Tham nhũng, một vấn nạn nhức nhối, len lỏi vào mọi ngõ ngách của xã hội, từ giáo dục, y tế, việc làm đến môi trường. Nhận thức được tính chất nghiêm trọng và phức tạp của vấn nạn này, Văn phòng Liên Hợp Quốc về Ma túy và Tội phạm (UNODC) đã tăng cường hợp tác khu vực, thiết lập các nền tảng chống tham nhũng, nhằm hỗ trợ các quốc gia trong cùng khu vực cùng nhau xác định thách thức, chia sẻ kinh nghiệm và đề ra các giải pháp hiệu quả.

Ảnh minh họa (nguồn: UNODC)

Nâng cao nhận thức và thúc đẩy hợp tác khu vực

Kể từ khi thành lập vào năm 2023, Nền tảng Chống tham nhũng khu vực Trung Á, với sự tham gia của Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan và Uzbekistan, đã đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận trong việc thúc đẩy liêm chính và minh bạch trong khu vực.

Theo ông Azamat Duyssembekov, Phó Trưởng ban Hệ thống Thực thi Pháp luật, Văn phòng Điều hành của Tổng thống Kazakhstan, các quốc gia Trung Á có mối liên kết chặt chẽ về lịch sử, văn hóa, hệ thống kinh tế và cả những thách thức chung cần được giải quyết. Do đó, thành công của khu vực phụ thuộc phần lớn vào sự hợp tác và trao đổi kinh nghiệm giữa các quốc gia.

Khi nền tảng được thành lập, các quốc gia tham gia đã thống nhất các ưu tiên chính: Các biện pháp phòng ngừa tham nhũng; giải quyết tham nhũng trong khu vực tư nhân; thu hồi tài sản và hợp tác quốc tế; và hình sự hóa tham nhũng, điều tra các tội phạm tham nhũng.

Cải cách và chính sách: Bước tiến đáng kể

Tính đến năm 2024, nhiều cải cách và chính sách đã được triển khai. Ông Nurbek Kaimov, Phó Tổng công tố Kyrgyzstan, cho biết: “Chúng tôi đã thông qua chiến lược chống tham nhũng mới cho giai đoạn 2025-2030 và tin rằng việc tham gia nền tảng này sẽ hỗ trợ việc thực hiện các cải cách, áp dụng các tiêu chuẩn và chuẩn mực quốc tế của Công ước Liên hợp quốc về Chống tham nhũng."

Nền tảng của phản ứng chống tham nhũng hiệu quả là năng lực được củng cố để giải quyết mối đe dọa này. Trong năm 2024, UNODC đã cung cấp các khóa đào tạo mục tiêu để hỗ trợ các quốc gia thành viên phát triển chiến lược và luật pháp chống tham nhũng quốc gia, điều tra các vụ án tham nhũng, giải quyết các công nghệ mới và mới nổi, chẳng hạn như tài sản ảo, quản lý xung đột lợi ích...

Hợp tác chính thức và không chính thức giữa các cơ quan chống tham nhũng là chìa khóa cho nỗ lực này, đặc biệt là khi nói đến các vụ án tham nhũng xuyên quốc gia. UNODC tạo cơ hội trao đổi thực tiễn tốt nhất và kinh nghiệm giữa các quốc gia Trung Á - điều rất quan trọng khi tội phạm vượt qua biên giới.

Hướng tới tương lai: Duy trì động lực và thích ứng với thách thức mới

Hội nghị Thường niên các Thành viên của Nền tảng Chống tham nhũng Khu vực Trung Á được tổ chức tại Astana, Kazakhstan vào tháng 10 năm 2024, với sự tham gia của hơn 150 chuyên gia chống tham nhũng, đã đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc phản ánh tiến trình đạt được và xác định các ưu tiên cho tương lai.

Việc cập nhật những tiến bộ mới nhất trong lĩnh vực chống tham nhũng là điều cần thiết để duy trì tính phù hợp và hiệu quả của các sáng kiến quốc gia và khu vực. Việc đánh giá thường xuyên các ưu tiên của khu vực cũng quan trọng không kém để đánh giá xem các mục tiêu hiện có đã đạt được, vẫn còn phù hợp hay cần điều chỉnh. Ngoài ra, các lĩnh vực mới nổi, chẳng hạn như tăng cường sự tham gia của xã hội dân sự và thúc đẩy việc trao đổi thực tiễn tốt, bao gồm cả luật mẫu, phải được tích hợp vào các chiến lược đang diễn ra.

Ưu tiên hành động

Các nỗ lực chính được đề ra cho năm 2025 bao gồm việc phát triển các nguồn lực phương pháp luận cho các học viên, nâng cao năng lực nghiên cứu và áp dụng các giải pháp CNTT để hiện đại hóa các sáng kiến chống tham nhũng.

Xây dựng năng lực cho các chuyên gia quốc gia tham gia Cơ chế Rà soát thực hiện theo Công ước Liên hợp quốc về Chống tham nhũng là một thành phần quan trọng khác. Nỗ lực này được hỗ trợ bởi việc thành lập một nhóm chuyên gia khu vực trong khuôn khổ của nền tảng khu vực. Các chuyên gia này sẽ tạo điều kiện cho các chương trình đào tạo và hội thảo trên web nhằm mở rộng cơ hội tham gia cho các học viên chống tham nhũng.

Với sự đồng hành của nền tảng khu vực, các quốc gia Trung Á đang khẳng định quyết tâm chống tham nhũng một cách hiệu quả và linh hoạt trước các thách thức đang thay đổi. Những nỗ lực này không chỉ góp phần cải thiện môi trường kinh tế-xã hội trong nước mà còn tăng cường niềm tin của cộng đồng quốc tế vào sự minh bạch và trách nhiệm giải trình trong khu vực.