Thực hiện chủ trương, chiến lược vắc xin của Chính phủ, ngay từ năm 2020, Bộ Y tế đã nỗ lực tiếp cận các nguồn vắc xin nhập khẩu và thúc đẩy sản xuất trong nước. Đến nay, dự kiến sẽ có khoảng 124 triệu liều từ các nguồn khác nhau được cam kết cung ứng cho Việt Nam cho tới cuối năm 2021, gồm: Từ nguồn hỗ trợ của Chương trình Giải pháp tiếp cận vắc xin phòng Covid-19 toàn cầu (COVAX Facility) 38,9 triệu liều; Bộ Y tế đàm phán trực tiếp mua vắc xin của Pfizer/BioNTech 31 triệu liều; mua vắc xin của AstraZeneca (AZ) 30 triệu liều; Tập đoàn T&T mua 40 triệu liều vắc xin Sputnik-V của Cộng hòa Liên bang Nga và sẽ hỗ trợ miễn phí 20 triệu liều cho Bộ Y tế; vắc xin do Chính phủ Nga, Trung Quốc, Nhật Bản, Đại sứ quán các nước... hỗ trợ khoảng 3,5 triệu liều.
Tuy nhiên, do nguồn cung vắc xin khan hiếm trên toàn thế giới, nên 6 tháng đầu năm 2021 Việt Nam mới nhận được 3.865.520 liều vắc xin. Tháng 7 dự kiến sẽ tiếp nhận 8.867.370 liều vắc xin. Toàn bộ số vắc xin tiếp nhận đã được phân bổ theo nguyên tắc công bằng, minh bạch, ưu tiên cho các tỉnh, thành phố đang có dịch, các tỉnh, thành phố thuộc vùng kinh tế trọng điểm hoặc có thực hiện thí điểm các đề án phát triển kinh tế của Chính phủ, các tỉnh, thành phố có nhiều khu công nghiệp, cụm công nghiệp, đông công nhân và dân cư; các tỉnh thành phố có biên giới, giao lưu đi lại lớn, có cửa khẩu quốc tế và theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Dựa trên nguyên tắc này, thời gian vừa qua lực lượng Công an, Quốc phòng và các tỉnh, thành phố có tình hình dịch phức tạp như TP. Hồ Chí Minh, Bắc Giang, Bắc Ninh đã được ưu tiên phân bổ vắc xin nhiều hơn các tỉnh, thành phố khác. Theo đó, các đơn vị, tỉnh, thành phố tiếp nhận vắc xin đã thực hiện tiêm chủng cho các đối tượng ưu tiên theo quy định tại Nghị quyết số 21/NQ-CP ngày 26/02/2021 của Chính phủ.
Để đảm bảo thực hiện mục tiêu kép vừa phòng chống dịch vừa phát triển kinh tế theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế đã bổ sung thêm một số đối tượng ưu tiên để phù hợp với tình hình thực tế tại Quyết định số 3355/QĐ-BYT ngày 08/7/2021 của Bộ Y tế ban hành Kế hoạch triển khai chiến dịch tiêm vắc xin phòng Covid-19 năm 2021-2022.
Vắc xin AstraZeneca. Ảnh: PV&BT
Tính đến ngày 13/7/2021, Bộ Y tế đã phân bổ 11 đợt vắc xin với tổng số 8.166.800 liều cho các đơn vị, địa phương theo nguyên tắc nêu trên. Thời gian tới, tuỳ thuộc vào số lượng, chủng loại từng đợt vắc xin được tiếp nhận, Bộ Y tế tiếp tục phân bổ theo nguyên tắc nêu trên, báo cáo Thủ tướng Chính phủ, đảm bảo sử dụng vắc xin an toàn, hiệu quả.
GS Đặng Đức Anh, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Trưởng ban điều hành Dự án Tiêm chủng mở rộng quốc gia cho biết, tại Việt Nam, Chiến dịch tiêm vắc xin phòng Covid-19 bắt đầu triển khai từ ngày 10/7/2021 với mục tiêu đến hết tháng 4/2022 có trên 70% dân số được tiêm vắc xin phòng Covid-19. Trong thời gian qua, Bộ Y tế đã rất nỗ lực trong việc tìm nguồn cung ứng vắc xin phòng Covid-19 để đáp ứng nhu cầu tiêm chủng trong nước.
