Công ty TNHH một thành viên Lâm nghiệp Sa Thầy được thành lập năm 2003, đến năm 2010 chuyển đổi thành Công ty TNHH MTV lâm nghiệp Sa Thầy do Nhà nước sở hữu 100% vốn. Công ty có chức năng, nhiệm vụ là tập trung thực hiện tốt hoạt động công ích trong lĩnh vực lâm nghiệp. Tạo thành đơn vị chủ lực thực hiện kế hoạch giao hoặc theo đơn đặt hàng của Nhà nước trong lĩnh vực lâm nghiệp không vì mục tiêu lợi nhuận. Ngoài hoạt động công ích, Công ty được hoạt động kinh doanh thêm phù hợp với khả năng của doanh nghiệp và nhu cầu của thị trường nhằm tạo thêm việc làm và thu nhập; bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, công ty và người lao động.

Chưa chủ động kiểm tra, rà soát, báo cáo về biến động rừng

Thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật trong công tác quản lý sử dụng đất rừng và đất khác tại Công ty, Thanh tra tỉnh Kon Tum đã chỉ ra nhiều tồn tại, hạn chế, vi phạm. Theo kết quả đo đạc, cắm mốc của đơn vị tư vấn trực thuộc Bộ Tài nguyên & Môi trường năm 2016 và kết quả điều tra hiện trạng sử dụng đất do Phân viện Điều tra, Quy hoạch rừng Nam Trung bộ và Tây nguyên (đơn vị trúng thầu) để xây dựng Phương án quản lý rừng bền vững giai đoạn 2021-2030 cho thấy, diện tích đất có rừng tự nhiên và đất không có rừng có nhiều biến động so với kết quả theo dõi diễn biến rừng hàng năm.

Để tháo gỡ vướng mắc về chênh lệch số liệu nêu trên, UBND tỉnh đã có văn bản thống nhất cho phép Công ty quản lý, sử dụng số liệu, diện tích đất, đất rừng theo Quyết định số 1209/QĐ-UBND ngày 13/11/2017 của UBND tỉnh phê duyệt Phương án sử dụng đất của Công ty TNHH MTV lâm nghiệp Sa Thầy; Quyết định số 131/QĐ-UBND ngày 02/02/2018 của UBND tỉnh về việc thu hồi đất giao về cho địa phương quản lý, giao đất cho Công ty TNHH MTV lâm nghiệp Sa Thầy để quản lý, sử dụng và Quyết định số 612/QĐ-UBND ngày 12/7/2021 của UBND tỉnh về phê duyệt Phương án quản lý rừng bền vững giai đoạn 2021-2030 của Công ty TNHH MTV lâm nghiệp Sa Thầy. Đồng thời, giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn kiểm kê, cập nhật, số liệu diện tích đất, đất rừng do Công ty TNHH MTV lâm nghiệp Sa Thầy quản lý vào số liệu diễn biến rừng hằng năm để quản lý theo quy định.     

Rừng cung ứng dịch vụ môi trường rừng của Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Sa Thầy. (Ảnh: kontumfpdf.vn)

Tuy nhiên, Công ty TNHH MTV lâm nghiệp Sa Thầy chưa chủ động kiểm tra, rà soát, báo cáo về biến động rừng, kèm theo các hồ sơ, tài liệu theo quy định tại khoản 2 Điều 33 Thông tư 33/2018/TT-BNNPTNT ngày 16/11/2018 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Đến thời điểm thanh tra Công ty mới đang phối hợp với Hạt Kiểm lâm huyện Sa Thầy rà soát đối với phần diện tích UBND tỉnh thu hồi giao về cho UBND huyện Sa Thầy quản lý tại Quyết định số 131/QĐ-UBND và phần diện tích có sai khác giữa cơ sở dữ liệu diễn biến rừng với diện tích rừng cung ứng dịch vụ môi trường rừng năm 2022 của Công ty, chưa triển khai kiểm tra, rà soát, cập nhật, điều chỉnh số liệu theo chỉ đạo của UBND tỉnh tại văn bản nêu trên.  

Chưa giải quyết được phần diện tích đất bị xâm canh

Trong lâm phần của Công ty có 139,27 ha bị các hộ dân thuộc làng Díp, xã Ia Kreng, huyện Chư Pah, tỉnh Gia Lai sang xâm canh từ trước năm 2009. Nội dung này đã được UBND tỉnh giao Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tham mưu giải quyết nhưng đến nay vẫn chưa được giải quyết dứt điểm.

Năm 2017, khi xây dựng Phương án sử dụng đất, Công ty đề nghị giữ lại diện tích đất xâm canh nêu trên để bố trí trồng lại rừng phòng hộ đầu nguồn và được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 1209/QĐ-UBND ngày 13/11/2017. Tuy nhiên, năm 2018, Công ty và Sở Tài nguyên và Môi trường tham mưu UBND tỉnh Kon Tum ban hành Quyết định số 131/QĐ-UBND, trong đó đưa diện tích đất xâm canh ra khỏi lâm phần của Công ty nhưng không tham mưu UBND tỉnh thu hồi đất giao về cho địa phương quản lý. Từ đó dẫn đến diện tích đất này vẫn được Hạt Kiểm lâm huyện Sa thầy theo dõi, cập nhật là đất của Công ty. Qua các lần kiểm tra, rà soát diện tích chồng lấn, lấn chiếm trong lâm phần theo chỉ đạo của UBND tỉnh, Công ty đã báo cáo Chi cục Kiểm lâm tỉnh, Hạt Kiểm lâm huyện Sa Thầy và Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nhưng đến nay vẫn chưa giải quyết được.  

Bên cạnh đó, công tác quản lý rừng và đất rừng còn thiếu kiểm tra, để Công ty cổ phần Đầu tư phát triển Duy Tân khai hoang lấn sang một số vị trí đất trống nằm ráp ranh với vị trí UBND tỉnh cho phép chuyển đổi sang trồng cao su với diện tích 149,97 ha từ trước năm 2016 nhưng Công ty không kịp thời phát hiện để xử lý. Đến năm 2021, qua điều tra hiện trạng sử dụng đất để xây dựng Phương án quản lý rừng bền vững giai đoạn 2021-2030 mới được đơn vị tư vấn phát hiện. Song diện tích này không nằm trong diện tích được đơn vị tư vấn Bộ Tài nguyên và Môi trường đo đạc năm 2017 và không được UBND tỉnh giao cho Công ty quản lý sử dụng tại Quyết định số 1209/QĐ-UBND và Quyết định số 131/QĐ-UBND. Qua kết quả điều tra của đơn vị tư vấn, Công ty đã báo cáo Hạt Kiểm lâm huyện Sa Thầy và Chi cục Kiểm lâm tỉnh nhưng chưa được xử lý.

Kết luận thanh tra nêu rõ, trách nhiệm chính để xảy ra khuyết điểm, tồn tại về công tác quản lý sử dụng đất rừng và đất khác nêu trên thuộc tập thể lãnh đạo Công ty TNHH MTV lâm nghiệp Sa Thầy và các bộ phận, cá nhân có liên quan của Công ty TNHH MTV lâm nghiệp Sa Thầy qua các giai đoạn; các tổ chức, cá nhân có chức năng quản lý Nhà nước liên quan đến việc tham mưu thu hồi, giao đất, theo dõi, cập nhật diễn biến rừng thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường và Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn...

(còn nữa)