Ảnh minh họa một tuyến đường tại huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam. Nguồn ảnh: Báo Quảng Nam

Mặc dù gặp rất nhiều khó khăn (nhất là về nhân sự), nhưng trong những năm 2020 - 2023, UBND huyện Nông Sơn có nhiều tích cực trong chỉ đạo trong điều hành, quản lý, sử dụng các nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản, tổ chức thực hiện đầu tư một số dự án sử dụng ngân sách nhà nước có hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

UBND huyện Nông Sơn cho rằng, chính vì thiếu trầm trọng cán bộ biên chế nên ảnh hưởng rất lớn đến công tác quản lý, sử dụng vốn đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn huyện, đặc biệt là công tác giải ngân vốn đối với các công trình, dự án đang thực hiện dở dang.

Tuy nhiên, điều đó cũng không thể đủ để lý giải cho những vi phạm, thậm chí là sai phạm được Thanh tra tỉnh Quảng Nam chỉ rõ tại Kết luận thanh tra số 14/KL-TTT về công tác quản lý , sử dụng các nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản  tại huyện Nông Sơn (giai đoạn 2020 - 2023), nhất là khi tổng số tiền sai phạm lên đến gần 1,7 tỷ đồng.

Nhiều công trình, dự án áp dụng đơn giá không phù hợp, chậm tiến độ, nợ đọng, không thể hoàn thành

Qua thanh tra, Thanh tra tỉnh Quảng Nam phát hiện, tại Nông Sơn, một số dự án, công trình công tác lập, thiết kế bản vẽ dự toán - thi công vẫn còn tồn tại, hạn chế như tính thừa, tính thiếu khối lượng, áp dụng đơn giá định mức, đơn giá chưa phù hợp.

Song quá trình thẩm tra, thẩm định, phê duyệt, các bộ phận chức năng chưa phát hiện để cắt giảm giá trị dự toán theo quy định, làm tăng chi phí xây dựng. Điển hình như: Công trình nối Đường Quốc lộ 14H đến đường Trường Sơn Đông, công trình Đường nội thị Trung tâm huyện Nông Sơn, công trình Đường ô tô đến Trung tâm hành chính xã Ninh Phước - huyện Nông Sơn, công trình Trạm bơm Đại Bình.

Trách nhiệm chính thuộc về Chủ đầu tư, Đơn vị tư vấn lập Báo cáo kinh tế - kỹ thuật và đơn vị thẩm tra, phê duyệt Báo cáo kinh tế - kỹ thuật.

Nhiều công trình, dự án có thời gian thi công chưa đảm bảo theo thỏa thuận trong hợp đồng, chậm tiến độ, các chủ đầu tư chưa có biện pháp đề nghị, yêu cầu bên thi công phải bồi thường thiệt hại theo quy định tại khoản 3, Điều 146, Luật Xây dựng năm 2014. Điển hình như một số công trình: Nâng cấp nền đường từ ĐH1 đến Trung tâm xã Quế Ninh; Sân vận động (giai đoạn 2); Cầu Khe Sé; Đường nội thị Trung tâm huyện Nông Sơn; Cầu Gò Thổ;…

Một số dự án xây dựng thuộc nhóm B, nhóm C trong thời gian quy định được bố trí vốn nhưng chủ đầu tư không có khối lượng để thanh toán, phải nộp trả về ngân sách cấp trên. Công trình chậm tiến độ nhiều năm nên việc bố trí vốn tiếp theo không đảm bảo theo quy định pháp luật do đã quá hạn bố trí vốn theo Luật Đầu tư công. Từ đó gây ra nợ đọng xây dựng cơ bản và công trình không thể hoàn thành.

Một số dự án, công trình nhóm C có thời gian thi công trên 03 năm. Đến nay, khối lượng thi công đã đạt từ 80% trở lên nhưng chủ đầu tư chưa có biện pháp đẩy nhanh việc nghiệm thu, quyết toán, bàn giao đưa công trình vào sử dụng, chưa phát huy được hiệu quả, mục tiêu dự án.

Hiện nay, trước bối cảnh huyện Nông Sơn phải thực hiện sắp xếp, sáp nhập trong thời gian cuối năm 2024, các đơn vị cần có biện pháp đẩy nhanh tiến độ thi công, nghiệm thu hoàn thành đưa vào sử dụng và quyết toán đối với các công trình này.

Ngoài ra, công tác thu hồi tạm ứng đối với một số dự án, công trình chưa đảm bảo về thời gian theo quy định tại điểm d, khoản 6, Điều 10, Nghị định số 99/2021/NĐ-CP ngày 11/11/2021 của Chính phủ quy định về quản lý, thanh toán, quyết toán dự án sử dụng vốn đầu tư công. Điển hình như một số dự án Đường nội thị Trung tâm huyện, Đường nối Quốc lộ 14H đến đường Trường Sơn Đông, Đường ô tô đến Trung tâm hành chính xã Ninh Phước.

Không chỉ chậm tiến độ, công tác nghiệm thu, thanh quyết toán đối với một số hạng mục, công trình còn thiếu chặt chẽ, nghiệm thu vượt so với khối lượng thực tế thi công.

Trong quá trình hợp đồng với đơn vị lập hồ sơ thiết kế dự toán của một số dự án, công trình, Ban QLDA ĐTXD-PQTĐ huyện chưa thực hiện việc quy định trách nhiệm của các bên trong việc xử lý, đền bù đối với việc tính sai số lượng, khối lượng, sai định mức, đơn giá đối với hình thức hợp đồng trọn gói theo quy định tại điểm đ, khoản 1, Điều 62 Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13.

Nhiều dự án có thời gian thi công kéo dài

Tại Nông Sơn, ngoài những công trình đã phát huy hiệu quả đầu tư, còn nhiều dự án có thời gian thi công kéo dài, chưa đáp ứng được mục tiêu đề ra như:

Đường nội thị Trung tâm huyện Nông Sơn: Khởi công năm 2016 nhưng đến nay vẫn chưa hoàn thành. Khối lượng Tuyến N69 - N91 dài 477m do Công ty Cổ phần Lộc Hà thi công đạt khoảng 58,5%; Khối lượng Tuyến N48 - N88 dài 772,58m do Công ty Cổ phần An Thịnh thi công đạt khoảng 18,74%; Chỉ có Tuyến N20 - N40, chiều dài 585m do Công ty TNHH Phú Châu đã thi công xong đưa vào sử dụng.

Đường nối Quốc lộ 14H đến đường Trường Sơn Đông: Khởi công năm 2019 nhưng đến nay vẫn chưa hoàn thành. Hiện nay, nền đường đã hư hỏng do nhiều năm bị ảnh hưởng bởi lũ lụt, nền đường có độ dốc lớn >15% nên có độ xói mòn cao, chưa thể lưu thông bằng phương tiện cơ giới.

Trạm Bơm Đại Bình: Khởi công năm 2019, đến nay, các tuyến kênh cơ bản đã thi công xong nhưng vẫn chưa lắp đặt trạm bơm hút nước nên chưa thể phục vụ tưới nước cho sản xuất nông nghiệp...

Một số khoản chi từ kinh phí quản lý dự án tại Ban QLDA ĐTXD-PQTĐ huyện và xã Quế Lâm còn thiếu chứng từ, cần chấn chỉnh, bổ sung theo quy định.

Với các sai phạm về kinh tế trong công tác quản lý , sử dụng các nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản tại huyện Nông Sơn (giai đoạn 2020 - 2023), Thanh tra tỉnh Quảng Nam đã kết luận tổng số tiền sai phạm được phát hiện qua thanh tra 1.673.860.000 đồng.