trách nhiệm kiểm soát tài sản, thu nhập của những người giữ chức vụ từ Giám đốc sở và tương đương trở lên, công tác tại các cơ quan cấp bộ, chính quyền địa phương, và doanh nghiệp nhà nước. Còn Thanh tra tỉnh phụ trách kiểm soát đối với các đối tượng ở cấp địa phương, trừ những trường hợp thuộc thẩm quyền của Thanh tra Chính phủ. Mỗi cấp, mỗi ngành đều có hệ thống kiểm soát riêng, đảm bảo tính phân quyền trong quá trình thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, xác minh tài sản.
Tuy nhiên, theo Tiến sĩ Đinh Văn Minh, cơ chế kiểm soát tài sản, thu nhập hiện nay không chỉ tuân theo Luật Phòng, chống tham nhũng mà còn chịu sự giám sát của hệ thống kiểm tra của Đảng Cộng sản Việt Nam. Cụ thể, Ủy ban kiểm tra từ Trung ương đến cấp huyện, trong đó xác định thẩm quyền kiểm soát của từng cấp đối với các đối tượng theo phân cấp quản lý cán bộ của Đảng. Điều đáng nói là rất nhiều cán bộ, công chức, viên chức trong hệ thống chính trị là đảng viên thuộc quyền quản lý của cấp ủy. Điều này dẫn đến việc nhiều cán bộ, công chức, viên chức vừa thuộc quyền kiểm soát của cơ quan nhà nước, vừa chịu sự giám sát của Ủy ban kiểm tra Đảng.
Vướng mắc trong thực tiễn giữa hai hệ thống kiểm soát
Việc tồn tại đồng thời hai hệ thống kiểm soát tài sản, thu nhập này, theo Tiến sĩ Đinh Văn Minh, đã gây ra nhiều vướng mắc trong thực tiễn. Cụ thể, khi một cán bộ vừa là đảng viên vừa là công chức, việc xác định cơ quan nào có thẩm quyền kiểm soát trở nên khó khăn. “Sự tồn tại của hai hệ thống này làm giảm bớt đáng kể vai trò và trách nhiệm của các cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập theo quy định của Luật Phòng, chống tham nhũng,” ông Minh nhấn mạnh.
Ngoài ra, những quy định về trình tự, thủ tục kê khai, công khai và xác minh tài sản cũng có sự không đồng nhất giữa hai hệ thống. Sự thiếu thống nhất này có thể làm giảm tính hiệu quả trong việc phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm liên quan đến tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức.
Giải pháp: Cần sự rõ ràng về thẩm quyền kiểm soát
Tiến sĩ Đinh Văn Minh đã đưa ra những kiến nghị cụ thể nhằm khắc phục những bất cập hiện tại. Ông cho rằng cần xác định rõ ràng thẩm quyền kiểm soát tài sản, thu nhập của các cơ quan về cơ bản theo quy định của Luật Phòng, chống tham nhũng, trừ những trường hợp thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý. Việc này cần được quy định rõ trong Luật để đảm bảo tính khả thi khi triển khai thực hiện, tránh việc chồng chéo giữa các cơ quan.
Đồng thời, Ủy ban Kiểm tra Trung ương cần có vai trò giám sát, kiểm tra hoạt động của các cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập để đảm bảo cho việc kiểm soát, tài sản, thu nhập được thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả.
Việc xây dựng một hệ thống quy định rõ ràng và đồng bộ giữa các cơ quan nhà nước và hệ thống kiểm tra của Đảng là điều cần thiết nhằm tránh sự chồng chéo và tăng cường hiệu quả trong quá trình kiểm soát tài sản, thu nhập.
Việc kiểm soát tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức là một nhiệm vụ quan trọng nhằm đảm bảo tính minh bạch và ngăn chặn các hành vi tham nhũng. Tuy nhiên, sự tồn tại của hai hệ thống kiểm soát song song hiện nay đang gây ra nhiều khó khăn trong thực tiễn triển khai. Những kiến nghị của Tiến sĩ Đinh Văn Minh đã chỉ ra hướng đi cần thiết để giải quyết vấn đề này, đảm bảo một hệ thống kiểm soát tài sản, thu nhập hiệu quả và nhất quán, từ đó góp phần vào công cuộc phòng, chống tham nhũng của đất nước.