Hoạt động khoáng sản, công nghiệp khai khoáng đóng góp đáng kể cho phát triển kinh tế - xã hội
Đánh giá chung, trong những năm qua, công tác quản lý và hoạt động khoáng sản, công nghiệp khai khoáng của tỉnh Hòa Bình đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Nhận thức của các cấp uỷ đảng, chính quyền, doanh nghiệp và người dân về tài nguyên khoáng sản được nâng lên. Hoạt động thăm dò, khai thác khoáng sản đã làm rõ tiềm năng, trữ lượng của nhiều loại khoáng sản quan trọng.
Cùng với đó, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước được nâng cao, khai thác, chế biến khoáng sản đóng góp đáng kể cho phát triển kinh tế - xã hội. Công tác thanh tra, kiểm tra được chú trọng, góp phần nâng cao trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong công tác bảo vệ môi trường, an toàn lao động, khắc phục tình trạng khai thác khoáng sản trái phép.
Theo UBND tỉnh Hòa Bình, tính đến tháng 3/2022, trong tổng số 91 dự án khai thác khoáng sản có Giấy phép còn hiệu lực, 64 dự án đã thực hiện đầy đủ các thủ tục có liên quan và đang tiến hành khai thác ổn định, có hiệu quả; 08 dự án đang hoàn thiện các nghĩa vụ để đưa mỏ đi vào hoạt động hoặc đang trong giai đoạn đầu tư xây dựng cơ bản mỏ; 19 dự án đang tạm dừng hoạt động hoặc chưa đưa mỏ vào hoạt động do vướng mắc trong việc hoàn thiện các thủ tục; 68 dự án đã cấp Giấy chứng nhận đầu tư/Quyết định chủ trương đầu tư.
Các dự án khai thác đá làm vật liệu xây dựng thông thường trên địa bàn đã mang lại những hiệu quả nhất định về phát triển kinh tế - xã hội, sử dụng tối đa nguồn nhân lực tại chỗ, tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho người dân địa phương, đồng thời tạo cơ hội cho doanh nghiệp thực hiện phát triển sản xuất trên địa bàn tỉnh. Giải quyết vấn đề việc làm được với tổng số lao động đang sử dụng khoảng 2.500 công nhân, trong đó khoảng 2.000 người là lao động địa phương (chiếm tỷ lệ 80%). Các dự án khai thác khoáng sản được cấp phép tạo thu nhập ổn định cho người lao động với thu nhập bình quân khoảng 120.000.000 đồng/người/năm.
Công tác hỗ trợ xã hội đối với địa phương cũng được các đơn vị hoạt động khoáng sản quan tâm, như nâng cấp, duy tu, xây dựng hạ tầng kỹ thuật và các công trình phúc lợi. Kết quả, có khoảng 200 km đường nông thôn được nâng cấp hoặc làm mới; phối hợp với các xã ủng hộ làm nhà tình nghĩa, ủng hộ quỹ khuyến học, gia đình thương binh, liệt sỹ gặp khó khăn và các hoạt động văn hóa, thể thao, phong trào tại địa phương.
Tăng cường thanh tra, kiểm tra giám sát, chủ động phòng ngừa và đấu tranh, xử lý nghiêm các vi phạm pháp luật về địa chất, khoáng sản
Hoạt động sản xuất đã đáp ứng nhu cầu sử dụng vật liệu xây dựng công trình trên địa bàn tỉnh Hòa Bình và các khu vực lân cận. Công tác hậu kiểm về việc tuân thủ thiết kế cơ sở, thiết kế mỏ, an toàn và môi trường trong hoạt động khai thác khoáng sản luôn được địa phương chú trọng, Tổ công tác liên ngành đã kiểm tra, giám sát, tham mưu UBND tỉnh xử lý, chấn chỉnh đối với các chủ đầu tư dự án vi phạm trong hoạt động đầu tư, khai thác, chế biến khoáng sản.
Tuy vậy, vẫn còn tình trạng hoạt động nổ mìn trong khai thác còn gây nhiều khói bụi và dư chấn, ô nhiễm tiếng ồn; hoạt động khai thác tại một số mỏ còn chưa tuân thủ về an toàn lao động. Hoạt động vận chuyển khoáng sản ảnh hưởng đến kết cấu hạ tầng giao thông, gây ô nhiễm môi trường tạo dư luận xấu trong quần chúng nhân dân. Tỷ lệ nợ đọng trong việc thực hiện nghĩa vụ tài chính của các doanh nghiệp khai thác khoáng sản đối với nhà nước vẫn còn nhiều, chiếm khoảng 10% số phải thu nộp…
Nguyên nhân được địa phương chỉ ra là do nhận thức của một số cấp uỷ, tổ chức đảng, chính quyền, doanh nghiệp và người dân về tầm quan trọng của tài nguyên khoáng sản; sự phối hợp giữa các cơ quan, sở, ngành, địa phương trong công tác quản lý nhà nước về khoáng sản chưa thật tốt. Mặt khác, một số dự án với quy mô nhỏ và vừa, công nghệ còn lạc hậu nên việc đầu tư cho công tác bảo vệ môi trường chưa được thực hiện đầy đủ; chưa trang bị đầy đủ các thiết bị bảo hộ, thiết bị an toàn cho người lao động; vẫn còn để xảy ra tình trạng tai nạn, mất an toàn lao động; nổ mìn gây ảnh hưởng đến cây cối, hoa màu, nhà cửa của người dân, hiện tượng ô nhiễm môi trường, xe chở quá tải làm hỏng đường dân sinh…
Nhằm kịp thời chấn chỉnh công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực khai thác khoáng sản, sử dụng hợp lý, hiệu quả tài nguyên, góp phần phát triển kinh tế - xã hội nhưng không đánh đổi môi trường, an sinh, công bằng xã hội, UBND tỉnh sẽ chỉ đạo sở, ngành và địa phương thực hiện tốt các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước trong lĩnh vực quản lý và bảo vệ tài nguyên khoáng sản, tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý và nâng cao trách nhiệm của các cấp, các ngành.
Ưu tiên sử dụng hợp lý, hiệu quả, bền vững tài nguyên khoáng sản, bảo vệ môi trường sinh thái, an toàn lao động để tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, hành động trong quản lý, khai thác, sử dụng các nguồn lực này; khắc phục cơ bản những tồn tại, hạn chế, bất cập trong quản lý, khai thác tài nguyên khoáng sản. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, phổ biến pháp luật về vai trò, vị trí và tầm quan trọng của tài nguyên địa chất, khoáng sản.
UBND tỉnh yêu cầu, việc quản lý, khai thác, sử dụng khoáng sản phải bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả, trên cơ sở áp dụng công nghệ tiên tiến, hiện đại, kết hợp hài hoà với bảo tồn, dự trữ cho tương lai. Tăng cường thanh tra, kiểm tra giám sát, chủ động phòng ngừa, kiên quyết đấu tranh, xử lý nghiêm các vi phạm pháp luật về địa chất, khoáng sản. Hoàn thiện hệ thống các văn bản pháp luật phục vụ cho công tác quản lý nhà nước trên địa bàn tỉnh.
Đặc biệt, thể chế hóa đầy đủ các quan điểm, chủ trương của Đảng về định hướng chiến lược địa chất khoáng sản, cụ thể hóa các quy định của Luật Khoáng sản và các văn bản hướng dẫn thi hành theo phân cấp. Ưu tiên cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường cho công trình kết cấu hạ tầng, nhất là phục vụ các công trình sử dụng ngân sách nhà nước, công trình trọng điểm quốc gia./.