Năm 2022, với sự nỗ lực của các Bộ, ngành, địa phương, nhất là vai trò nòng cốt của lực lượng Công an nhân dân, công tác phòng, chống ma túy đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Tuy nhiên, vẫn còn một số khó khăn, hạn chế: Số người nghiện và người sử dụng trái phép chất ma túy còn ở mức cao; cơ sở vậtchất các cơ sở cai nghiện xuống cấp, quá tải; công tác xác định tình trạng nghiện ma túy chưa đáp ứng được yêu cầu; một số bộ, ngành, địa phương chưa quan tâm đầy đủ, đúng mức đến công tác phòng, chống ma tuý; kinh phí bố trí cho công tác này còn hạn chế…

Mới đây, tại Trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia phòng, chống AIDS, ma túy, mại dâm đã chủ trì Hội nghị triển khai công tác phòng, chống ma túy năm 2023 của Ủy ban Quốc gia.

Theo kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia, năm 2023, tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy dự báo tiếp tục diễn biến phức tạp. Để tạo chuyển biến mạnh mẽ công tác phòng, chống ma túy, đề nghị các Bộ, ngành, địa phương vào cuộc quyết liệt hơn nữa, bám sát cơ sở để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, tập trung triển khai quyết liệt tăng cường đôn đốc, kiểm tra, giám sát công tác phòng, chống ma túy ở các Bộ, ngành, địa phương, nhất là các địa bàn khó khăn, phức tạp về tội phạm và tệ nạn ma tuý. Khẩn trương kiện toàn Ban Chỉ đạo phòng, chống AIDS, ma tuý, mại dâm các cấp, kịp thời tham mưu cho cấp uỷ Đảng, chính quyền các giải pháp trọng tâm trong công tác phòng, chống ma tuý phù hợp với tình hình thực tiễn từng địa phương, đơn vị.

Hoạt động tuyên truyền về các tác hại của ma túy đối với phụ huynh và học sinh. Ảnh: Tràng An

Đối với Bộ Công an, cần tăng cường công tác quản lý người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy, các đối tượng liên quan đến ma túy, đẩy mạnh sử dụng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư phục vụ công tác quản lý; thực hiện hiệu quả công tác chuyển hóa địa bàn trọng điểm, phức tạp về ma túy; có giải pháp giữ vững số xã, phường, thị trấn không có ma túy; giảm số xã, phường, thị trấn có ma túy và trọng điểm về ma túy. Chủ động làm tốt công tác nắm, phân tích, dự báo và đánh giá đúng tình hình tội phạm về ma túy. Tổ chức triển khai thực hiện hiệu quả các kế hoạch, phương án đấu tranh phòng, chống ma túy, đảm bảo đồng bộ, liên hoàn trên các tuyến, địa bàn trọng điểm; ngăn chặn ma túy từ sớm, từ xa; bắt giữ cả đường dây, đối tượng cầm đầu.

Song song đó, tăng cường kiểm soát các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy; quản lý chặt chẽ các ngành nghề kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự; kịp thời phát hiện, triệt phá diện tích trồng và tái trồng cây có chứa chất ma túy. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong công tác phòng, chống ma túy. Nâng cao hiệu quả phối hợp đấu tranh giữa các lực lượng chuyên trách phòng, chống ma túy từ Trung ương đến địa phương. Định kỳ tổ chức giao ban các cơ quan chuyên trách phòng, chống ma tuý và các cơ quan thường trực của Uỷ ban Quốc gia.

Các giải pháp tiếp theo, cần tổ chức các hoạt động tuyên truyền và tôn vinh các điển hình tiên tiến trong công tác phòng, chống ma túy trong Tháng hành động phòng, chống ma tuý. Xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ “Đề án tổng thể nâng cao năng lực cho lực lượng chuyên trách phòng, chống ma túy”, bảo đảm không trùng lặp và tận dụng nguồn lực của các dự án thuộc Chương trình phòng, chống ma túy giai đoạn 2021 - 2025 và các dự án, chương trình phát triển kinh tế - xã hội khác.

Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội có trách nhiệm rà soát, đánh giá nhu cầu, sự phù hợp với quy hoạch, bảo đảm tính khả thi thực hiện dự án khi có nguồn vốn và lập danh sách các cơ sở cai nghiện cần sửa chữa, nâng cấp, xây mới; ưu tiên đối với các địa phương chưa có cơ sở cai nghiện ma túy công lập và các địa phương có số lượng người nghiện ma túy nhiều, cơ sở cai nghiện ma túy xuống cấp, quá tải. Rà soát, đánh giá tổng thể việc thực hiện các nhiệm vụ thuộc phạm vi, trách nhiệm của Bộ trong việc thực hiện Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 và các văn bản hướng dẫn thi hành; chỉ ra những khó khăn, vướng mắc, đề xuất phương hướng, giải pháp khắc phục.

Việc triển khai xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung các Nghị định quy định chi tiết Luật phòng, chống HIV/AIDS theo Chương trình công tác của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ năm 2023 bảo đảm tiến độ, đồng bộ với Luật Phòng chống ma túy năm 2021 cần Bộ Y tế triển khai. Song song với việc chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành có liên quan tổ chức triển khai hiệu quả Nghị định số 109/2021/NĐ-CP quy định cơ sở y tế đủ điều kiện xác định tình trạng nghiện ma túy và hồ sơ, trình tự thủ tục xác định tình trạng nghiện ma túy; rà soát, đánh giá và đề xuất sửa đổi, bổ sung phù hợp với tình hình thực tiễn.

Bộ Y tế cũng cần chỉ đạo các Sở Y tế có phương án bảo đảm cơ sở vật chất, nhân lực hệ thống cơ sở y tế đủ điều kiện xác định tình trạng nghiện ma túy. Phối hợp với Bộ Công an xác định các loại ma tuý, tiền chất mới được sử dụng hợp pháp trong lĩnh vực y tế cần quản lý theo quy định của Luật phòng, chống ma tuý để phòng ngừa việc lợi dụng sản xuất, buôn bán ma tuý.

Cùng với trách nhiệm của các bộ, ngành khác, thì Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có trách nhiệm tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng, chống ma túy, gắn trách nhiệm và phân công cụ thể các ngành, tạo cơ chế vận hành, tăng cường kiểm tra, đôn đốc, giám sát. Chủ động trao đổi kinh nghiệm, phối kết hợp giữa các địa phương trong công tác phòng, chống ma tuý.

Khẩn trương rà soát cơ sở vật chất, nhân lực hệ thống cơ sở y tế, công bố danh sách các cơ sở y tế đủ điều kiện xác định tình trạng nghiện ma túy, đặc biệt là trạm y tế cấp xã. Tập trung chỉ đạo công tác thống kê, quản lý người nghiện ma túy, người sử dụng trái phép chất ma túy và người sau cai nghiện ma túy trên địa bàn; bố trí nguồn lực, ngân sách theo quy định của pháp luật để tổ chức triển khai có hiệu quả công tác này. Ưu tiên bố trí kinh phí sửa chữa, nâng cấp hoặc xây mới cơ sở cai nghiện ma túy công lập đảm bảo điều kiện theo quy định và đáp ứng nhu cầu của địa phương.

Riêng đối với 03 địa phương chưa có cơ sở cai nghiện ma tuý (Đắk Nông, Kon Tum, Hậu Giang), trước mắt tận dụng cơ sở vật chất sẵn có để cải tạo, nâng cấp thành cơ sở cai nghiện ma tuý; đồng thời, sớm có kế hoạch xây dựng cơ sở cai nghiện ma tuý đáp ứng yêu cầu, quy định của Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 để phục vụ công tác cai nghiện ma tuý của địa phương…