Trên tinh thần đó, Thanh tra tỉnh Nam Định đã chủ động tham mưu, đề xuất với Chủ tịch UBND tỉnh một số giải pháp quan trọng để chấn chỉnh, tăng cường công tác tiếp công dân, tiếp nhận, xử lý đơn thư KNTC với phương châm phát huy vai trò của người đứng đầu chính quyền, cơ quan, tổ chức, đơn vị có trách nhiệm, thẩm quyền; chủ động nắm chắc diễn biến các vụ việc KNTC để xử lý, giải quyết ngay từ cơ sở.
Một là, đã tham mưu cho UBND tỉnh Nam Định ban hành các văn bản về công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC; giao Chánh Thanh tra tỉnh chủ trì cùng Giám đốc các Sở, Chủ tịch UBND các huyện, thành phố trực thuộc tỉnh tiến hành rà soát lại các vụ KNTC, kiến nghị, phản ánh còn tồn đọng, nhất là các vụ tồn đọng kéo dài - chủ yếu là các vụ việc về đất đai (chiếm khoảng 85%, có giai đoạn chiếm 90%), xác định rõ nguyên nhân tồn đọng, trách nhiệm giải quyết, trách nhiệm phối hợp giải quyết. Trên cơ sở kết quả rà soát, Thanh tra tỉnh đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Thông báo số 84/UBND-VP8 ngày 06/6/2017, giao nhiệm vụ cụ thể cho Giám đốc sở, Chủ tịch UBND huyện, thành phố giải quyết từng vụ việc cụ thể với thời hạn giải quyết cụ thể; tổ chức buổi làm việc để Chủ tịch UBND tỉnh cùng lãnh đạo UBND tỉnh trực tiếp chỉ đạo, giao nhiệm vụ. Đối với các vụ việc KNTC đông người, phức tạp, Thanh tra tỉnh đã tham mưu cho Chủ tịch UBND tỉnh phân công các đồng chí lãnh đạo UBND tỉnh theo dõi, chỉ đạo từng vụ việc cụ thể; định kỳ hàng quý Chủ tịch UBND tỉnh cùng các đồng chí Phó Chủ tịch UBND nghe Chánh Thanh tra tỉnh, Chánh Văn phòng UBND tỉnh, Giám đốc một số Sở có nhiều đơn thư như Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội báo cáo tiến độ giải quyết các vụ việc, những khó khăn, vướng mắc và hướng khắc phục, tháo gỡ. Chủ tịch UBND tỉnh kết luận chỉ đạo, giao nhiệm vụ giải quyết, nhất là đối với các vụ việc đông người, phức tạp. Sau đó, Thanh tra tỉnh tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo giải quyết. Kết quả là đến hết năm 2017, tỉnh đã giải quyết được hơn 60% số vụ việc tồn đọng, kéo dài (có một số vụ từ nhiều năm trước).
Năm 2018, Thanh tra tỉnh tiếp tục tham mưu cho Chủ tịch UBND tỉnh tăng cường chỉ đạo nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giải quyết KNTC; đã tổ chức rà soát tiếp các vụ việc KNTC nhất là các vụ việc đông người, phức tạp. Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành Thông báo số 17/TB-UBND ngày 03/4/2018 chỉ đạo giải quyết các vụ việc tồn đọng không thuộc loại phức tạp đông người, giao nhiệm vụ cho Giám đốc các Sở, Chủ tịch UBND các huyện giải quyết với thời gian hoàn thành cụ thể; giao Chánh Thanh tra tỉnh theo dõi, đôn đốc giải quyết, định kỳ báo cáo UBND tỉnh. Đối với vụ việc KNTC đông người, phức tạp, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành văn bản giao nhiệm vụ cho Giám đốc các sở liên quan, Chủ tịch UBND huyện giải quyết, định kỳ hàng tháng báo cáo kết quả với UBND tỉnh; đồng thời yêu cầu đối với các vụ việc này, nếu công dân đến Trụ sở Tiếp dân của tỉnh thì Giám đốc Sở, Chủ tịch UBND huyện đã được giao nhiệm vụ giải quyết phải trực tiếp cùng lãnh đạo UBND tỉnh tiếp công dân, cam kết thời gian giải quyết cụ thể. Việc giải quyết phải đảm bảo đúng quy định, có lý, có tình, quan tâm đến quyền lợi hợp pháp, chính đáng của người dân; tăng cường đối thoại, gặp gỡ, vận động, giải thích, hướng dẫn để người dân hiểu. Trước khi ra văn bản giải quyết, lãnh đạo địa phương, đơn vị phải trực tiếp đối thoại, gặp gỡ với các bên liên quan, không được ủy quyền hay giao việc này cho cơ quan, đơn vị chuyên môn thực hiện.
