“Hãy cùng hành động vì quyền và sự lựa chọn của phụ nữ và trẻ em gái” là chủ đề của Ngày Dân số Thế giới 2021. (Ảnh: newsonline.media) 

Vào năm 1989, Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) đã lấy cảm hứng từ Ngày thế giới cán mốc 5 tỷ người vào 11/7/1987, đề xuất chọn thời điểm này hàng năm làm ngày Dân số Thế giới và được Liên hợp quốc công nhận là một ngày Lễ quốc tế.

Kể từ đó cho tới nay, cứ mỗi năm, Ngày Dân số Thế giới lại được kỷ niệm với một chủ đề cụ thể do Liên hợp quốc đưa ra. Đây cũng được xem là dịp để nhắc nhở chính phủ mỗi nước và mỗi cá nhân trong cộng đồng hành động có trách nhiệm để có thể cùng hướng tới một nền tảng tốt đẹp hơn cho thế hệ tương lai. Sự kiện thường niên này được tổ chức trên quy mô toàn thế giới, gồm sự tham gia của các tầng lớp doanh nghiệp, các tổ chức cộng đồng và các cá nhân theo nhiều hình thức khác nhau.

Vấn đề dân số luôn là mối quan tâm của mọi người, mọi gia đình, mọi quốc gia và cộng đồng nhân loại. Kỷ niệm ngày Dân số Thế giới hàng năm nhằm mục đích làm cho mọi người nhận thức đúng tình hình dân số thế giới để có suy nghĩ, hành động đúng, tìm tòi, sáng tạo nhiều phương thức và biện pháp nhằm giảm nhanh tỷ lệ tăng dân số, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Tính đến nay, dân số thế giới đạt khoảng 7,6 tỷ người với tỷ lệ tăng dân số khoảng 1,1% – đây là nỗ lực lớn trong việc kiềm chế bùng nổ dân số sau 34 năm Ngày Dân số Thế giới. Cùng với đó, chất lượng cuộc sống từng bước được nâng cao, quyền con người cũng được cải thiện, môi trường sống và hệ sinh thái dần được quan tâm hơn. Tuy nhiên, mật độ dân số và chất lượng cuộc sống vẫn chưa đồng đều ở các quốc gia và khu vực, đặc biệt là các quốc gia chậm phát triển, đòi hỏi sự quan tâm và nỗ lực hơn nữa của các tổ chức thế giới, chính phủ và các cá nhân.

Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 đang diễn biến phức tạp, UNFPA tiếp tục kêu gọi các quốc gia trên thế giới cần đưa ra các giải pháp, trong đó có giải pháp “Hãy cùng hành động vì quyền và sự lựa chọn của phụ nữ và trẻ em gái” nhân Ngày Dân số Thế giới 11/7/2021. Bởi vì đại dịch COVID-19 đã và đang gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng tới tất cả mọi người, các cộng đồng và quốc gia trên thế giới. Trong đó phụ nữ và trẻ em gái là 2 nhóm đối tượng gánh chịu nhiều thiệt thòi, hệ lụy về sức khỏe, tinh thần; các dịch vụ y tế, chăm sóc sức khỏe cho người dân bị gián đoạn…

Theo nhận định của UNFPA, do ảnh hưởng của dịch COVID-19, một số người đã quyết định trì hoãn việc có con. Một số người khác do gián đoạn trong tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe nên dẫn đến tình trạng mang thai ngoài ý muốn.

Mặc dù cho đến nay, chưa có được một bức tranh tổng thể hay các nghiên cứu về tác động của dịch COVID-19 đối với mức sinh nhưng đã gây nên mối quan tâm đáng ngại về khả năng bùng nổ dân số hay tiếp tục sụt giảm tỷ suất sinh.

Điều đáng lo ngại là khi xảy ra dịch bệnh, phụ nữ khó có thể thực hiện được quyền sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục. Nguyên nhân có thể là do gián đoạn các dịch vụ chăm sóc sức khỏe hoặc do phân biệt đối xử về giới đã ngăn cản họ trong tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, sử dụng các biện pháp tránh thai hoặc khả năng tự quyết định trong việc có quan hệ với bạn tình hay không.

Một xã hội phát triển và nhân văn là một xã hội mà ở đó phụ nữ có thể có đầy đủ thông tin để đưa ra lựa chọn của mình liên quan đến sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục, đặc biệt khi họ được tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ cho các lựa chọn của mình. Một người phụ nữ khi làm chủ được cơ thể của mình thì đồng thời cũng sẽ đạt được tiến bộ trong học tập, sức khỏe, thu nhập và an toàn. Người phụ nữ cũng như gia đình của mình sẽ có nhiều cơ hội để phát triển hơn.

COVID-19 đã làm lộ rõ sự bất bình đẳng và sự yếu kém của hệ thống chăm sóc sức khỏe của một quốc gia và giữa các quốc gia. Khủng hoảng này đã làm cho nhiều hệ thống chăm sóc sức khỏe quá tải phải thu hẹp các dịch vụ sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục, vốn vẫn thường bị coi là không thiết yếu. Mặc dù các dịch vụ này là quyền con người, nhưng chúng đã bị bỏ qua vì những mối quan tâm “cấp bách” khác. Dưới áp lực kinh tế và cắt giảm ngân sách, có nguy cơ là nhiều quốc gia có thể sẽ không khôi phục lại những dịch vụ này.

Vì những lý do trên, thông điệp chủ đề ngày Dân số Thế giới 11/7 năm nay như là một lời nhắc nhở chính phủ các quốc gia trên toàn thế giới trong việc tăng cường thực hiện các giải pháp hành động để xóa bỏ những khoảng cách này vì các dịch vụ sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục là hết sức thiết yếu.

Thông điệp của Ngày Dân số Thế giới 2021 cũng nhằm kêu gọi tất cả mọi người hãy cùng hành động để bảo vệ quyền được quyết định sinh con và thời điểm sinh, hãy cùng hành động vì quyền và sự lựa chọn của phụ nữ và trẻ em gái, qua đó góp phần duy trì và đạt được các mục tiêu Phát triển bền vững trên toàn cầu./.