Nhạc sĩ Phạm Tuyên say mê sáng tác. Ảnh: T.K

Đi gần hết cuộc đời, có lẽ bây giờ nhạc sĩ Phạm Tuyên mới có thời gian nhìn lại ca khúc chỉ vẻn vẹn vài chục ca từ giản dị trong sáng, nhưng lại có sức sống mãnh liệt hiệu triệu đồng bào và làm nức lòng chiến sĩ cả nước. Nhạc sĩ Phạm Tuyên kể lại: Khoảng đầu tháng 4.1975, anh Trần Lâm - Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam - bảo tôi: Sắp thắng to rồi, sắp giải phóng miền Nam rồi, cậu hãy sáng tác một bản hợp xướng thật hoành tráng để mừng ngày chiến thắng.

Tôi cũng đã phác thảo một bản hợp xướng 4 chương, nhưng thấy không ổn. Còn đang băn khoăn thì ngày 28.4.1975 có tin phi công ngụy ném bom sân bay Tân Sơn Nhất (sau này tôi mới biết người ném bom là anh hùng quân đội Nguyễn Thành Trung). Tôi nghĩ, thế này thì giải phóng miền Nam đến gần lắm rồi. Phải viết ngay một bài hát reo vui nức lòng cùng mọi người đổ ra đường trong ngày vui mừng toàn thắng. Nghĩ đến ngày toàn thắng, tôi lại nghĩ đến hình ảnh Bác Hồ. Với những tình cảm dồn nén, từ 21h30 đến 23h ngày 28.4.1975, tôi đã viết xong bài hát “Như có Bác trong ngày vui đại thắng”, sau này không phải sửa một chữ nào.

Ca khúc lập tức được lãnh đạo đài cho dàn hợp xướng 40 người do nhạc sĩ Cao Việt Bách chỉ huy, Đặng Hùng và Tuyết Thanh lĩnh xướng. Có lẽ sự xúc động quá lớn trước giờ phút chiến thắng mà tất cả mọi người, từ nhạc công đến nhạc sĩ vừa đàn, vừa hát, vừa khóc. Cuối giờ chiều 30.4.1975, bài hát được truyền đi trên hệ thống phát thanh Đài Tiếng nói VN. Khi bài hát vút lên, cũng là lúc ta tuyên bố chính thức giải phóng hoàn toàn miền Nam trước thế giới.

Tâm sự về câu chuyện có hậu của bài ca, nhạc sĩ Phạm Tuyên kể tiếp: “Khi viết bài hát này, tôi đơn giản chỉ muốn góp một tiếng reo vui cùng mọi người khi chiến thắng đang đến từng ngày. Nhưng điều đáng mừng là đã hơn 1/3 thế kỷ, bài hát vẫn có sức sống trong lòng công chúng”. Trong một lần người đồng nghiệp Nhật Bản hỏi nhạc sĩ Phạm Tuyên: “Ông sáng tác ca khúc trong thời gian bao lâu?”, nhạc sĩ Phạm Tuyên trả lời: “Chỉ có 2 giờ. Nói đúng hơn là chỉ có 2 giờ cho cả cuộc đời”.

Sống mãi trong lòng bạn bè quốc tế

“Như có Bác trong ngày vui đại thắng” đã vượt ra khỏi biên giới nước nhà, lan toả đến nhiều nước như Nga, Đức, Cuba, Trung Quốc. Ở Nhật Bản, ca khúc này được dịch ra tiếng Nhật và lưu hành phổ biến ở 49 tỉnh, thành. Có nhiều vị khách quốc tế, dù không biết một câu tiếng Việt, vẫn có thể nhẩm theo giai điệu bài hát trong những dịp tham gia khánh lễ. Và mấy chục năm qua, những điệp khúc “Việt Nam Hồ Chí Minh, Việt Nam Hồ Chí Minh” vẫn vang lên bừng bừng khí thế, rộn ràng niềm vui trong từng góc phố khán đài, trong những cuộc giao lưu quốc tế.

Hôm nay - sau 37 năm đất nước thanh bình - “Như có Bác trong ngày vui đại thắng” vẫn sống mãi trong tim mỗi người dân Việt Nam. Sức lan toả của nó rộng khắp và truyền nối cho thế hệ con cháu đời đời, sống mãi với thời gian, nó là bài ca thành kính tri ân mà nhạc sĩ Phạm Tuyên đã thay lời dân tộc mừng ngày đại thắng.

Theo Trần Mạnh Tuấn

Lao động