Trong những năm qua, CTDV của cơ quan thanh tra các cấp tiếp tục được tăng cường và đổi mới một cách toàn diện, đồng bộ, bám sát và thể hiện rõ, nhất quán quan điểm CTDV của Đảng vì nhân dân, chăm lo, nâng cao mọi mặt đời sống của nhân dân; mở rộng dân chủ, phát huy vai trò, quyền làm chủ của nhân dân. Tuy nhiên, quá trình tổ chức thực hiện vẫn còn một số hạn chế cần được khắc phục. Hiện nay, yêu cầu nhiệm vụ cách mạng giai đoạn ngày càng cao đòi hỏi cần thực hiện nhiều giải pháp để nâng cao chất lượng, hiệu quả CTDV của cơ quan thanh tra các cấp.

Thực trạng

Trong những năm qua, CTDV trong cơ quan thanh tra các cấp được quan tâm, đã bám sát sự chỉ đạo của Đảng và Nhà nước về CTDV; đặc biệt việc thực hiện hiệu quả Chỉ thị số 18/2000/CT-TTg ngày 21/9/2000 của Thủ tướng Chính phủ “Về tăng cường CTDV”. Ban Cán sự Đảng Thanh tra Chính phủ, Đảng ủy, lãnh đạo cơ quan thanh tra các cấp thường xuyên lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt CTDV, Quy chế dân chủ cơ sở. Tiến hành rà soát kiến nghị sửa đổi, bổ sung hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác quản lý Nhà nước ngành Thanh tra; xây dựng quy chế văn hóa công sở. Cấp ủy, người đứng đầu cơ quan thanh tra các cấp đã tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức về CTDV. Nhờ đó, nhận thức của mỗi cán bộ, công chức ngày càng được nâng lên, ý thức trách nhiệm đối với việc phục vụ nhân dân và vận động nhân dân tham gia xây dựng chính quyền có nhiều chuyển biến tích cực. Cán bộ, công chức ngành Thanh tra luôn nêu cao tinh thần phục vụ và ý thức trách nhiệm trước nhân dân trong quá trình thực thi công vụ, tăng cường trách nhiệm trong việc tiếp công dân, giải quyết đơn thư khiếu nại tố cáo của công dân theo đúng luật định.

Các cấp ủy, người đứng đầu cơ quan thanh tra phối hợp chặt chẽ, thực hiện thống nhất, đồng bộ, hiệu quả CTDV, thường xuyên quán triệt và thực hiện phong cách dân vận của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Trọng dân, gần dân, hiểu dân và có trách nhiệm với dân”. Hằng năm, cơ quan thanh tra các cấp xây dựng kế hoạch, chương trình CTDV. Phong trào thi đua “Dân vận khéo” được cán bộ, công chức tham gia tích cực gắn với thực hiện các phong trào thi đua yêu nước và cuộc vận động học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, qua đó tạo được lòng tin của nhân dân đối với cơ quan thanh tra. Việc triển khai thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở tiếp tục được quan tâm, gắn với việc thực hiện cải cách hành chính, xây dựng văn hóa công sở, thực hiện quy tắc ứng xử trong giao tiếp.

Việc triển khai CTDV luôn được gắn với thực hiện chức năng, nhiệm vụ của ngành Thanh tra. Năm 2021, toàn Ngành đã triển khai 6.809 cuộc thanh tra hành chính và 177.245  cuộc thanh tra, kiểm tra chuyên ngành. Qua thanh tra chấn chỉnh quản lý, hoàn thiện cơ chế, chính sách pháp luật trên nhiều lĩnh vực; phát hiện vi phạm về kinh tế 179.034 tỷ đồng, 9.258 ha đất; trong đó, kiến nghị thu hồi 22.698 tỷ đồng và 811 ha đất; ban hành 132.319 quyết định xử phạt vi phạm hành chính của tổ chức, cá nhân với số tiền 3.694 tỷ đồng; kiến nghị xem xét, xử lý hành chính 2.341 tập thể và 6.244 cá nhân; chuyển cơ quan điều tra tiếp tục xử lý 437 vụ, 259 đối tượng. Trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, cơ quan hành chính nhà nước các cấp đã tiếp 309.598 lượt người với 238.510 vụ việc, có 2.451 đoàn đông người; tiếp nhận 333.847 đơn các loại. Qua phân loại, có 276.916 đơn đủ điều kiện xử lý; giải quyết 19.213 vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền, đạt tỷ lệ 80,4%. Qua đó, kiến nghị thu hồi cho nhà nước 168,4 tỷ đồng, 159,8 ha đất; trả lại cho tổ chức, cá nhân 230,2 tỷ đồng, 13,7 ha đất; khôi phục, đảm bảo quyền lợi cho 56 tổ chức, 1.481 cá nhân; kiến nghị xử lý hành chính 554 người; chuyển cơ quan điều tra tiếp tục xử lý 26 vụ, 51 đối tượng.

