Công tác thanh tra, kiểm tra còn nhiều thiếu sót

Theo kết luận thanh tra số 90/KL-TTGSNH7 ngày 26/02/2025 của Cơ quan Thanh tra, Giám sát ngân hàng (TTGSNH), ngân hàng nhà nước (NHNN) chi nhánh Bắc Kạn đã thực hiện công tác giám sát an toàn vi mô đối với các đối tượng giám sát ngân hàng trên địa bàn theo quy định, nhưng vẫn còn nhiều tồn tại đáng chú ý.

Đáng kể nhất là 42/54 báo cáo không ghi cụ thể thời kỳ báo cáo tại phần tiêu đề theo mẫu hướng dẫn tại Phụ lục 05 Sổ tay giám sát ngân hàng. Bên cạnh đó, 45/54 báo cáo tại phần trạng thái báo cáo không ghi thông tin lần báo cáo gần nhất theo mẫu hướng dẫn.

Nhiều báo cáo còn thiếu thông tin quan trọng như phần hồ sơ chi nhánh của tổ chức tín dụng (TCTD), thông tin cán bộ đầu mối liên lạc, và một số chỉ tiêu chủ yếu về sử dụng vốn, huy động vốn và kết quả kinh doanh. Đặc biệt, một số báo cáo không có nội dung theo dõi, đôn đốc việc thực hiện sau thanh tra theo hướng dẫn.

Kết luận thanh tra cho biết: "Lãnh đạo TTGS Chi nhánh và cán bộ giám sát có liên quan chưa nghiên cứu kỹ quy định tại Quyết định số 2145/QĐ-NHNN, Thông tư số 08/2017/TT-NHNN, Thông tư số 08/2022/TT-NHNN".

Trong thời kỳ thanh tra, Chi nhánh đã thực hiện 34 cuộc thanh tra (32 cuộc thanh tra chuyên ngành, 02 cuộc thanh tra hành chính). Tuy nhiên, qua kiểm tra cho thấy cả 32 đoàn thanh tra đều không căn cứ nội dung thanh tra, kế hoạch tiến hành thanh tra khi xây dựng đề cương yêu cầu đối tượng thanh tra báo cáo.

Đáng chú ý, 24/32 cuộc thanh tra, người được giao thu thập thông tin, tài liệu chưa có báo cáo bằng văn bản về kết quả thu thập thông tin. Ngoài ra, 15/32 cuộc thanh tra các thành viên không có Báo cáo tiến độ và kết quả thực hiện nhiệm vụ gửi Trưởng Đoàn thanh tra.

Kết luận thanh tra cũng chỉ ra 06/32 Kết luận thanh tra (KLTT) không có hồ sơ, tài liệu đầy đủ để chứng minh việc công khai tại cuộc họp, và 05/32 KLTT không thực hiện công khai tại cuộc họp theo quy định pháp luật. Điều này vi phạm các quy định tại Điều 39 Luật Thanh tra năm 2010 và các văn bản hướng dẫn liên quan.

Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Bắc Kạn còn nhiều tồn tại, hạn chế trong giám sát, thanh tra ngân hàng. Ảnh: ITN

Thiếu sót trong công tác theo dõi, đôn đốc xử lý sau thanh tra

Điểm đáng chú ý nhất trong kết luận thanh tra là việc phát hiện nhiều vi phạm hành chính của các TCTD nhưng không tiến hành lập biên bản và xử phạt vi phạm hành chính (VPHC) theo quy định của pháp luật.

Một số vụ việc cụ thế như: Tại Agribank Chi nhánh huyện Ngân Sơn: 02 hành vi có dấu hiệu vi phạm hành chính về lưu giữ hồ sơ cấp tín dụng không đúng quy định và không có phương án bảo vệ kho tiền; Tại Agribank Chi nhánh tỉnh Bắc Kạn: 03 hành vi vi phạm về thẩm định và quyết định cho vay, lưu giữ hồ sơ cấp tín dụng không đúng quy định; Tại Vietinbank Chi nhánh Bắc Kạn: Vi phạm về phân loại tài sản có, trích lập dự phòng rủi ro…

Theo kết luận thanh tra, các vi phạm này cần được xem xét, xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều 14, Điểm a Khoản 3 Điều 14, Điểm b Khoản 4 Điều 14, và Điểm a Khoản 1 Điều 36 Nghị định số 88/2019/NĐ-CP.

