Những công ước và hiệp định quốc tế thường được xem là các văn kiện phức tạp, xa rời cuộc sống hàng ngày, chỉ liên quan đến các chính trị gia và luật sư. Tuy nhiên, một vụ việc gần đây tại Mông Cổ đã chứng minh rằng Công ước Liên Hợp Quốc về Chống Tham nhũng (UNCAC) có thể tạo ra tác động thực tế đáng kể. Thông qua hợp tác trong khuôn khổ UNCAC, Mông Cổ đã thu hồi thành công 1,3 triệu USD, số tiền hiện được sử dụng để tài trợ cho một trại trẻ mồ côi và hỗ trợ giáo dục cho trẻ em.

Các em nhỏ hào hứng khoe những loại rau tự tay trồng trong nhà kính của Trung tâm Trẻ mồ côi. (Ảnh: UNODC)

Hành trình thu hồi tài sản

Trung tâm Trẻ mồ côi Enerel tại thành phố Erdenet, miền Bắc Mông Cổ, cùng khu trại hè rộng 23 ha, thuộc sở hữu của Tập đoàn Khai thác Erdenet từ năm 1992, hoạt động dựa trên một phần trong cam kết trách nhiệm xã hội của Tập đoàn. Tuy nhiên, cơ sở chính của trại trẻ đã cũ và liên tục cần được nâng cấp và trang bị thêm cơ sở vật chất hiện đại và các thiết bị học tập.

Ông Zorigt Ganbaatar, một cựu quản lý cấp cao của Tập đoàn Khai thác Erdenet, đã lừa gạt công ty bằng cách tạo ra các hóa đơn mua sắm giả, qua đó chiếm đoạt hàng triệu USD. Số tiền bất hợp pháp sau đó được che giấu ở Mông Cổ, Anh và Latvia. Sau khi phát hiện hành vi gian lận, Cơ quan Chống Tham nhũng độc lập Mông Cổ (IAAC) đã khởi xướng một vụ án hình sự vào tháng 2 năm 2019, vụ án được hoàn tất với lệnh bồi thường được thi hành vào đầu năm 2022.

Thay vì chuyển số tiền thu hồi vào ngân sách chung, Tập đoàn Erdenet quyết định giữ lại căn hộ tại London như một nguồn tài trợ bền vững cho Trung tâm Trẻ mồ côi Enerel. Căn hộ này hiện mang lại thu nhập cho thuê khoảng 2.500 bảng Anh (tương đương 3.300 USD) mỗi tháng, toàn bộ số tiền được chuyển thẳng đến trại trẻ.

Ông Boldbaatar Khukhuu, Trưởng Phòng Pháp lý của Tập đoàn Khai thác Erdenet, nhấn mạnh vai trò quan trọng của Trung tâm Trẻ mồ côi Enerel đối với công ty và cộng đồng địa phương:

"Nhiều trong số 300 trẻ em từng sống tại Enerel đến đây từ khi 4 tuổi, và đây là ngôi nhà của các em cho đến khi trưởng thành. Nhiều em sau khi tốt nghiệp đã làm việc tại Tập đoàn Khai thác Erdenet hoặc có những đóng góp tích cực cho xã hội Mông Cổ," ông nói.

Tác động tích cực đến trẻ em

Bà M. Maitsesteg, Giám đốc Trung tâm Trẻ mồ côi Enerel, chia sẻ rằng nguồn tài trợ mới giúp nâng cấp cơ sở vật chất và mở rộng các chương trình giáo dục. Trung tâm lần đầu tiên được lắp đặt máy điều hòa không khí, đồ nội thất mới, phòng vui chơi và học tập dành riêng cho các bé gái.

"Chúng tôi cũng có thể tổ chức các khóa học ngoại ngữ và mở rộng hoạt động thể thao, huấn luyện ngay tại trung tâm. Đối với các em lớn, trung tâm sẽ hỗ trợ các khóa học về làm đẹp và thiết kế công nghệ thông tin," bà Maitsesteg chia sẻ.

Em Anar, 14 tuổi, sống tại Trung tâm Trẻ mồ côi Enerel. (Ảnh: UNODC)

Anar, một em nhỏ 14 tuổi sống tại Enerel suốt bốn năm qua, vừa trở về sau một trại hè khu vực, chia sẻ rằng cuộc sống tại đây đã giúp em phát triển nhiều đam mê: "Hiện tại em đã nói thông thạo tiếng Anh, tiếng Nga và tất nhiên là tiếng Mông Cổ. Em rất thích vẽ và thiết kế đồ họa trên iPad, máy tính, sử dụng các phần mềm”.

"Vào kỳ nghỉ hè, chúng em có thời gian tham gia thể thao, trồng rau trong nhà kính và thỏa sức sáng tạo với các thiết kế của mình," Anar chia sẻ.

Phòng, chống tham nhũng hiệu quả hơn

Vụ việc thu hồi tài sản thành công đầu tiên tại Mông Cổ không chỉ mang lại lợi ích trực tiếp cho trẻ em mà còn giúp cải thiện các biện pháp phòng chống tham nhũng tại Tập đoàn Khai thác Erdenet.

Ông Khukhuu cho biết: "Chúng tôi đã triển khai đánh giá rủi ro tham nhũng với tất cả cán bộ cấp cao trong quý III và quý IV năm nay, nhằm ngăn ngừa những hành vi tương tự trong tương lai."

Mông Cổ cũng gia nhập Mạng lưới Hành động toàn cầu chống tham nhũng (GlobE Network) vào tháng 11 năm 2021, tạo điều kiện cho IAAC nhận hỗ trợ về thu hồi tài sản và điều tra tài chính. Trong giai đoạn 2024-2025, Văn phòng Liên Hợp quốc về ma túy và tội phạm (UNODC) tiếp tục tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về thu hồi tài sản tại Mông Cổ, đồng thời hợp tác với các tổ chức xã hội và báo chí để nâng cao nhận thức về phòng, chống tham nhũng.

Câu chuyện của Trung tâm Enerel không chỉ là minh chứng sống động cho việc tài sản tham nhũng được sử dụng ý nghĩa mà còn là bài học quan trọng về cách các quốc gia có thể tận dụng hợp tác quốc tế để mang lại thay đổi tích cực trong cộng đồng.