Tuy nhiên, CTDV của cơ quan thanh tra các cấp còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu. Việc thực hiện CTDV ở một số nơi chưa thường xuyên, kịp thời, hiệu quả thấp; một bộ phận cán bộ, công chức ngành Thanh tra nhận thức chưa đầy đủ về chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về CTDV; sự phối hợp giữa một số cơ quan Thanh tra với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội cùng cấp chưa thường xuyên, hiệu quả chưa cao; một số nơi còn tư tưởng xem nhẹ CTDV. Công tác tuyên truyền, vận động, hướng dẫn nhân dân thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước chưa được quan tâm đúng mức. Hiệu quả cải cách hành chính chưa cao, một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức của ngành có biểu hiện quan liêu, tham nhũng, sách nhiễu, hách dịch, cửa quyền. Công tác tiếp dân, đối thoại giữa người đứng đầu cơ quan nhà nước với nhân dân chưa được quan tâm đúng mức; có nơi, quyền làm chủ của nhân dân bị vi phạm. Hiệu quả, hiệu lực giải quyết đơn, thư khiếu nại, tố cáo chưa cao; tình trạng khiếu kiện đông người còn diễn biến phức tạp...

Nguyên nhân của những yếu kém trên là do công tác xây dựng, chỉnh đốn, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng hiệu quả còn hạn chế; một số cấp ủy đảng, cơ quan thanh tra chưa nhận thức đầy đủ vai trò của CTDV. Cơ chế giám sát, phản biện xã hội, tham gia quản lý nhà nước, góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội chưa được triển khai đồng bộ. Thực hành dân chủ gắn với tăng cường kỷ cương xã hội chưa tốt. Sự phối hợp thực hiện CTDV giữa các tổ chức trong hệ thống chính trị chưa thường xuyên; chưa tập trung giải quyết kịp thời một số bức xúc, kiến nghị chính đáng của nhân dân…

Giải pháp tăng cường công tác dân vận của cơ quan thanh tra các cấp giai đoạn hiện nay

Hiện nay, tình hình thế giới, khu vực và trong nước diễn biến nhanh chóng, phức tạp. Sự nghiệp cách mạng của đất nước ta bên cạnh những thuận lợi thì còn có nhiều khó khăn, thử thách, công cuộc đổi mới đất nước những năm qua bên cạnh những thành tựu thì còn có nhiều hạn chế, yếu kém; tất cả những điều đó tác động trực tiếp đến tư tưởng, nhận thức và hành động của nhân dân. Tình hình đó đặt ra đối với cả hệ thống chính trị nói chung, cơ quan thanh tra các cấp nói riêng cần phải đổi mới, nâng cao hiệu quả CTDV góp phần vào thực hiện thắng lợi sự nghiệp đổi mới. Để tiếp tục thực hiện tốt CTDV của cơ quan thanh tra các cấp cần tập trung thực hiện tốt các nội dung giải pháp sau:

Một là, tăng cường công tác giáo dục, quán triệt, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của chính quyền các cấp về CTDV. Cơ quan thanh tra các cấp tiếp tục quán triệt sâu sắc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các quy định của ngành Thanh tra về CTDV. Cấp ủy, người đứng đầu cơ quan thanh tra các cấp cần tập trung triển khai thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 03/6/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về “Tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với CTDV trong tình hình mới”; Quyết định số 290-QĐ/TW ngày 25/ 02/2010 của Bộ Chính trị về việc ban hành Quy chế CTDV của hệ thống chính trị và Kết luận số 114-KL/TW ngày 14/7/2015 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về nâng cao hiệu quả CTDV của cơ quan nhà nước các cấp. Triển khai phổ biến, tuyên truyền, quán triệt nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong các cơ quan, đơn vị, địa phương về các nội dung của Chỉ thị số 33/CT-TTg ngày 26/11/2021 của Thủ tướng Chính phủ về việc tiếp tục tăng cường và đổi mới CTDV của cơ quan hành chính nhà nước, chính quyền các cấp trong tình hình mới. Đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của CTDV; về vị trí, vai trò, trách nhiệm của cơ quan hành chính nhà nước, chính quyền các cấp và cán bộ, công chức, viên chức trong thực hiện CTDV, bảo đảm CTDV luôn gần gũi với nhân dân. Từ đó nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho mọi cán bộ, công chức ngành Thanh tra về tiến hành CTDV. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động cán bộ, công chức ngành Thanh tra thực hiện tốt phong trào thi đua “Dân vận khéo” gắn với việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

