Tuy về phương diện pháp luật đối với đất đai, nước ta đã có nhiều lần ban hành luật, riêng luật Đất đai mới ban hành chưa lâu vào năm 2013. Những tưởng đâu rằng đã có luật rồi thì cứ theo luật mà làm, nhưng buồn thay, thực tế đang cho thấy nhiều dự án xây dựng công, tư bị ách tắc vì khó giải phóng mặt bằng do những vướng mắc về đất đai.
Sự việc này đang diễn ra khá phổ biến với nhiều dự án xây dựng các công trình phục vụ chung, một số dự án kinh tế do các chủ tư nhân, doanh nghiệp kinh doanh bất động sản tiến hành tại các tỉnh, thành phố, nên mấy ngày đầu năm 2021 Chính phủ còn bận rất nhiều việc, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc vẫn phải họp bàn với nhiều vị cán bộ lãnh đạo bộ ngành, các tỉnh thành phố việc giải phóng nhanh các dự án xây dựng bị ách tắc, qua điều tra thực tế cũng như ý kiến họp bàn đều đi đến kết luận nhiều dự án chậm trễ không phải vì thiếu vốn đầu tư mà chỉ vì chưa đủ đất xây dựng, ngay ở Hà Nội có những dự án công trình xây dựng khởi công từ bảy , tám năm nay không triển khai tiếp được vì chưa có đủ mặt bằng xây dựng.
Thực tế này cũng làm ảnh hưởng nhiều đến thị trường bất động sản khiến cung không đủ cầu, do nhiều công trình xây dựng nhà ở để bán vẫn chưa làm xong được do vướng, thiếu đất xây dựng, kéo theo đó nhiều hình thức xây dựng hay mua bán nhà ở vẫn bị ách tắc.
Một khu vực sẽ sử dụng diện tích lớn đất đai để làm dự án. Đồ họa minh họa
Một số cuộc hội thảo bàn tháo gỡ khó khăn về quản lý đất đai và sử dụng đất đai đã được tiến hành, vấn đề cùng đặt ra là Luật Đất đai 2013 đã khá bao trùm những nội dung về quản lý nhà nước đối với đất đai cũng như cho phép sử dụng đất đai vào các dự án xây dựng công, tư, quan hệ với việc trao đổi, mua bán đất đai.
Đi kèm với Luật Đất đai 2013 cũng đã có nhiều văn bản dưới luật hướng dẫn thi hành, song xem ra vẫn chưa đủ để khơi thông việc thực hiện luật. Nhiều ý kiến cho rằng, vẫn còn nhiều nội dung của việc quản lý và sử dụng đất đai vẫn liên quan tới nhiều luật khác tại nhiều lĩnh vực như: Xây dựng, kinh doanh, tài chính, bất động sản, sở hữu... Bởi vậy, các cơ quan liên đới tới trách nhiệm quản lý và cấp phép sử dụng đất đai cần soạn thảo các văn bản đề nghị Quốc hội có sự điều chỉnh Luật Đất đai 2013 sao cho phù hợp với thực tế sử dụng đất hiện nay và không mâu thuẫn với các luật khác. Chỉ nguyên một việc tạo thuận lợi cho các nhà kinh doanh đầu tư về nông thôn và nông nghiệp thì Luật Đất đai 2013 vẫn còn nhiều điểm chưa thông thoáng trong việc tập hợp, mua bán, sử dụng, khai thác mọi lợi ích đất nông nghiệp và sở hữu, sử dụng đất ở nông thôn, ruộng trồng cấy lúa để thực hiện dự án phát triển sản xuất nông nghiệp và chế biến nông sản, chưa tận dụng, chưa khai thác tốt nên nhiều nơi ruộng đất còn để hoang hóa.
Có ý kiến còn lo lắng, cứ như tình hình hiện nay sẽ khó tránh được việc vỡ bong bóng trên thị trường nhà đất và lạm phát xây dựng thủy điện, xây dựng sân bay, chỉ riêng một việc xử lý thế nào với loại nhà kết hợp sở hữu căn hộ để ở với kinh doanh du lịch quen gọi là condotel mấy năm nay bàn đã nhiều vẫn chưa sao thống nhất nổi cách giải quyết được. Mấy năm qua nhiều vụ án lớn vi phạm pháp luật, tham nhũng, để thất thoát lớn…
Sang năm 2021 thị trường bất động sản lại đang rất cần vượt khỏi những sự chậm trễ, ít sáng, nhiều tối của các năm cũ, theo một cách đánh giá của báo chí thì bức tranh thị trường bất động sản trong 10 năm qua là những mảng sáng tối đan xen. Còn một văn bản báo cáo của Bộ Xây dựng ban hành năm 2020 cho thấy, cả nước đã và đang triển khai hàng nghìn dự án bất động sản với tổng vốn đầu tư hàng triệu tỷ đồng. Số lượng doanh nghiệp xây dựng, bất động sản lên tới hàng tram nghìn.
Theo chương trình, năm 2021 Quốc hội sẽ sửa đổi Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản và xem xét đề án sửa đổi luật Đất đai. Chính phủ cũng sẽ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số nghị định liên quan đến việc thi hành Luật Đất đai không còn phù hợp.
Với giải pháp về thể chế trên, hy vọng thị trường bất động sản sẽ có điều kiện phát triển theo hướng minh bạch, lành mạnh ổn định và bền vững. Những vấn đề còn ách tắc về đất đai đều đang đòi hỏi vừa phải thực hiện nghiêm Luật Đất đai, vừa phải bảo đảm sự thuận lợi cho việc phát triển mọi lĩnh vực kinh tế, không mâu thuẫn, trái ngược với các luật hiện hành khác. Làm sao phù hợp với sự phát triển kinh tế và đời sống xã hội hiện đại.
Trung Vũ