Chưa giải phóng mặt bằng đã tổ chức đấu giá

Thực hiện Kế hoạch số 2324/KH-TTCP của Thanh tra Chính phủ và Kế hoạch của Tạp chí Thanh tra thực hiện chuyên đề “Tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo năm 2022, 2023”, phóng viên đã tìm hiểu thực tiễn tại xã Đông Dư, huyện Gia Lâm, TP Hà Nội.

Theo thông tin từ UBND xã Đông Dư, hộ ông Nguyễn Văn Tuấn (thôn 6, xã Đông Dư) đã sản xuất nông nghiệp tại khu Đầm Biển từ năm 1987.

Năm 2002, UBND xã bắt đầu ký hợp đồng cho ông Tuấn thuê đất khu hồ Đầm Biển để sản xuất trong thời gian 5 năm.

Từ năm 2017, UBND huyện Gia Lâm giao UBND xã ký hợp đồng cho thuê đất với thời hạn chỉ 1 năm/lần.

Ngày 18/7/2020, UBND xã ký Hợp đồng số 234/HĐTĐ cho ông Tuấn thuê đất khu Đầm Biển nhưng tính thời gian thuê từ 1/1/2020 đến hết ngày 31/12/2020.

UBND TP Hà Nội đã ban hành văn bản  số 37/KL-UBND yêu cầu kiểm điểm trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan đến các tồn tại trong việc tham mưu UBND huyện Gia Lâm ban hành quyết định phê duyệt phương án “cải tạo nâng cao hiệu quả sử dụng đất, phát triển kinh tế theo hướng trang trại tại khu ao trại cá giống và mương tuyến 3, xã Đông Dư” sau giải quyết tố cáo của công dân. Ảnh: NT

Theo Đơn cầu cứu của công dân gửi tới cơ quan báo chí, gần 40 năm thuê thầu, gia đình ông Nguyễn Văn Tuấn đầu tư rất nhiều công sức, tiền của để cải tạo hồ Đầm Biển từ chỗ rất hoang sơ, mỗi năm chỉ trồng được 1 vụ lúa ngoi, đường chân đê thấp đến nay hồ đã được kè hạn chế sạt lở, đường ven đê được trải bê tông cao ráo.

Với mong muốn được thầu lâu dài để đầu tư cải tạo nâng cấp, từ năm 2011, gia đình ông Tuấn đề xuất UBND xã Đông Dư phương án chuyển đổi cơ cấu nhằm nâng cao hiệu quả, tạo việc làm cho nhân dân địa phương, tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước.

Vào năm 2019, khi nhận được thông báo mời đấu thầu khu Đầm Biển, ông Tuấn đã phấn khởi, hoàn thiện hồ sơ tham gia. Tuy nhiên, “sát giờ đấu thầu”, ông Tuấn nhận được thông báo từ Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện về việc hủy đấu thầu.

Ngày 26/1/2021, ông Tuấn “đột nhiên” được mời lên UBND xã Đông Dư làm việc về nội dung thanh lý hợp đồng.

Sau này, cho rằng cuộc đấu giá khu Đầm Biển theo thông báo mời tham gia phát hành ngày 26/1/2021 của Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Gia Lâm được tổ chức không minh bạch, có lợi ích nhóm, có hiện tượng thông thầu nên công dân đã tố cáo tới cơ quan chức năng (thời gian thông báo của Trung tâm Phát triển quỹ đất Gia Lâm trùng thời gian công dân làm việc với UBND xã về việc thanh lý hợp đồng thuê đất - PV).

Ngoài ra, công dân cũng phản ánh, nhiều người dân địa phương (trong đó có cả Trưởng thôn 7 - nơi có khu đất đấu giá) không nhận được thông báo mời tham gia đấu giá.

Mặc dù khu đất đã thanh lý hợp đồng, thuộc quyền quản lý của UBND xã nhưng toàn bộ công trình, tài sản, thuỷ sản do gia đình tạo nên trong quá trình sử dụng đất thuê hợp pháp chưa được thu hồi và đang có khiếu kiện nhưng theo phản ánh của công dân đã xuất hiện một số người lạ có dấu hiệu thực hiện hành vi phá bờ, tháo dỡ lều lán, phá đường đi, hôi cá,...

Khu hồ Đầm Biển được UBND xã Đông Dư cắm biển cấm nhưng vẫn có máy móc vào san lấp. Ảnh: NT

Đấu giá đất khi chưa đủ điều kiện có cần tổ chức lại?

Ngày 22/6/2021, UBND huyện Gia Lâm ban hành Kết luận số 28/KL-UBND khẳng định, nội dung tố cáo đối với UBND xã Đông Dư về việc không minh bạch trong công khai thông tin đấu giá khu hồ Đầm Biển và có biểu hiện thông thầu trong đấu giá quyền sử dụng đất là sai.