Tuy nhiên, Đoàn thanh tra tại các Chi nhánh nêu trên "có dấu hiệu chưa tiến hành lập biên bản và xử phạt VPHC theo quy định của pháp luật". Nguyên nhân được xác định là do "Trưởng đoàn thanh tra và thành viên đoàn thanh tra có liên quan chưa nghiên cứu kỹ Nghị định số 96/2014/NĐ-CP và Nghị định số 88/2019/NĐ-CP".

Trong thời kỳ thanh tra, Chi nhánh đã tiến hành theo dõi, đôn đốc việc thực hiện khắc phục, chỉnh sửa sau thanh tra, kiểm tra đối với 48 kết luận thanh tra, kiểm tra. Đến 30/09/2024, đã khắc phục, chỉnh sửa xong 273/288 kiến nghị, còn 15 kiến nghị đang được theo dõi khắc phục.

Tuy nhiên, 10/12 Hồ sơ theo dõi, xử lý sau thanh tra cho thấy người được giao nhiệm vụ theo dõi hồ sơ sau thanh tra chưa thực hiện việc mở hồ sơ theo dõi theo quy định. Ngoài ra, 03/12 Hồ sơ theo dõi, xử lý sau thanh tra có tồn tại cụ thể khác nhau, bao gồm thống kê số lượng kiến nghị chưa thống nhất, thiếu văn bản kết thúc việc đôn đốc, và không có tài liệu chứng minh đã thực hiện chỉnh sửa kiến nghị.

Cần xác định rõ trách nhiệm

Từ những tồn tại, hạn chế nêu trên, Cơ quan TTGSNH đã đưa ra nhiều kiến nghị, yêu cầu Giám đốc NHNN Chi nhánh tỉnh Bắc Kạn tổ chức họp, kiểm điểm, chấn chỉnh, rút kinh nghiệm, làm rõ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân có liên quan đến các tồn tại, hạn chế.

Đối với công tác giám sát, yêu cầu nghiêm túc rút kinh nghiệm, có giải pháp chấn chỉnh đối với các tồn tại, hạn chế và có kế hoạch, biện pháp để công tác xây dựng, lập báo cáo giám sát tuân thủ đúng quy định của pháp luật và NHNN.

Về công tác thanh tra, Chi nhánh cần chấn chỉnh nhiều vấn đề, từ việc thu thập thông tin để chuẩn bị thanh tra, xây dựng đề cương yêu cầu đối tượng thanh tra báo cáo, đến việc lập báo cáo tiến độ và kết quả thực hiện nhiệm vụ của đoàn thanh tra. Đặc biệt, cần xử lý kịp thời việc xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi có dấu hiệu vi phạm phát hiện qua công tác thanh tra.

Kết luận thanh tra tại NHNN chi nhánh Bắc Kạn cho thấy một thực trạng đáng lo ngại trong công tác giám sát, thanh tra ngân hàng tại địa phương. Những tồn tại, hạn chế được chỉ ra không chỉ là vấn đề thủ tục hành chính, mà còn phản ánh những thiếu sót nghiêm trọng trong việc thực thi pháp luật về thanh tra, giám sát ngân hàng.

Đặc biệt nghiêm trọng là việc phát hiện vi phạm của các tổ chức tín dụng nhưng không xử lý theo quy định của pháp luật. Điều này có thể dẫn đến tình trạng các TCTD trên địa bàn coi nhẹ việc tuân thủ quy định, từ đó tiềm ẩn rủi ro cho hệ thống ngân hàng và người gửi tiền.

Nguyên nhân chủ yếu được chỉ ra là do thiếu sót trong việc nghiên cứu, nắm vững các quy định của pháp luật và NHNN. Tuy nhiên, đây cũng có thể là biểu hiện của tình trạng thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý và giám sát. Việc xác định rõ trách nhiệm cá nhân, tập thể và có biện pháp xử lý nghiêm minh là cần thiết để chấn chỉnh tình trạng này.

Kết luận thanh tra này cũng là bài học cảnh báo cho các chi nhánh NHNN tại các địa phương khác trong việc tăng cường công tác giám sát, thanh tra, xử lý vi phạm, đảm bảo các TCTD hoạt động an toàn, lành mạnh, góp phần ổn định hệ thống ngân hàng và phát triển kinh tế địa phương.