Thanh tra tỉnh cũng tham mưu cho Phó Bí thư Tỉnh ủy - Bí thư ban cán sự - Chủ tịch UBND tỉnh ban hành văn bản số 16/UBND-VP8 ngày 03/4/2018, đề nghị các Bí thư Huyện ủy, Thành ủy Nam Định quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC, kiến nghị, phản ánh của người dân. Trong đó, tập trung chỉ đạo giải quyết các vụ việc KNTC đã được UBND tỉnh chỉ đạo giải quyết. Chỉ đạo các Ban xây dựng Đảng, các tổ chức chính trị xã hội tăng cường tuyên truyền, phản ánh của người dân, nếu thấy có dấu hiệu vi phạm pháp luật hoặc kiến nghị, đề xuất của người dân là chính đáng thì tập trung xem xét, giải quyết, kịp thời sửa đổi cho phù hợp để đảm bảo quyền lợi của người dân, đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn.
Thanh tra tỉnh đã hướng dẫn, đôn đốc UBND các huyện, thành phố ban hành văn bản chỉ đạo UBND cấp xã với nội dung tương tự như của tỉnh; nếu có vụ việc phức tạp, đông người kéo lên huyện thì Chủ tịch UBND xã phải lên tiếp công dân cùng Chủ tịch UBND huyện. Với những biện pháp chỉ đạo quyết liệt nói trên, công tác tiếp công dân trên địa bàn tỉnh Nam Định trong những năm từ 2017 đến nay đã có nhiều chuyển biến tích cực.
Hai là, chấn chỉnh công tác tiếp công dân. Năm 2017, trước tình hình các phiên tiếp công dân do một số đồng chí lãnh đạo khác nhau (kể cả cấp tỉnh, cấp huyện) tiếp công dân định kỳ giữa các kỳ tiếp công dân có quan điểm xử lý khác nhau, khiến cho công dân bức xúc. Thanh tra tỉnh đã tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh giao Thanh tra tỉnh chủ trì cùng với Văn phòng UBND tỉnh, Ban Tiếp công dân của tỉnh xây dựng danh sách các vụ việc công dân đến Trụ sở Tiếp công dân của tỉnh để KNTC nêu tóm tắt diễn biến KNTC và quá trình giải quyết, cập nhật tiến độ giải quyết đến trước phiên tiếp công dân định kỳ của lãnh đạo UBND tỉnh, của Đoàn đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân tỉnh; cung cấp cho các đồng chí lãnh đạo có trách nhiệm tiếp công dân nghiên cứu, nắm chắc để khi tiếp có quan điểm trả lời thống nhất.
Ba là, chú trọng công tác đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng, nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ lãnh đạo cũng như đội ngũ công chức trực tiếp làm nhiệm vụ tiếp công dân, xử lý đơn thư và giải quyết KNTC.
Thực tế cho thấy, phân loại đơn thư nhận được là việc làm khó, phức tạp; nhất là phân biệt giữa đơn kiến nghị, phản ánh với đơn khiếu nại rất dễ bị nhầm lẫn. Nếu phân loại không đúng dẫn tới xử lý đơn, xác định thẩm quyền và trình tự, thủ tục giải quyết không đúng. Do đó, đòi hỏi cán bộ làm nhiệm vụ phải am hiểu Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, Luật Tiếp công dân và các luật chuyên ngành khác như Luật Đất đai, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Đầu tư… Trong khi đó, cán bộ làm công tác này có sự thay đổi liên tục nên việc xử lý đơn thư còn nhiều hạn chế, một số nơi dẫn đến giải quyết không đúng quy định.
