Hội nghị các quốc gia thành viên Công ước Liên hợp quốc về Chống tham nhũng (UNCAC) diễn ra từ ngày 17-21/02/2025, tại Viên, Áo. (Ảnh: Thành Dương)

Các Cuộc họp nhóm đánh giá thực thi UNCAC là hoạt động thường niên trong khuôn khổ thực thi UNCAC do UNODC tổ chức với sự tham gia của đại diện Chính phủ các quốc gia thành viên Công ước. Năm nay, do yêu cầu cấp thiết của việc thực thi UNCAC sau 2 chu trình đánh giá nên Ban thư ký Công ước đã thống nhất tổ chức cuộc họp lần thứ 16 vào tháng 2 sớm hơn so với kế hoạch (thường vào tháng 6) để thảo luận các điều kiện cần thiết cũng như yêu cầu kỹ thuật đối với các quốc gia trong giai đoạn tiếp theo( giai đoạn 2).

Thanh tra Chính phủ với vai trò là cơ quan chủ trì việc thực thi UNCAC vẫn định kỳ tổ chức đoàn ra tham dự các sự kiện này. Việc cử đại diện tham dự vừa thể hiện trách nhiệm của Việt Nam với tư cách quốc gia thành viên UNCAC vừa chủ động nắm bắt tình hình để việc triển khai UNCAC trong tình hình mới đồng thời nhằm thực hiện chủ trương đối ngoại đa phương một cách chủ động, tích cực và có trách nhiệm của Đảng và Nhà nước ta trong khuôn khổ hợp tác quốc tế ở phạm vi khu vực và toàn cầu.

Đoàn đại biểu của Thanh tra Chính phủ do ông Nguyễn Hồng Điệp, Trưởng ban tiếp Công dân Trung ương làm Trưởng đoàn. Ảnh: Thành Dương

Tại kỳ họp lần này, Hội nghị đã tập trung thảo luận về những mục tiêu, nội dung và hiệu quả của Cơ chế Đánh giá UCAC trong giai đoạn 1để từ đó xác định cấu trúc chính của giai đoạn tiếp theo, bao gồm phạm vi, thứ tự chủ đề đánh giá, các báo cáo sau khi kết thúc quá trình đánh giá (bao gồm báo cáo tổng thể và báo cáo tóm tắt), việc thu thập thông tin và sử dụng công nghệ thông tin trong việc hỗ trợ cơ chế đánh giá cũng như cơ chế rút thăm, đối thoại trực tiếp đối với các quốc gia được đánh giá và nhóm chuyên gia và các tài liệu đầu ra của chu trình đánh giá tiếp theo.

Tính đến nay, đa số các quốc gia thành viên cho rằng giai đoạn đánh giá tiếp theo nên tập trung vào việc theo dõi độc lập hoặc kết hợp các yếu tố khác về kết quả của giai đoạn đầu tiên mà các quốc gia đã thực hiện, theo đúng các điều khoản 40, 41 của Điều lệ Cơ chế đánh giá UNCAC. Ngoài việc theo dõi kết quả thực hiện những khuyến nghị giai đoạn 1 thì nên đưa ra được cái nhìn tổng thế về hiệu quả mà các quốc gia đã thực hiện việc đánh giá UNCAC hơn là đánh giá việc tuân thủ như giai đoạn trước đã làm.

Đối với hoạt động hỗ trợ kỹ thuật, Hội nghị cho rằng việc xác định nhu cầu hỗ trợ kỹ thuật trong quá trình đánh giá có thể được cải thiện trong giai đoạn tiếp theo với việc xem xét liệu hỗ trợ kỹ thuật tích hợp hoạt động này vào phạm vi đánh giá, thay vì tiến hành một đánh giá độc lập về chương VI như giai đoạn vừa qua.

Một yếu tố khác đang được thảo luận là thứ tự chủ đề cho giai đoạn đánh giá tiếp theo, tức là cấu trúc và trình tự đánh giá các chương nội dung của Công ước. Hiện tại, giai đoạn đánh giá đầu tiên được cấu trúc thành hai chu kỳ, với chương III (Hình sự hóa và thực thi pháp luật) và chương IV (Hợp tác quốc tế) của Công ước được đánh giá trong chu trình đánh giá đầu tiên, chương II (Các biện pháp phòng ngừa) và chương V (Thu hồi tài sản) của Công ước được đánh giá trong chu trình đánh giá thứ hai. Vì quyết định về thứ tự chủ đề có liên quan chặt chẽ đến quyết định về phạm vi của giai đoạn đánh giá tiếp theo, nên cả hai vấn đề này đã được thảo luận cùng nhau.

Đa số các ý kiến cho rằng nên duy trì thứ tự chủ đề hiện tại trong giai đoạn đánh giá tiếp theo. Tuy nhiên, cũng có ý kiến nêu lên ý tưởng về cách thay đổi thứ tự chủ đề hiện tại, ví dụ như đánh giá từng chương của Công ước một cách riêng biệt, hoặc tiến hành các đánh giá trong một chu kỳ duy nhất.

Các phương án và phương thức được trình bày trong Hội nghị lần này đều xem xét,  xác định và ghi nhận về một cơ chế đánh giá giai đoạn đánh giá tiếp theo, từ đó đưa tới một bản đệ trình chi tiết lên Hội nghị các quốc gia thành viên lần thứ 11 tới đây.