Còn nhiều yếu tố phức tạp

Theo đó, tại một số địa bàn, vẫn còn tình trạng công dân không nhất trí với kết quả giải quyết của cơ quan có thẩm quyền, tiếp tục gửi đơn đến cấp trên yêu cầu xem xét lại; còn nhiều đơn thư trùng nội dung, nặc danh được công dân gửi đến nhiều nơi, nhiều cấp. Ngoài ra còn một số vụ việc đã được các cấp, các ngành giải quyết hết thẩm quyền nhưng công dân vẫn tiếp tục khiếu nại, tố cáo.

Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Văn Mười tiếp công dân định kỳ tháng 9/2023. Ảnh: Báo Đắk Nông

Cụ thể, trong 9 tháng đầu năm 2023, các cơ quan chuyên môn tại tỉnh Đắk Nông đã tiếp 1.903 lượt với 2.714 công dân đến trình bày các vụ việc khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh (tăng 89 lượt (4,9%), tăng 118 người (4,5%) so với cùng kỳ năm 2022, tuy nhiên, tổng số đơn thư tiếp nhận giảm 283 đơn (8,5%). Số lượng các vụ việc khiếu nại thuộc thẩm quyền tăng 07 vụ việc (15,9%). Nội dung khiếu nại chủ yếu liên quan đến xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai (quyết định xử phạt vi phạm hành chính, quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả do vi phạm hành chính) và khiếu nại liên quan đến phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. Số lượng các vụ việc tố cáo thuộc thẩm quyền giảm 04 vụ việc (33,3%), chủ yếu liên quan đến vi phạm trong thực hiện nhiệm vụ công vụ.

Hiện nay, các cơ quan chức năng đã giải quyết xong 40/50 vụ việc khiếu nại, đạt tỷ lệ 80%. Kết quả giải quyết khiếu nại đối với 26 vụ việc giải quyết bằng quyết định hành chính cho thấy, có 02 vụ việc khiếu nại đúng, chiếm 7,7%; 06 vụ việc khiếu nại có đúng có sai, chiếm 23,1%; 18 vụ việc khiếu nại sai, chiếm 69,2%. Về kết quả giải quyết tố cáo, Đắk Nông đã giải quyết xong 05/09 vụ, đạt tỷ lệ 55,6%, trong đó có 01 vụ tố cáo có đúng, có sai; 04 vụ tố cáo sai.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do còn nhiều  bất cập trong chính sách về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, đặc biệt là về giá đất; do ảnh hưởng của một số dự án đến môi trường sống người dân tại khu vực các dự án (dự án điện từ năng lượng gió; các dự án khai thác khoáng sản...). Bên cạnh đó, nhiều dự án có thu hồi đất nhưng trước khi thu hồi đất chưa bố trí quỹ đất để bố trí tái định cư, kéo dài việc bố trí tái định cư, như Dự án nhà máy Alumin Nhân cơ và các khai trường khai thác quặng boxit. Ở một số nơi, chính quyền địa phương chưa giải thích, vận động, chưa làm tốt công tác tiếp công dân, chưa xử lý, giải quyết kịp thời đơn thư mới phát sinh (vụ việc tại Cụm CN - TTCN Quảng Tâm, huyện Tuy Đức; vụ việc tại Công ty Cà phê Tuy Đức; vụ việc liên quan đến dự án của Công ty TNHH ĐTXD Kiến Trúc Mới, xã Quảng Trực, huyện Tuy Đức; …); chưa chấp hành đúng quy định pháp luật về thời hạn giải quyết khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền (vụ việc tố cáo cán bộ, công chức xã Đắk R’la có hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn để tham nhũng (thẩm quyền của Chủ tịch UBND huyện Đắk Mil); thiếu quyết liệt trong việc xử lý tình trạng chiếm đất tại các dự án nông lâm nghiệp (dự án Nông lâm nghiệp của Công ty TNHH TMDV Long Sơn tại xã Quảng Trực, huyện Tuy Đức; Công ty TNHH MTV Nông Sản Việt tại xã Trường Xuân, huyện Đắk Song; Công ty TNHH Thiên Sơn tại xã Quảng Sơn, huyện Đắk Glong; … ); các vụ việc tồn đọng, kéo dài đã được rà soát và có các giải pháp để giải quyết, tuy nhiên một số cơ quan, đơn vị, địa phương được giao nhiệm vụ chậm thực hiện.

Ngoài các nguyên nhân chủ quan về phía các cơ quan nhà nước nêu trên, còn có nguyên nhân từ nhận thức của một bộ phận người dân về chính sách, pháp luật, nhất là pháp luật về đất đai, quản lý bảo vệ rừng, khiếu nại, tố cáo còn hạn chế, dẫn đến khiếu kiện kéo dài, vượt cấp (như vụ việc tại Công ty TNHH MTV LN Nam Nung; vụ việc tại Cụm CN - TTCN Quảng Tâm, huyện Tuy Đức).

