Ba lèn thiêng

Ở Nghệ An, người dân gọi núi đá vôi với từ đặc trưng là "lèn". Và hầu hết, các lèn đều có những sự tích riêng liên quan đến quá tŕnh tạo thiên lập địa. Trong số hàng trăm ngh́n lèn ở xứ Nghệ, đáng chú ư là 3 lèn thiêng từng có tên trong danh sách "bát cảnh Đông Thành" xưa. Đó là Lèn Cờ ở xă Nam Thành (Yên Thành), Lèn Hai Vai xă Diễn Cát và Lèn Trống xă Diễn Minh (Diễn Châu).

Truyền thuyết kể rằng, khi giặc giă xâm phạm biên cương, ông Đùng (ông khổng lồ) đă ra tay đánh giặc. Đứng từ trên cao, ông Đùng ném đá vào quân thù và tạo ra 3 lèn lạ, cũng là điềm báo thua trận. Lèn Hai Vai có h́nh dạng của một ông tướng cụt đầu; Lèn Cờ có h́nh lá cờ rách; Lèn Trống lại có h́nh trống thủng.

Cả 3 lèn đều là linh sơn đối với người dân xứ Nghệ. Ở Lèn Trống, từ xa xưa người dân đă dựng ngôi chùa Cổ Am trên đỉnh núi. Ngôi chùa này, quy mô đúng như tên gọi là cái am cổ kính nhưng lại trở thành điểm thờ tự linh thiêng nhất xứ Nghệ.

Từ Quốc lộ 1A, rẽ theo đường 7 đi Lào, khách thập phương đều có cơ hội chiêm ngắm 3 lèn nổi tiếng này. Từ h́nh dáng lạ đến sự thâm u của lèn đă khơi gợi trí ṭ ṃ của người qua đường. Nhưng ít ai biết ngoài sự linh thiêng, 3 lèn này c̣n chứa đựng nhiều bí mật có thật từng diễn ra trong thời gian không xa.

Lèn Hai Vai nhìn từ trên núi Lĩnh Sơn.

Hang thắt cổ

Lèn Hai Vai nh́n từ đầu quốc lộ 7 th́ nhận rơ h́nh dạng ông tướng cụt đầu. Nhưng nh́n từ hướng khác lại có h́nh dạng như một cái búa, hoặc cái mỏ neo. Lèn nhô cao giữa một khu ruộng bằng phẳng và có hai cái hang sâu hoắm vào trong. Các cụ cao niên cho biết, thả quả bưởi vào hang phía Bắc th́ quả bưởi sẽ trôi ra ḍng sông Bùng cách đó hàng chục cây số.

Hang c̣n lại ở phía Nam gọi là hang thắt cổ. Khối nhũ đá phía cửa hang từ ngàn đời nay đă tạo tác h́nh một người thắt cổ thơng xuống dưới. Nhưng theo nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Đặng Quang Liễn: "Hang đó cũng từng có người thắt cổ nên mới gọi là hang chết hoặc hang thắt cổ".

Theo ông Liễn, Lèn Hai Vai không c̣n giữ được h́nh dáng nguyên sơ v́ t́nh trạng khai thác đá trước đây. Mỏm đá của vai bên phải đă bị sập v́ đánh ḿn. Riêng hang thắt cổ th́ hầu như không một ai dám vào v́ những lời đồn ma quái. Lèn Hai Vai cũng là di chỉ văn hóa thời Hùng Vương c̣n sót lại trên đất Nghệ An.

Dòng chữ chia lìa

Cách Lèn Hai Vai không xa là Lèn Trống nổi tiếng với chùa Cổ Am đă được xếp hạng di tích. Theo trí nhớ của các cao niên, chùa trước đây có bậc lên xuống bằng đá chẻ (ngày nay vẫn c̣n sót lại 1 số viên - PV), thượng điện và bái đường tọa lạc ở lưng chừng núi, xung quanh có núi và cây bao bọc tạo thành thế "tả thanh long, hữu bạch hổ, tiền chu tước, hậu huyền vũ", là vị trí lư tưởng của phong thủy. Chùa làm bằng gỗ, mái lợp ngói vảy, trong chùa trước đây có rất nhiều tượng Phật bằng gỗ và giữ được một số sắc phong.

