Sẽ giải quyết được nhiều khó khăn, vướng mắc về đấu thầu quản lý thuốc, vật tư y tế

Vừa qua, tại thành phố Cần Thơ đã diễn ra Hội nghị thường niên Câu lạc bộ (CLB) Giám đốc các bệnh viện khu vực phía Nam lần thứ 21 với sự tham dự của 700 cán bộ, lãnh đạo 160 bệnh viện trực thuộc 21 tỉnh, thành phố phía Nam và các tỉnh miền Trung, miền Bắc.

Hội thảo đã tập trung trao đổi, chia sẻ những khó khăn, vướng mắc trong công tác đấu thầu thuốc, vật tư y tế của ngành Y cũng như quy trình thanh toán bảo hiểm y tế (BHYT) trước đây và những vướng mắc trên đã được xem xét tháo gỡ và cụ thể hoá trong Luật đấu thầu sửa đổi 2023, có hiệu lực vào 1/1/2024.

Một số khó khăn tiêu biểu được đề cập đến đó là, trong nhiều năm qua, hầu hết các các cơ sở y tế tư nhân chủ yếu có quy mô nhỏ, không đủ năng lực, kinh nghiệm để tự chủ động tổ chức đấu thầu thuốc, vật tư y tế. Do vậy hàng năm, các đơn vị chủ yếu vẫn đang áp dụng giá trúng thầu thuốc, vật tư y tế tập trung do Sở Y tế địa phương tổ chức cho các cơ sở y tế công lập.

Tuy nhiên, trong giai đoạn giao thầu hàng năm, không phải Sở Y tế các tỉnh, thành nào cũng hoàn thành việc đấu thầu thuốc, vật tư y tế theo đúng quy định và kế hoạch được cấp có thẩm quyền chỉ đạo, mà luôn xảy ra tình trạng kéo dài việc đấu thầu thuốc, vật tư y tế hoặc phải gia hạn thời gian sử dụng kết quả đấu thầu thuốc, vật tư y tế của năm liền kề. Chính điều này gây nên tình trạng thiếu, hết thuốc và vật tư y tế phục vụ bệnh nhân, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động khám chữa bệnh của cơ sở y tế và quyền lợi của bệnh nhân bảo hiểm y tế.

Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực đấu thầu thuốc, vật tư y tế để phòng chống tham nhũng. Ảnh minh họa/internet

Ngoài ra, còn có trường hợp, các nhà thầu dù đã trúng thầu nhưng lấy lý do khách quan để không cung ứng đủ thuốc, vật tư y tế theo đúng cam kết, để xảy ra tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế tại cơ sở khám chữa bệnh tư nhân. Dù vậy, không rõ nhà thầu có ưu tiên cung ứng thuốc, vật tư y tế cho cơ sở khám chữa bệnh công lập hay không?

Với nhiều khó khăn, thách thức về lĩnh vực đấu thầu thuốc và vật tư y tế tại các cơ sở khám chữa bệnh như vậy, Quốc hội, Chính phủ đã dành sự quan tâm rất lớn trong chỉ đạo, cùng Bộ, ban, ngành từ Trung ương tới địa phương nhằm nỗ lực tập trung tháo gỡ những vướng mắc và mở ra rất nhiều chính sách cho ngành y tế trong Luật Đấu thầu sửa đổi 2023, có hiệu lực từ ngày 01/1/2024.  

Do đó, các chính sách trong thời gian tới sẽ "mở" rất nhiều cơ hội, tháo gỡ cho ngành y, nhưng cũng quy định rõ ràng trách nhiệm các đơn vị. Về cơ bản, các khó khăn vướng mắc đấu thầu trong y tế đã được nhận diện và xem xét trong Luật Đấu thầu sửa đổi 2023 và sắp tới cùng với các thông tư hướng dẫn thì việc đấu thầu y tế sẽ đạt hiệu quả hơn.

Nghiêm cấm hành vi "cài cắm"; luôn phải đảm bảo tính cạnh tranh, minh bạch, hiệu quả

Luật Đấu thầu sửa đổi 2023 với 10 chương, 96 điều quy định về quản lý nhà nước đối với hoạt động đấu thầu; thẩm quyền và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong hoạt động đấu thầu; hoạt động lựa chọn nhà thầu thực hiện gói thầu, hoạt động lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư kinh doanh.

Luật này đã bổ sung hàng loạt nội dung liên quan đến việc đấu thầu của ngành y tế và dành riêng chương 5 cho việc đấu thầu thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế. Bên cạnh việc điều chỉnh 8 hình thức trong luật trước đây như: Đấu thầu tập trung, chỉ định giá, đàm phán giá, lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt… thì lần này Luật còn mở rộng thêm 2 hình thức (Đấu thầu ngược và mua sắm trực tuyến) cho các đơn vị. Hay Luật Đấu thầu sửa đổi 2023 cũng phân định rõ các tình huống cấp bách, thiên tai, dịch bệnh, thảm họa… cũng như quy định rõ những nội dung hình thức nào phải đấu thầu hay mua sắm theo các hình thức khác.

Luật Đấu thầu sửa đổi 2023, tập trung vào 05 nhóm tiêu chí cơ bản đó là:

Thứ nhất là các quy định nhằm xác định rõ đối tượng áp dụng, phạm vi điều chỉnh nhằm khắc phục những vấn đề tồn tại trong Luật đấu thầu trước đây.

Thứ hai là đơn giản hoá các quyết định thủ tục sát với tình hình hiện nay. Dù rằng, trước đây công tác đấu thầu đã tiếp cận được những tiêu chí quốc tế, nhưng hiện nay vẫn tiếp tục cải cách, tiếp tục cắt giảm thời gian đấu thầu, giảm các khâu trung gian, đẩy mạnh hình thức đấu thầu qua mạng, để tiến tới việc chuyển đổi số.

Thứ ba là nhóm chính sách nhằm ưu tiên, ưu đãi đối với các hàng hóa sản xuất trong nước, nhất là sản phẩm đổi mới sáng tạo và các kỹ thuật để thay thế hàng nhập khẩu, thuốc đạt chứng nhận WHO-GMP.

Thứ tư là nhóm chính sách đưa ra để nhằm tháo gỡ các khó khăn vướng mắc trong ngành y tế, trong đấu thầu của ngành y tế mà thời gian qua đã gặp phải.

Thứ năm, nhằm nâng cao về quản lý nhà nước trong lĩnh vực đấu thầu quản lý, phòng chống tham nhũng được quy định cụ thể trong luật đấu thầu sửa đổi 2023 và Bộ Luật Hình Sự 2015. Theo đó, quy định rõ trách nhiệm của từng bên khi tham gia đấu thầu, trách nhiệm của người có thẩm quyền, của chủ đầu tư, nhà thầu khi tham gia hoạt động đấu thầu. Những điều được làm và không được làm. Nghiêm cấm hành vi "cài cắm" tạo điều kiện cho một đơn vị nào đó, đảm bảo tính cạnh tranh, minh bạch, hiệu quả./.