Trước tình hình này, Chánh Thanh tra tỉnh Nam Định đã tham mưu cho Chủ tịch UBND tỉnh tổ chức Hội nghị tập huấn nghiệp vụ công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư và giải quyết KNTC vào ngày 24/5/2017, do Chủ tịch UBND tỉnh trực tiếp chủ trì; với sự tham dự của các Phó Chủ tịch UBND tỉnh; lãnh đạo Ban Nội chính Tỉnh ủy, Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy và Văn phòng Tỉnh ủy; Giám đốc, Thủ trưởng các Sở, ngành của tỉnh, Chủ tịch UBND, Chánh Thanh tra, Chánh Văn phòng Hội đồng nhân dân và UBND các huyện, thành phố thuộc tỉnh. Tại Hội nghị, Chánh Thanh tra tỉnh trực tiếp truyền đạt toàn bộ các nội dung cơ bản Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo; các quy định về KNTC của các Luật chuyên ngành và các văn bản hướng dẫn, quy định có liên quan đến công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư và giải quyết KNTC. Sau Hội nghị này, các Sở, ngành, UBND các huyện, thành phố thuộc tỉnh đều tổ chức tập huấn nghiệp vụ công tác này tới cán bộ, công chức thuộc các xã, phường, thị trấn và các phòng, ban có liên quan trên địa bàn huyện, thành phố. Đồng thời, Thanh tra tỉnh đã tổ chức tuyên truyền thường xuyên trên Đài phát thanh và truyền hình tỉnh, Báo Nam Định về nội dung này. Kết quả cho thấy, công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư và giải quyết KNTC đã đi vào nề nếp. Sau mỗi phiên tiếp công dân định kỳ của cấp tỉnh và cấp huyện đều có thông báo kết quả phiên tiếp công dân; thông báo kết luận của lãnh đạo chủ trì phiên tiếp, giao trách nhiệm cụ thể cho cơ quan chủ trì, cơ quan nào phối hợp giải quyết; chấm dứt tình trạng thiếu thống nhất về xử lý cùng một vụ việc giữa các phiên tiếp công dân.
Bốn là, tăng cường tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật nói chung, pháp luật về tiếp công dân, KNTC nói riêng. Thanh tra tỉnh thường xuyên phối hợp với Sở Tư pháp và Hội đồng phổ biến pháp luật của tỉnh tăng cường tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật nói chung, pháp luật về tiếp công dân, KNTC nói riêng. Chánh Thanh tra tỉnh trực tiếp trả lời trên chuyên mục “Chính sách, pháp luật mới” của Đài PT&TH tỉnh về Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo có gắn với những tình huống cụ thể dễ nhớ; phối hợp với Sở Tư pháp tập huấn nghiệp vụ cho đội ngũ báo cáo viên pháp luật của tỉnh để tuyên truyền sâu rộng đến cơ sở.
Sau khi Luật Tố cáo 2018 được Quốc hội thông qua, theo hướng dẫn của Thanh tra Chính phủ, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch về triển khai thực hiện Luật Tố cáo. Thực hiện Kế hoạch này, Thanh tra tỉnh đã tham mưu UBND tỉnh tổ chức Hội nghị quán triệt, phổ biến Luật Tố cáo năm 2018 của tỉnh gồm tất cả các đồng chí lãnh đạo UBND tỉnh, Giám đốc, Chánh Thanh tra các Sở, ngành; Chủ tịch UBND các huyện, thành phố; Chánh Thanh tra, Trưởng ban Tiếp công dân, Chánh Văn phòng, Trưởng phòng Tư pháp. UBND tỉnh chỉ đạo các Sở, ngành, UBND các huyện, thành phố trực thuộc tỉnh tổ chức quán triệt phổ biến Luật Tố cáo năm 2018 đến cán bộ chủ chốt của huyện, cán bộ chủ chốt các xã, phường, thị trấn.
Tháng 4/2019 khi Nghị định 31/2019/NĐ-CP ngày 10/4/2019 quy định chi tiết thi hành một số điều và biện pháp tổ chức thực hiện Luật Tố cáo năm 2019, UBND tỉnh tổ chức Hội nghị quán triệt, tập huấn ở tỉnh, đồng thời chỉ đạo UBND các huyện, thành phố, các Sở, ngành tổ chức quán triệt, tập huấn về nội dung này.
