Một báo cáo gần đây từ Nhóm các quốc gia chống tham nhũng của Hội đồng Châu Âu (GRECO) ghi nhận những nỗ lực không ngừng của Ukraine trong việc chống tham nhũng. Báo cáo này nhấn mạnh những tiến bộ đáng kể trong việc tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong các nhánh lập pháp, tư pháp và hành pháp của chính phủ Ukraine, đồng thời kêu gọi tiếp tục nỗ lực để giải quyết các lĩnh vực còn tồn tại.

Báo cáo của GRECO ghi nhận những nỗ lực không ngừng của Ukraine trong việc chống tham nhũng trong giới nghị sĩ, thẩm phán và công tố viên. Báo cáo nhấn mạnh rằng Ukraine đã thực hiện thỏa đáng 18 trong số 31 khuyến nghị được đưa ra trong một báo cáo năm 2017, nhằm tăng cường tính minh bạch và liêm chính trong các nhánh lập pháp, tư pháp và hành pháp của chính phủ.

Tăng cường tính minh bạch tài chính

Một trong những thành tựu chính là việc tăng cường tính minh bạch tài chính nhờ việc thông qua Luật số 3384-IX vào năm 2023, luật này đã tái áp dụng việc kê khai tài sản bắt buộc đối với các quan chức chính phủ nhằm đảm bảo rằng các quan chức nhà nước phải chịu trách nhiệm về tài sản của họ và bất kỳ sự khác biệt nào giữa thu nhập và tài sản đều có thể được điều tra.

Ngoài ra, Ukraine đã thực hiện một luật về vận động hành lang, cung cấp một khuôn khổ để đảm bảo rằng các hoạt động vận động hành lang là đạo đức và có trách nhiệm giải trình. Luật này tìm cách điều chỉnh ảnh hưởng của các nhóm lợi ích đối với các quyết định của chính phủ, làm cho quá trình này minh bạch hơn và ít bị tham nhũng hơn.

Các lĩnh vực cải thiện khác bao gồm tăng trách nhiệm kỷ luật đối với các thẩm phán và tăng cường trách nhiệm giải trình của cơ quan công tố. Những biện pháp này nhằm mục đích đảm bảo rằng các thẩm phán và công tố viên phải tuân theo các tiêu chuẩn đạo đức cao và phải chịu trách nhiệm về hành vi sai trái.

Ảnh minh họa (nguồn: pixabay)

Những thách thức trong cuộc chiến chống tham nhũng

Mặc dù có những tiến bộ đáng kể, GRECO cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải tiếp tục nỗ lực, lưu ý rằng 11 khuyến nghị mới chỉ được thực hiện một phần và hai khuyến nghị vẫn chưa được giải quyết. Các khuyến nghị chưa được thực hiện liên quan đến việc giới thiệu một hệ thống phân bổ ngẫu nhiên các vụ án cho từng công tố viên và định nghĩa chính xác các hành vi vi phạm kỷ luật liên quan đến hành vi của công tố viên, cùng với một loạt các biện pháp trừng phạt kỷ luật rộng hơn để đảm bảo tính tương xứng và hiệu quả.

Việc thiếu một hệ thống phân bổ ngẫu nhiên có thể dẫn đến việc lựa chọn các vụ án và có thể tạo cơ hội cho tham nhũng. Tương tự, một định nghĩa rõ ràng về các hành vi vi phạm kỷ luật và một loạt các biện pháp trừng phạt là rất quan trọng để đảm bảo rằng các công tố viên phải chịu trách nhiệm về hành động của họ.

Các vụ bê bối tham nhũng gần đây

Ukraine đã bị ảnh hưởng bởi một loạt các vụ bê bối tham nhũng trong những năm gần đây. Vào năm 2023, Cục Chống tham nhũng quốc gia Ukraine (NABU) phát hiện ra rằng một thứ trưởng đã nhận hối lộ hơn 40.000 đô la. Vào tháng 2 năm 2024, Cơ quan An ninh Ukraine đã phát hiện ra một vụ biển thủ, trong đó hai cựu quan chức Bộ Quốc phòng đã thông đồng với một công ty vũ khí, dẫn đến một vụ bán pháo gian lận bằng tiền của nhà nước.

NABU đã phanh phui một kế hoạch chiếm đoạt bất hợp pháp đất thuộc sở hữu nhà nước trị giá 7 triệu đô la do một nhóm tội phạm đứng đầu, trong đó có Bộ trưởng Bộ Chính sách Nông nghiệp và Lương thực của đất nước vào tháng 4 năm 2024.

Vào tháng 8 năm 2024, Thứ trưởng Bộ Năng lượng đã bị bắt vì nhận hối lộ 50.000 đô la và có ý định tạo điều kiện chuyển thiết bị khai thác thuộc sở hữu nhà nước cho một công ty. Những vụ bê bối này cho thấy tính chất dai dẳng của tham nhũng ở Ukraine và sự cần thiết phải có các biện pháp liên tục để chống lại nó.

Thúc đẩy nền văn hóa liêm chính

GRECO khuyến khích Ukraine thực hiện đầy đủ tất cả 13 khuyến nghị. Tổ chức này nhấn mạnh rằng việc thực hiện đầy đủ các khuyến nghị này là rất quan trọng để củng cố các nỗ lực chống tham nhũng của Ukraine và đảm bảo trách nhiệm giải trình và tính minh bạch trong chính phủ. Bằng cách giải quyết các lĩnh vực còn tồn tại, Ukraine có thể tăng cường hơn nữa các biện pháp chống tham nhũng và thúc đẩy một nền văn hóa liêm chính.

Nhìn chung, Báo cáo của GRECO ghi nhận những tiến bộ của Ukraine trong việc chống tham nhũng, đặc biệt là trong việc tăng cường tính minh bạch tài chính và trách nhiệm giải trình. Tuy nhiên, báo cáo cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải tiếp tục nỗ lực để giải quyết các lĩnh vực còn tồn tại, chẳng hạn như việc giới thiệu một hệ thống phân bổ ngẫu nhiên các vụ án cho các công tố viên và xác định các hành vi vi phạm kỷ luật.

Những vụ bê bối tham nhũng gần đây nhấn mạnh sự cần thiết phải có các biện pháp liên tục để chống lại tham nhũng và thúc đẩy một nền văn hóa liêm chính ở Ukraine. GRECO khuyến khích Ukraine thực hiện đầy đủ tất cả 13 khuyến nghị để củng cố hơn nữa các nỗ lực chống tham nhũng.