Theo Đại đức Thích Tâm Thành, ở Lèn Trống có một cái hang có ḍng chữ Nho đục sâu vào đá: Gió đánh cây Son/Gió đập cành Son/Ai về Kẻ Sụm/Đông con mặc ḷng. Đó là ḍng chữ ngăn cấm trai gái hai làng lấy nhau v́ những xích mích truyền kiếp của làng Trung Phường và làng Kẻ Sụm của xă Diễn Minh.

Ông Đặng Quang Liễn cho biết: "Ḍng chữ ấy là có thật, việc cấm trai gái hai làng lấy nhau cũng là có thật. Nhưng cấm từ thời nào th́ không ai biết rơ, măi đến những năm sau bao cấp th́ hai làng mới ḥa hợp và tự do kết hôn với nhau, phá bỏ lời nguyền khắc đá trên hang Lèn Trống".

Khi chúng tôi leo lên đỉnh núi, chạm tới cửa hang th́ gặp một toán thợ đang mở đường vào hang. Phía cửa hang có một mâm lễ cúng đang hương khói nghi ngút. Hỏi ra mới biết, v́ mấy lần dùng khoan phá đá mà không được, máy tự dưng hỏng hoặc chỉ trượt mũi khoan ra chỗ khác.

Nhưng lạ là từ khi sư thầy chùa Cổ Am làm một mâm lễ cúng đặt ngoài cửa hang th́ mọi chuyện lại b́nh thường. Nhóm thợ đá xác nhận trong hang có ḍng chữ Nho khắc sâu vào đá. Nhưng v́ hang rất sâu lại tối, bất tiện cho khách tham quan nên nhà chùa xin phép chính quyền mở đường lên hang đảm bảo an toàn.

Những cái chết ở Lèn Cờ

Từ quốc lộ 7 đến xă Nam Thành là dăy Lèn Cờ có h́nh dạng như một lá cờ bị rách. Nơi đây đă từng xảy ra vụ sập mỏ đá kinh hoàng làm 18 người chết, trong đó 11 nạn nhân là phụ nữ cùng nhiều người khác bị thương nặng.

Ông Nguyễn Thọ Phương, bố hai nạn nhân Nguyễn Thọ Hoàng và Nguyễn Thọ Vũ tử vong trong vụ sập mỏ đá vào mờ sáng 1/4/2011 tâm sự: "Hơn ba năm trôi qua nhưng chúng tôi vẫn không nguôi được nỗi đau. V́ mất mát quá lớn nên chúng tôi bị ám ảnh cho đến bây giờ. Chỉ cần nhắc đến Lèn Cờ là nỗi kinh hoàng và sự thảm khốc lại hiện rơ như mới xảy ra ngày hôm qua".

Từ khi vụ sập mỏ đá ở Lèn Cờ lấy đi sinh mạng của 18 nạn nhân, người làng đặt câu hỏi: Phải chăng cái tên Lèn Cờ như một định mệnh báo trước ở đây sẽ có cờ đại tang. Bởi từ xa xưa, các cụ cao niên đă nghe câu truyền miệng "voi đứt tai, cờ găy cán". Lèn Cờ là con ngựa bạch, ai đụng vào chân nó sẽ bị nó đá. Bởi vậy, khi khai thác đá ở dưới chân lèn nên mỏ bị sập.

Cũng từ khi xảy ra vụ sập mỏ đá, người quanh Lèn Cờ đồn thổi về những oan hồn lẩn khuất đâu đó. Nhất là vào những đêm trăng suông hoặc mưa dầm, không ai dám lại gần lèn v́ nghe rơ những tiếng than khóc trong gió. Tuy nhiên, theo chính quyền địa phương, đó chỉ là những lời đồn không có căn cứ của kẻ xấu.

Theo Trần Ḥa

Kienthuc.net