Chấp nhận rủi ro để thúc đẩy đổi mới sáng tạo

Nghị quyết của Quốc hội lần này không chỉ đơn thuần là một văn bản pháp lý, mà là sự cụ thể hóa của chiến lược dài hạn trong việc đưa khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trở thành động lực chính cho tăng trưởng kinh tế.

Một trong những nội dung quan trọng là việc cho phép thành lập doanh nghiệp khoa học - công nghệ từ các viện nghiên cứu và trường đại học công lập. Theo đó, các tổ chức khoa học và công nghệ công lập sẽ được phép thành lập hoặc góp vốn vào doanh nghiệp để thương mại hóa kết quả nghiên cứu. Đồng thời, giúp rút ngắn khoảng cách giữa nghiên cứu hàn lâm và ứng dụng thực tế, tạo điều kiện cho các sáng chế, phát minh nhanh chóng đi vào sản xuất, mang lại giá trị kinh tế cao.

Bên cạnh đó, nghị quyết cũng đề cập đến cơ chế khoán chi trong nghiên cứu khoa học. Điều này có nghĩa là các tổ chức nghiên cứu sẽ được trao quyền chủ động trong việc sử dụng nguồn lực tài chính, từ đó giảm bớt tình trạng quản lý tài chính cứng nhắc, đồng thời tạo động lực để các nhà khoa học tập trung vào nghiên cứu thay vì vướng mắc vào các thủ tục hành chính.

Một điểm đặc biệt trong nghị quyết này là quy định về việc chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ. Theo đó, các tổ chức, cá nhân thực hiện nhiệm vụ khoa học - công nghệ sẽ được miễn trách nhiệm dân sự nếu đã tuân thủ đầy đủ quy trình nghiên cứu nhưng kết quả không đạt như kỳ vọng. Đây là một bước tiến quan trọng trong tư duy quản lý khoa học, bởi trong nghiên cứu và đổi mới sáng tạo, không phải mọi thí nghiệm hay dự án đều có thể mang lại thành công ngay lập tức.

Thách thức và yêu cầu trong triển khai chính sách

Việc thừa nhận khả năng rủi ro sẽ giúp tạo ra một môi trường khoa học cởi mở hơn, nơi các nhà nghiên cứu có thể dám thử nghiệm những ý tưởng mới mà không bị áp lực bởi nỗi lo thất bại. Bên cạnh đó, sẽ thúc đẩy tinh thần sáng tạo và góp phần đưa Việt Nam trở thành một quốc gia có nền khoa học – công nghệ phát triển mạnh mẽ trong tương lai.

Dù nghị quyết đã tạo ra khung pháp lý thuận lợi, nhưng việc triển khai vào thực tế vẫn đặt ra nhiều thách thức. Một trong những vấn đề quan trọng là cần có cơ chế giám sát hiệu quả để tránh tình trạng lạm dụng chính sách.

Ngoài ra, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ ngành, địa phương và các tổ chức khoa học để đảm bảo rằng những chính sách này thực sự được áp dụng một cách hiệu quả. Việc nâng cao năng lực quản lý và giám sát, đồng thời đảm bảo tính minh bạch trong sử dụng ngân sách cho nghiên cứu khoa học, sẽ là yếu tố then chốt để chính sách này đạt được thành công.