Toàn cảnh Hội nghị. Ảnh: Nguyễn Ly

Kết quả kiểm toán chuyên đề góp phần cung cấp những thông tin đáng tin cậy, có giá trị

Thời gian vừa qua, Kiểm toán nhà nước (KTNN) đã triển khai các cuộc kiểm toán chuyên đề, đặc biệt là các cuộc kiểm toán trên phạm vi toàn Ngành trên nhiều lĩnh vực. Trong đó có kiểm toán các chuyên đề lớn đối với việc quản lý, điều hành ngân sách nhà nước, những vấn đề dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng, lãng phí, những vấn đề quan trọng của đất nước, góp phần nâng cao chất lượng quản lý tài chính công, tài sản công.

Kết quả kiểm toán chuyên đề đã góp phần cung cấp những thông tin đáng tin cậy, có giá trị để Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp thảo luận, đánh giá các chương trình mục tiêu trọng điểm, các vấn đề kinh tế - xã hội, giám sát, điều hành chủ trương, chính sách phù hợp, đạt hiệu quả cao.

KTNN đã phát hiện, chỉ ra những hạn chế của hệ thống quản lý, kiến nghị khắc phục nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công; cảnh báo và hạn chế tình trạng thất thoát, lãng phí; hướng đến hoàn thiện các chính sách để thực hiện thành công các kế hoạch quốc gia gắn với các mục tiêu phát triển bền vững.

Để nâng cao chất lượng các cuộc kiểm toán chuyên đề toàn Ngành, đáp ứng kỳ vọng của người dân và yêu cầu giám sát của các cơ quan dân cử, cơ quan quản lý nhà nước…, quan điểm xuyên suốt trong chỉ đạo, điều hành hoạt động kiểm toán của KTNN là nâng cao chất lượng, hiệu lực và hiệu quả hoạt động kiểm toán nhằm đạt mục tiêu "chất lượng, chất lượng hơn và chất lượng hơn nữa", đặc biệt là yêu cầu về chất lượng kiểm toán chuyên đề toàn Ngành.

Cùng với đó, trong bối cảnh cả nước đang quyết liệt triển khai thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW và các kết luận của Bộ Chính trị, Trung ương về việc sắp xếp, tinh gọn, xây dựng bộ máy hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả đòi hỏi KTNN cũng phải thay đổi tư duy và phương thức tổ chức kiểm toán cho phù hợp.

Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn. Ảnh: Nguyễn Ly

Mạnh dạn thay đổi tư duy

Tại Hội nghị, Tổng Kiểm toán nhà nước cũng như nhiều đại biểu thống nhất đánh giá: Với các quy định của Ngành và tư duy hiện tại thì cơ bản các dự thảo đề cương hướng dẫn kiểm toán chuyên đề được xây dựng kỹ càng, công phu, đáp ứng được yêu cầu. Các đề cương đều đặt mục tiêu đánh giá việc xây dựng cơ chế, chính sách, tổ chức triển khai thực hiện, kiểm tra, giám sát và đánh giá kết quả... Tuy nhiên, vấn đề cần quan tâm nhất là, qua cuộc kiểm toán, KTNN kiến nghị gì với đơn vị được kiểm toán và các cơ quan có thẩm quyền về cơ chế, chính sách.

Từ những trăn trở với vấn đề chất lượng các cuộc kiểm toán chuyên đề của toàn Ngành, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Hà Thị Mỹ Dung đề xuất: Chúng ta nên mạnh dạn thay đổi tư duy khi tổ chức thực hiện kiểm toán chuyên đề. Chỉ khi thay đổi tư duy thì kết quả các cuộc kiểm toán chuyên đề mới đạt mong muốn là đánh giá tính hiệu quả và tính phù hợp của các chính sách. Với mỗi cuộc kiểm toán chuyên đề trong năm 2025, nên tập trung vào một số nội dung cơ bản để thống nhất tổ chức thực hiện trong toàn Ngành.

Tổng Kiểm toán Ngô Văn Tuấn nhấn mạnh: “Tôi rất mong muốn chuyên đề nào cũng thảo luận để lấy ý kiến của toàn Ngành và tạo ra một “sản phẩm” chung đạt hiệu quả. “Sản phẩm” đó khẳng định được uy tín của KTNN. Qua quá trình thảo luận, toàn Ngành thống nhất tư tưởng, cách làm, định hướng trong thời gian tới”.

Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn yêu cầu: Từ nay, các cuộc kiểm toán chuyên đề phải thực hiện theo hướng đánh giá và tư vấn chính sách. Các đoàn kiểm toán cần đánh giá từ việc xây dựng cơ chế, chính sách có đúng không, có hiệu quả không, đến nguyên nhân và khuyến nghị về định hướng cho thời gian tới. Đơn vị chủ trì cuộc kiểm toán phải xây dựng đề cương chi tiết, phải đặt ra các câu hỏi để yêu cầu thực hiện khi kiểm toán nhằm đạt mục tiêu đánh giá và tư vấn chính sách của cuộc kiểm toán. “Đề cương là cơ sở để các KTNN chuyên ngành, KTNN khu vực thực hiện kiểm toán theo lĩnh vực, địa bàn được giao. Đơn vị chủ trì cuộc kiểm toán chuyên đề cử người tham gia, đôn đốc, giám sát, đánh giá đoàn kiểm toán của các KTNN khu vực, chuyên ngành” - Tổng Kiểm toán nhà nước đã nhấn mạnh như vậy.

Trong quá trình triển khai kiểm toán chuyên đề, tất cả các đơn vị tham mưu, như: Thanh tra KTNN, Vụ Chế độ và Kiểm soát chất lượng kiểm toán, Vụ Tổng hợp và các Phó Tổng Kiểm toán nhà nước phải chịu trách nhiệm về kết quả kiểm toán của từng KTNN chuyên ngành, khu vực. Cuộc kiểm toán chuyên đề nếu chất lượng kém, đơn vị thực hiện có thể bị trừ điểm thi đua hằng năm. Đây là yêu cầu bắt buộc để nâng cao chất lượng kiểm toán toàn Ngành - người đứng đầu KTNN khẳng định.

Như vậy, với yêu cầu “các cuộc kiểm toán chuyên đề đều phải thực hiện theo hướng đánh giá và tư vấn chính sách”, KTNN đã quyết định thay đổi tư duy tổ chức thực hiện kiểm toán chuyên đề.

Quyết định này đã nhận được sự đồng thuận của các đơn vị trực thuộc KTNN. Sự thay đổi về tư duy nói trên như một khởi đầu cho những đổi mới tiếp theo để KTNN không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, đáp ứng kỳ vọng của Đảng, Nhà nước, Quốc hội và Nhân dân đối với KTNN.

Chỉ đạo triển khai nhiệm vụ công tác năm 2025 của KTNN, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đã yêu cầu: Để KTNN nâng cao chất lượng hoạt động, đáp ứng các yêu cầu phát triển trong bối cảnh đất nước đang có nhiều thay đổi, đột phá, mang tính cách mạng trên nhiều lĩnh vực, KTNN cần tăng cường kiểm toán đánh giá cơ chế, chính sách của Nhà nước, đặc biệt các chính sách có ảnh hưởng rộng, lớn đến đời sống kinh tế - xã hội. Tiếp tục đổi mới phương thức kiểm toán từ kế hoạch kiểm toán đến triển khai hoạt động kiểm toán để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động kiểm toán...