Trên cơ sở các vắc xin Covid-19 đã được WHO thông qua chấp thuận sử dụng trong trường hợp khẩn cấp, Bộ Y tế đã phê duyệt có điều kiện cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch bệnh Covid-19 một số loại vắc xin Covid-19 của các hãng AstraZeneca, Sputnik V, Pfizer, Moderna, Sinopharm, Janssen. Hiện nay, hướng dẫn của các nhà sản xuất vắc xin đều khuyến cáo sử dụng cùng một loại vắc xin phòng Covid-19 để tiêm đủ liều cho một đối tượng.
Tuy nhiên, trên thực tế, trong bối cảnh nguồn cung vắc xin phòng Covid-19 rất hạn chế, việc tiếp cận nguồn cung để có đủ vắc xin tiêm mũi 2 ngay khi đến lịch tiêm cho các đối tượng đã được tiêm mũi 1 của cùng 1 loại vắc xin là rất khó khăn. Một số quốc gia đã xem xét và triển khai tiêm mũi 1 vắc xin AstraZeneca và tiêm mũi 2 bằng vắc xin của Pfizer. Theo ghi nhận nhanh tại các quốc gia này, việc triển khai tiêm chủng 2 mũi vắc xin khác loại như trên cho cùng một đối tượng vẫn có hiệu lực bảo vệ phòng Covid-19. Song khi tiêm hai loại vắc xin AstraZeneca và Pfizer có ghi nhận gia tăng một số phản ứng thông thường sau tiêm chủng.
Mặc dù, theo khuyến cáo của WHO và của các nhà sản xuất thì tốt nhất là mỗi người cần tiêm đủ liều của cùng 1 loại vắc xin phòng Covid-19. Tuy nhiên, căn cứ số lượng vắc xin được cung ứng, Bộ Y tế đã có hướng dẫn cho các địa phương như sau: “trường hợp số lượng vắc xin hạn chế thì ưu tiên sử dụng vắc xin của Pfizer để tiêm mũi 2 cho những người đã tiêm mũi thứ nhất bằng vắc xin AstraZeneca từ 8-12 tuần nếu người được tiêm chủng đồng ý”. Những trường hợp tiêm chủng như vậy phải được theo dõi sức khỏe chặt chẽ hơn sau khi tiêm chủng.
Trong thời gian tới đây, Bộ Y tế sẽ tiếp tục phân bổ các loại vắc xin phòng Covid-19 của AztraZenneca, Pfizer, Morderna, Sinopharm… để tổ chức tiêm chủng theo chiến dịch tiêm vắc xin phòng Covid-19, hướng tới mục tiêu đạt được độ bao phủ vắc xin cho hơn 70% người dân.
Song để đảm bảo an toàn sức khỏe cho người dân cũng như hiệu quả của vắc xin phòng Covid-19, Bộ Y tế cần có sự phân bổ vắc xin hợp lý, trong đó ưu tiên việc tiêm 2 mũi cùng một loại vắc xin với khoảng cách thời gian giữa 2 mũi theo khuyến cáo của nhà sản xuất.
Trong trường hợp bất khả kháng phải tiêm 2 mũi vắc xin của 2 hãng khác nhau, Bộ Y tế cần phải ban hành văn bản quyết định và có hướng dẫn cụ thể cũng như những khuyến cáo về việc tiêm trộn 2 loại vắc xin để người dân biết, nắm được thông tin và đưa ra quyết định.
Vẫn biết việc tiêm vắc xin phòng Covid-19 trên diện rộng cho người dân sẽ tạo ra miễn dịch cộng đồng. Nhưng không vì thế mà các cơ quan chức năng bằng mọi cách để tiêm vắc xin cho người dân, vì sức khỏe, an toàn tính mạng của người dân phải được đặt lên hàng đầu, như phương châm tiêm chủng mà Bộ Y tế đã đặt ra là “tiêm đến đâu an toàn đến đấy”./.
Hoàng Minh