Hai là, xây dựng các quy định, quy chế làm việc, chương trình, kế hoạch CTDV của ngành Thanh tra. Các cấp ủy, người đứng đầu cơ quan thanh tra các cấp cần kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng về CTDV theo Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; các Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về CTDV; tổ chức triển khai, thực hiện có hiệu quả Quyết định số 23-QĐ/TW ngày 30/7/2021 của Bộ Chính trị về Quy chế CTDV của hệ thống chính trị, Kết luận số 114-KL/TW ngày 14/7/2015 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về nâng cao hiệu quả CTDV của cơ quan nhà nước các cấp..., Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 33/CT-TTg ngày 26/11/2021 về tăng cường và đổi mới CTDV của cơ quan hành chính Nhà nước, chính quyền các cấp trong tình hình mới. Cơ quan thanh tra các cấp chủ động xây dựng chương trình, kế hoạch và tổ chức thực hiện CTDV gắn với việc thực hiện nhiệm vụ chuyên môn; đề cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu, tăng cường hiệu lực, hiệu quả CTDV trong cơ quan thanh tra các cấp. Đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, nhất là phong trào thi đua “Dân vận khéo” gắn với việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong ngành Thanh tra; thường xuyên tuyên truyền, cổ vũ và nhân rộng các nhân tố mới, điển hình tiên tiến, gương “Người tốt, việc tốt”; phát huy tinh thần yêu nước, thực hành dân chủ, tạo phong trào hành động cách mạng sâu rộng trong  cán bộ, công chức toàn Ngành.

Ba là, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thanh tra, công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại tố cáo; giải quyết dứt điểm những vụ việc tồn đọng, những bức xúc, phản ánh của dư luận xã hội. Cơ quan thanh tra các cấp cần triển khai thực hiện tốt kế hoạch thanh tra năm hằng năm theo hướng trọng tâm, hiệu quả, tập trung thanh tra đối với những ngành, lĩnh vực nhạy cảm, dễ xảy ra tham nhũng, tiêu cực, có nhiều đơn thư khiếu nại, tố cáo... Nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động thanh tra, nhất là nâng cao chất lượng, tiến độ kết luận thanh tra và việc thực hiện kết luận thanh tra. Cơ quan thanh tra các cấp cần tiếp tục thực hiện đồng bộ các chủ trương, chính sách, pháp luật về phòng, chống tham nhũng, theo các quy định tại Luật phòng, chống tham nhũng 2018. Cơ quan thanh tra các cấp tiếp tục phối hợp với các cơ quan, ban ngành quan tâm, chia sẻ, phối hợp trong công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư và giải quyết khiếu nại, tố cáo đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ giữa Trung ương và địa phương, để công tác này đạt được kết quả ngày càng cao hơn, không để phát sinh “điểm nóng”. Tăng cường đôn đốc, hướng dẫn, kiểm tra tình hình thi hành pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo...  Tập trung giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của công dân, nhất là những vụ việc phức tạp, tồn đọng, kéo dài, dư luận quan tâm; giải quyết kịp thời những bức xúc, nguyện vọng chính đáng của người dân.

Bốn là, xây dựng đội ngũ cán bộ thanh tra các cấp có đủ phẩm chất, năng lực, phương pháp, tác phong công tác đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Các cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu cơ quan thanh tra các cấp cần thường xuyên quan tâm củng cố, xây dựng lực lượng cán bộ thanh tra chuyên nghiệp, trách nhiệm, kỷ cương, liêm chính, có bản lĩnh, đi đầu trong công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, trước hết là sự gương mẫu, quyết tâm, quyết liệt của người đứng đầu và tập thể lãnh đạo cơ quan thanh tra các cấp; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát nội bộ, xử lý nghiêm công chức vi phạm; xây dựng tổ chức thanh tra tinh gọn, nhưng hoạt động hiệu lực, hiệu quả… Tăng cường giáo dục, nâng cao đạo đức công vụ, tinh thần trách nhiệm, ý thức phục vụ nhân dân của đội ngũ cán bộ, công chức, nhất là trách nhiệm nêu gương của cán bộ lãnh đạo, quản lý, người đứng đầu.