Liên quan đến việc thực hiện Kế hoạch số 363/KH-TTCP ngày 20/3/2019 và Kế hoạch 1910/KH-TTCP ngày 29/10/2021 của Thanh tra Chính phủ về việc kiểm tra, rà soát, giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo đông người, phức tạp, kéo dài, UBND tỉnh Đắk Nông đã xác định trên địa bàn tỉnh có 06 vụ việc đưa vào kiểm tra, rà soát và giải quyết.

Đến thời điểm hiện tại, Đắk Nông đã giải quyết xong 04/06 vụ việc (đạt 66%), hiện công dân không còn khiếu kiện; 01/06 vụ việc đã thực hiện đến kết quả cuối cùng các giải pháp để giải quyết vụ việc nhưng công dân vẫn còn khiếu kiện (vụ việc kiến nghị của 172 hộ dân xã Nâm N'Đir và xã Nâm Nung, huyện Krông Nô) (chiếm 17%); 01 vụ việc liên quan đến Công ty TNHH MTV Cà phê Đắk Nông - các nội dung thuộc thẩm quyền của tỉnh đã giải quyết xong, còn nội dung Công ty TNHH MTV Cà phê Đắk Nông và các hộ dân kiến nghị trả lại 775 ha đất tại Nông trường Đắk Ngo ngoài thẩm quyền giải quyết của tỉnh (chiếm 17%). Hiện nay, Thanh tra Chính phủ đang tiến hành thanh tra, trong đó có nội dung xem xét việc Công ty và các hộ dân kiến nghị nêu trên, sau khi có kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ, UBND tỉnh sẽ thực hiện theo kết luận thanh tra, UBND tỉnh đã có báo cáo Thanh tra Chính phủ về vụ việc này.

Nhìn chung, các vụ việc khiếu nại, tố cáo đông người, phức tạp, kéo dài đã được Ban cán sự đảng UBND tỉnh chỉ đạo UBND tỉnh thực hiện quyết liệt, nên đến nay đã có 04/06 vụ việc là những điểm nóng trên địa bàn tỉnh đã được xem xét, giải quyết thấu tình, đạt lý, không còn phát sinh đơn thư. 

Cần nâng cao trách nhiệm của Thủ trưởng các cơ quan nhà nước

Trong thời gian tới, tình hình khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh tại Đắk Nông vẫn còn tiềm ẩn phức tạp, tập trung chủ yếu trong lĩnh vực quản lý nhà nước về đất đai khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội và tiến hành tổ chức cưỡng chế, thu hồi đất đối với hành vi chiếm đất tại các dự án nông lâm nghiệp. Khiếu kiện đông người, phức tạp có thể phát sinh ở những địa phương làm không tốt trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng; không quan tâm đúng mức đến công tác vận động, tuyên truyền, công khai minh bạch và giải quyết khiếu nại, tố cáo của người dân. Chính sách, pháp luật về lĩnh vực quản lý đất đai trong thời gian tới tiếp tục có sự sửa đổi, bổ sung sẽ phát sinh khiếu kiện trong việc so sánh giá đất thực tế với giá đất nhà nước ban hành để áp giá bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất.

Chính vì thế, Thủ trưởng các sở, ban, ngành, Chủ tịch UBND các huyện, thành phố cần tiếp tục thực hiện nghiêm các văn bản chỉ đạo của Thường trực Tỉnh ủy, UBND tỉnh về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; tập trung giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh đông người, phức tạp, kéo dài; chú trọng giải quyết ngay từ cơ sở các vụ việc mới phát sinh, ảnh hưởng đến quyền lợi nhiều người.

Thanh tra các cấp tăng cường kiểm tra trách nhiệm, qua đó hướng dẫn, chấn chỉnh, khắc phục kịp thời những tồn tại, hạn chế nhằm nâng cao trách nhiệm của Thủ trưởng các cơ quan nhà nước trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Trong đó, chú ý các địa bàn còn phát sinh nhiều khiếu kiện và các xã, phường, thị trấn còn nhiều hạn chế, tồn tại trong công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư, giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Tập trung giải quyết kịp thời, đúng quy định pháp luật đối với các vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền, gắn với thực hiện chính sách an sinh xã hội; xây dựng kế hoạch tổ chức tiếp công dân trong đó người đứng đầu cơ quan, đơn vị thực hiện nghiêm túc việc tiếp công dân định kỳ, đột xuất và đối thoại để giải quyết kịp thời, dứt điểm các vụ việc khiếu nại, tố cáo phát sinh từ cơ sở.

Đặc biệt, tỉnh Đắk Nông kiến nghị Thanh tra Chính phủ tổ chức tập huấn về Hệ thống phần mềm báo cáo và Thông tư số 02/2021/TT-TTCP để thống nhất cách hiểu và thực hiện; đồng thời tiếp tục hoàn thiện Hệ thống phần mềm báo cáo, góp phần nâng cao chất lượng quản lý nhà nước về lĩnh vực tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo./.