Không đồng ý với kết luận của UBND huyện Gia Lâm, công dân đến Ban Tiếp công dân Trung ương - Thanh tra Chính phủ tố cáo tiếp.

Ngày 02/7/2021, Trưởng Ban Tiếp công dân Trung ương chuyển đơn của công dân tới UBND TP Hà Nội để xem xét, giải quyết và thông báo kết quả đến Ban.

Ngày 4/10/2021, Chủ tịch UBND TP Hà Nội ban hành quyết định thụ lý tố cáo đối với UBND xã Đông Dư, huyện Gia Lâm đấu giá quyền sử dụng đất tại khu hồ Đầm Biển, có biểu hiện thông thầu; thực hiện đấu giá quyền thuê đất khu Đầm Biển chưa đúng quy định.

Đúng 7 tháng sau, tức là ngày 4/5/2022, UBND TP Hà Nội ban hành kết luận nội dung tố cáo.

Kết luận nêu rõ, nội dung công dân tố cáo việc thực hiện đấu giá quyền thuê đất khu Đầm Biển không đúng quy định (về giải phóng mặt bằng diện tích đấu giá quyền thuê đất) là đúng một phần.

Cụ thể, Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Gia Lâm không căn cứ thực tế mặt bằng khu đất Đầm Biển để tiến hành tổ chức đấu giá là không đúng quy định tại điểm b, Khoản 1 Điều 119 Luật Đất đai: “Điều kiện để tổ chức thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất khi Nhà nước giao đất, cho thuê đất:… b) Đất đã được giải phóng mặt bằng…”.

Về nội dung tố cáo, Trung tâm Phát triển quỹ đất tổ chức đấu giá (mời đấu giá ngày 26/1/2022, tổ chức phiên đấu giá ngày 26/2/2022) trước khi UBND TP Hà Nội phê duyệt Kế hoạch sử dụng đất năm 2021 huyện Gia Lâm (phê duyệt ngày 12/4/2021) được UBND TP kết luận là sai.

Được biết, ngày 28/12/2022, Văn phòng Chính phủ đã chuyển đơn của công dân gửi Thủ tướng Chính phủ khiếu nại, phản ánh một số nội dung liên quan đến việc đấu thầu khu Đầm Biển, xã Đông Dư tới UBND TP Hà Nội để giải quyết theo quy định của pháp luật.

Trao đổi với Tạp chí Thanh tra, Luật sư Hoàng Việt Hùng – Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, điều kiện để tổ chức thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất khi Nhà nước giao đất, cho thuê đất đã được quy định tại Điều 119 Luật Đất đai năm 2013 là:

(1) Đã có kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt;

(2) Đất đã được giải phóng mặt bằng, đất có tài sản gắn liền với đất mà tài sản thuộc sở hữu nhà nước;

(3) Có phương án đấu giá quyền sử dụng đất được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.

Luật sư Hoàng Việt Hùng nhận định, thông tin nêu tại kết luận tố cáo cho thấy, cuộc đấu giá đã được tổ chức trước ngày UBND TP Hà Nội phê duyệt kế hoạch sử dụng đất năm 2021 của huyện Gia Lâm; khu đất đưa ra đấu giá vẫn còn tài sản của người thuê đất cũ, đất chưa được giải phóng mặt bằng (bởi ngày 26/1/2021 mới làm việc về nội dung thanh lý, chưa thể thu dọn công trình, hoa màu trên đất, chưa thể bàn giao ngay mặt bằng để cùng ngày 26/1/2021 ra thông báo mời tham gia đấu giá). Ngoài ra, không thấy cơ quan thanh tra xác minh, kết luận về tính đúng, sai, thẩm quyền phê duyệt phương án đấu giá nên về cơ bản điều kiện để tổ chức thực hiện đấu giá chưa đáp ứng đúng theo quy định tại Điều 119 Luật Đất đai.

Kết luận tố cáo của UBND TP Hà Nội đã khẳng định, việc tổ chức thực hiện đấu giá chưa đáp ứng điều kiện quy định tại Luật Đất đai nên để khắc phục hậu quả xuất phát từ hành vi vi phạm, cơ quan có thầm quyền cần kiểm tra, xem xét yêu cầu Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Gia Lâm tham mưu UBND huyện Gia Lâm hủy kết quả đấu giá có vi phạm để tổ chức lại một cuộc đấu giá mới theo đúng quy định nhằm đảm bảo tính thượng tôn pháp luật, đảm bảo quyền được tham gia đấu giá của rộng rãi của đông đảo các tổ chức, cá nhân có năng lực, có nhu cầu để tăng nguồn thu cho ngân sách địa phương và trên hết là hạn chế tối đa khiếu nại, tố cáo vượt cấp, phức tạp, kéo dài, gây bức xúc trong nhân dân…