Cần ban hành các quy định đối với cán bộ, công chức các cơ quan thanh tra trong thi hành công vụ, tiếp xúc, giải quyết công việc với dân. Xây dựng và thực hiện tốt văn hóa công sở, ý thức trách nhiệm, tinh thần phục vụ nhân dân. Cán bộ, công chức, nhất là người đứng đầu cơ quan thanh tra các cấp tăng cường đối thoại, tiếp xúc với nhân dân, sâu sát cơ sở, lắng nghe tâm tư, kịp thời giải quyết nguyện vọng chính đáng, hợp pháp của nhân dân; quan tâm giải quyết kịp thời đơn, thư khiếu nại, tố cáo và những vấn đề bức xúc của nhân dân ngay tại cơ sở. Đổi mới và thực hiện phong cách làm việc “Trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân và có trách nhiệm với dân”, “Nghe dân nói, nói dân hiểu, hướng dẫn dân làm, làm dân tin”, khắc phục bệnh thành tích, hành chính, quan liêu xa dân và phương châm “chân thành, tích cực, thận trọng, kiên trì, tế nhị, hiệu quả”. Hằng năm, từng cán bộ, công chức ngành Thanh tra cần có bảng đăng ký thi đua thực hiện CTDV theo từng lĩnh vực công việc phù hợp đảm nhận; trong đó, lực lượng công chức bộ phận tham mưu tiếp công dân giải quyết khiếu nại, tố cáo đã đăng ký các nội dung sát thực để phấn đấu thi đua làm tốt trách nhiệm trong lĩnh vực này như: Khéo trong việc nắm vững đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, nắm bắt kịp thời tâm tư nguyện vọng của nhân dân đi khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh để có giải pháp trả lời, hướng dẫn, giải thích, vận động, thuyết phục công dân phù hợp, tạo sự đồng thuận, phối hợp và hạn chế sự bức xúc, gay gắt, khiếu nại, tố cáo vượt cấp của người dân; Khéo về thụ lý, xác minh, báo cáo tham mưu đơn khiếu nại, tố cáo với tinh thần khách quan, công tâm, trung thực, có lý, có tình, biết quan tâm, lắng nghe, tiếp nhận các thông tin, trình bày của công dân để cũng cố hồ sơ giải quyết vụ việc đảm bảo tình lý để tạo sự thuyết phục, đồng thuận của người dân trong kết quả giải quyết; Khéo đặt mình vào hoàn cảnh của người khiếu nại, tố cáo khi tham mưu giải quyết cho công dân, quan tâm đến quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, nhà nước, đồng thời phải tuân thủ pháp luật; Khéo trong việc tích cực nghiên cứu các cơ sở, chứng cứ trong hồ sơ và điều kiện, hoàn cảnh của người dân hiện nay đối với các các vụ việc khiếu nại phức tạp, kéo dài để có giải pháp tham mưu có lý, tình nhằm đề xuất lãnh đạo tiếp công dân giải thích, định hướng cách giải quyết mới tạo sự thấu hiểu, đồng thuận của người dân, chấm dứt khiếu nại…

Năm là, thường xuyên kiểm tra việc thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Nhà nước về CTDV, thường xuyên sơ, tổng kết, rút kinh nghiệm CTDV của các cơ quan thanh tra các cấp. Cơ quan thanh tra các cấp cần thường xuyên kiểm tra việc thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng về CTDV; phối hợp với ban dân vận của cấp ủy cùng cấp chỉ đạo kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật về dân chủ ở cơ sở và CTDV của chính quyền. Định kỳ hàng tháng, sơ kết, đánh giá việc thực hiện với mục tiêu đầu tiên là từng công chức, thanh tra viên phải thực hiện nghiêm Luật Tiếp công dân, Khiếu nại, Tố cáo, Phòng, chống tham nhũng và các văn bản hướng dẫn thi hành; Chỉ thị số 769/CT-TTCP ngày 17/5/2019 của Thanh tra Chính phủ về việc tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính đối với công chức, viên chức ngành Thanh tra; Chỉ thị số 10/CT-TTg ngày 22/4/2019 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường xử lý, ngăn chặn có hiệu quả tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong giải quyết công việc. Thông qua phong trào thi đua, kịp thời sơ kết, tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm, biểu dương, khen thưởng, nhân rộng những mô hình, điển hình tiêu biểu của tập thể và cá nhân, để tạo sức lan tỏa trong cơ quan các gương điển hình “Dân vận khéo”. Đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra công vụ, xử lý nghiêm những cán bộ, công chức có hành vi cửa quyền, tham nhũng, lãng phí, gây phiền hà, xâm phạm quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân và doanh nghiệp.