Năm là, tăng cường thanh tra, kiểm tra trách nhiệm thực hiện Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo. Hàng năm, Thanh tra tỉnh, Thanh tra các huyện, thành phố trực thuộc tỉnh đều tiến hành các cuộc thanh tra, kiểm tra trách nhiệm thực hiện Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo; qua thanh tra, kết luận và kiến nghị chấn chỉnh ngay các khuyết điểm, tồn tại. Ngoài ra, Thanh tra tỉnh tham mưu cho Chủ tịch UBND tỉnh thành lập Tổ công tác kiểm tra công vụ liên ngành của tỉnh do Chánh Văn phòng UBND tỉnh làm Tổ trưởng, Phó Chánh thanh tra tỉnh làm Tổ phó, tiến hành kiểm tra đột xuất về thực hiện công vụ, trong đó có kiểm tra trách nhiệm thực hiện Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo. Để nâng cao trách nhiệm người đứng đầu trong tiếp công dân, tiếp nhận, xử lý và giải quyết đơn KNTC, Thanh tra tỉnh tham mưu cho Chủ tịch UBND tỉnh đưa tiêu chí chấp hành Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo vào trong tiêu chí đánh giá kết quả hoàn thành nhiệm vụ của Giám đốc các Sở, Chủ tịch UBND các cấp; đồng thời, Hội đồng Thi đua, khen thưởng tỉnh khi xét khen thưởng không khen, thưởng đối với tập thể không làm tốt công tác giải quyết KNTC để đơn KNTC tồn đọng, kéo dài.
Từ việc thực hiện đồng bộ các biện pháp nêu trên, với sự chỉ đạo quyết liệt của UBND tỉnh, sự cố gắng, nỗ lực của toàn ngành Thanh tra Nam Định, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở; chỉ trong vòng 03 năm từ 2017 đến nay, công tác tiếp công dân, tiếp nhận, xử lý và giải quyết đơn thư KNTC, kiến nghị, phản ánh trên địa bàn tỉnh Nam Định đã đi vào nề nếp; chất lượng, hiệu quả giải quyết KNTC được nâng lên rõ rệt; những việc KNTC đông người, phức tạp được tập trung giải quyết, không có điểm nóng về KNTC. Công tác giải quyết KNTC đã đóng vai trò quan trọng trong việc giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội; góp phần cải thiện môi trường đầu tư trên địa bàn tỉnh.
Phát huy những kết quả đã được, trong thời gian tới, Thanh tra tỉnh Nam Định tiếp tục tham mưu cho UBND tỉnh thực hiện đồng bộ các giải pháp chủ yếu sau:
Thứ nhất, tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật. Đây được xem là giải pháp quan trọng nhất; vì nó giúp cho người dân hiểu rõ pháp luật, từ đó thực hiện quyền khiếu nại, quyền tố cáo đúng pháp luật. Đồng thời, nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của đội ngũ công chức, viên chức trong thực hiện nhiệm vụ, công vụ, nhất là trong tiếp dân, tiếp nhận, xử lý và giải quyết KNTC; từ đó góp phần giảm thiểu KNTC phát sinh.
Thứ hai, tăng cường tập huấn để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ; kỹ năng tiếp công dân, giải quyết KNTC cho đội ngũ cán bộ, công chức làm nhiệm vụ tiếp công dân, giải quyết KNTC nhất là ở cấp huyện, cấp xã.
Thứ ba, tiếp tục tăng cường trách nhiệm trong giải quyết KNTC, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu các Sở, Chủ tịch UBND các cấp; có biện pháp xử lý nghiêm đối với trường hợp vi phạm pháp luật về tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo. Đồng thời, xử lý đúng pháp luật đối với người khiếu nại, người tố cáo cố tình lợi dụng quyền khiếu nại, quyền tố cáo để vi phạm pháp luật.
Thứ tư, ngành Thanh tra tăng cường hướng dẫn, đôn đốc thực hiện Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo. Thanh tra tỉnh ban hành các văn bản hướng dẫn nghiệp vụ, tháo gỡ, giải đáp kịp thời các vướng mắc trong tiếp công dân, giải quyết KNTC. Toàn ngành chủ động nắm chắc các vụ việc KNTC ngay từ khi mới phát sinh, ngay từ cơ sở để tham mưu cho Thủ trưởng giải quyết kịp thời, hạn chế tối đa đơn, thư KNTC vượt cấp.
Thứ năm, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra trách nhiệm của Giám đốc các Sở, Chủ tịch UBND các cấp trong thực hiện Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo; kết luận, kiến nghị chấn chỉnh những khuyết điểm, tồn tại; xử lý nghiêm minh đối với hành vi vi phạm.
Luôn xác định công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư và giải quyết KNTC là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, Thanh tra tỉnh Nam Định khẳng định, việc làm tốt công tác này sẽ góp phần giữ gìn ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh, từ đó góp phần quan trọng giúp cải thiện môi trường đầu tư, thu hút các dự án đầu tư, phát triển được kinh tế - xã hội./.
Vũ Minh Lượng
Chánh Thanh tra tỉnh Nam Định