Trong suốt 29 năm qua, dù dưới các tên gọi khác nhau, từ tiền thân là Ban Kiểm tra - Pháp chế, đến Ban Kiểm tra, rồi Vụ Thanh tra - Kiểm tra và nay là Thanh tra Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam; dù thực hiện nhiệm vụ kiểm tra hay bước những bước đi đầu tiên trong chặng đường thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành, các thế hệ công chức, viên chức làm công tác thanh tra, kiểm tra đã tiếp nối nhau, không ngừng đoàn kết, nỗ lực vượt qua khó khăn, chung tay xây dựng một tập thể vững mạnh, chuyên nghiệp và có nhiều đóng góp quan trọng vào các thành tựu trong tổ chức thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN mà ngành BHXH Việt Nam đã đạt được.

Năm 2016, Ngành BHXH Việt Nam được giao chức năng thanh tra chuyên ngành. Và từ đó đến nay, công tác thanh tra, kiểm tra của Ngành đã có nhiều chuyển biến tích cực, mang lại hiệu quả cao. Trong giai đoạn 2016-2023, toàn Ngành đã tổ chức 115.791 cuộc thanh tra, kiểm tra tại 179.415 đơn vị (trong đó thanh tra chuyên ngành tại 69.282 đơn vị); qua thanh tra, kiểm tra đã phát hiện, kiến nghị truy thu đối với gần 570.000 lao động chưa đóng, đóng thiếu thời gian, thiếu mức đóng; tham mưu ban hành 5.171 Quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực BHXH, BHTN, BHYT với tổng số tiền xử phạt là gần 229 tỷ đồng, số tiền phạt đã nộp về Ngân sách nhà nước là gần 70 tỷ đồng; kiến nghị truy thu, thu hồi về quỹ BHXH, BHTN, BHYT là 23.790 tỷ đồng, đến nay các đơn vị được thanh tra, kiểm tra đã thực hiện khắc phục số tiền là 18.785 tỷ đồng, góp phần rất lớn vào việc giảm tỉ lệ chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN trong thời gian qua.

Việc thành lập cơ quan thanh tra Bảo hiểm xã hội Việt Nam là sự ghi nhận, đánh giá cho sự nghiệp an sinh xã hội trong suốt 29 năm qua (ảnh baohiemxahoi.gov.vn)

Ngày 11/01/2024, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 03/2024/NĐ-CP quy định về cơ quan thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành và hoạt động của cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành. Theo đó, từ ngày 01/3/2024, BHXH Việt Nam được thành lập cơ quan thanh tra.

Việc thành lập cơ quan thanh tra ở BHXH Việt Nam là sự ghi nhận, đánh giá của Quốc hội, Chính phủ đối với vai trò, vị thế và sự đóng góp của ngành BHXH Việt Nam cho sự nghiệp an sinh xã hội trong suốt 29 năm qua. Để có được thành quả này, ngành BHXH Việt Nam nói chung, đội ngũ cán bộ làm công tác thanh tra, kiểm tra nói riêng với 597 người, trong đó tại Trung ương là 40 người đã có rất nhiều nỗ lực, vừa làm tốt nhiệm vụ được Quốc hội, Chính phủ giao, vừa chủ động và dày công trong việc tham mưu, đề xuất với các cơ quan có thẩm quyền trong quá trình xây dựng Luật Thanh tra và các văn bản hướng dẫn thực hiện.

Có thể thấy, việc Quốc hội, Chính phủ giao chức năng thanh tra chuyên ngành cho cơ quan BHXH và cho phép thành lập Thanh tra BHXH Việt Nam là chủ trương hoàn toàn đúng đắn, phù hợp với tình hình thực tế.

Triển khai toàn diện các nhiệm vụ được giao

Để xứng đáng với vị trí, vinh dự mới, thời gian tới, phát biểu tại buổi Lễ ra mắt Thanh tra BHXH Việt Nam Tổng Giám đốc Nguyễn Thế Mạnh đã yêu cầu, tập thể Thanh tra BHXH phải thực sự đoàn kết, kế thừa và tiếp tục phát huy những thành tích đã đạt được, triển khai toàn diện các nhiệm vụ được giao, trong đó tập trung vào hai nhiệm vụ trọng tâm, cốt yếu:

Thứ nhất, xây dựng đơn vị vững mạnh, chuyên nghiệp và đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thông về nghiệp vụ, tâm huyết với sự nghiệp phát triển chung, có phẩm chất đạo đức tốt, sẵn sàng thực hiện và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, theo đúng lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “cán bộ thanh tra cố gắng học tập, học cái hay, tránh cái dở, trau dồi đạo đức cách mạng trong sáng, nâng cao trình độ lý luận, trình độ nghiệp vụ và trình độ chuyên môn để làm việc cho tốt thì đó mới là tiền đồ vẻ vang, là xứng đáng với sự tín nhiệm của Đảng và Chính phủ”.

Thứ hai, cần tăng cường và đổi mới hoạt động để sẵn sàng thực hiện đồng thời các nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT và kiểm tra việc thực hiện chính sách, giải quyết, hưởng các chế độ BHXH, BHTN, BHYT đối với các đơn vị trong và ngoài Ngành; tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; thường xuyên nắm chắc tình hình để tham mưu thực hiện các nhiệm vụ có trọng tâm, trọng điểm, kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, xử lý vi phạm để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý theo đúng tinh thần thanh tra, kiểm tra là công cụ trong hoạt động quản lý.

Đồng thời, phải luôn xác định rõ Thanh tra BHXH là đơn vị tham mưu, giúp Tổng Giám đốc lãnh đạo, chỉ đạo công tác thanh tra, kiểm tra đối với BHXH các tỉnh, thành phố với mục tiêu nâng cao hiệu quả của hoạt động thanh tra, kiểm tra toàn Ngành góp phần giúp ngành BHXH Việt Nam hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ chính trị. Để làm được điều đó, ngoài trách nhiệm của Thanh tra BHXH Việt Nam cần sự chung tay, chung sức của BHXH các tỉnh, thành phố, cần Giám đốc BHXH các tỉnh, thành phố phải thực sự vào cuộc, trực tiếp phụ trách, chỉ đạo công tác thanh tra, kiểm tra để khẳng định hoạt động thanh tra, kiểm tra của mỗi tỉnh, thành phố là một mắt xích quan trọng trong sự phát triển của hệ thống thanh tra, kiểm tra Ngành BHXH Việt Nam nói riêng và của toàn Ngành nói chung.