Kỳ thi trung học phố thông quốc gia năm 2018 được bộ Giáo dục- Đào tạo đặt ra chủ trương, trách nhiệm: phát huy những thành công đã đạt được trong các kỳ thi mấy năm qua, nâng cao chất lượng và đảm bảo an toàn tốt nhất. Mỗi tỉnh có một cụm thi do sở Giáo dục địa phương chủ trì, phối hợp với các trường đại học cao đẳng do bộ Giáo dục- Đào tạo điều động. Sau khi có kết quả thi, các trường đại học, cao đẳng, trung cấp có nhóm ngành đào tạo giáo viên sẽ kết hợp triển khai công tác tuyển sinh. Từ năm 2016 bộ Giáo dục- Đào tạo đã sớm công bố: đề thi của kỳ thi trung học phổ thông quốc gia năm 2018 có cả nội dung kiến thức lớp 11 và lớp 12, do thế năm nay các em học sinh dự thi đã chủ động học tập, hệ thống hóa kiến thức từ trước, chứ không bị động, phụ huynh yên tâm. Bộ cũng đề nghị chính quyền các tỉnh, thành phố bố trí ngân sách từ ngân sách địa phương để tổ chức kỳ thi, kể cả kinh phí chi trả cho cán bộ, giảng viên các trường đại học, cao đẳng được bộ điều đồng về các địa phương, không thu phí tất cả các thí sinh tham gia thi tại các địa phương. Bộ Giáo dục- Đào tạo chỉ đạo và vận động các sở, ban ngành, đoàn thể có liên quan hỗ trợ tổ chức kỳ thi, chú trọng công tác vận chuyển, bảo quản đề thi và bảo đảm an toàn cho cán bộ tham gia tổ chức thi cũng như trật tự an toàn, điện, nước, vệ sinh thực phẩm, chỗ nghỉ trọ, tăng cường thanh tra, giám sát. Về nội dung thi vẫn giữ tỷ lệ như mọi năm với 60% kiến thức cơ bản và 40% kiến thức nâng cao để phân loại thí sinh. Tổng số thí sinh đăng ký dự thi trung học phổ thông năm nay là 925. 964.
Thi đại học năm nay, bộ Giáo dục- Đào tạo sẽ giám sát chặt chẽ hơn. (Ảnh minh họa)
Với tuyển sinh đại học, bộ Giáo dục- Đào tạo vẫn thực hiện đúng quy định của Luật Giáo dục đại học, có thêm điểm mới là các cơ sở giáo dục đại học được tự chủ nhiều hơn về quyết định phương thức tuyển sinh và chịu trách nhiệm về công tác tuyển sinh. Quy chế tuyển sinh cũng đã quy định rõ việc thêm các tổ hợp bài thi/ môn thi mới được xét tuyển theo nguyên tắc sử dụng kết quả của 3 bài thi/môn thi, trong đó có ít nhất một trong hai bài thi toán, ngữ văn để xét tuyển. Các bài thi/môn thi đưa vào tổ hợp để xét tuyển, gắn với yêu cầu của ngành đào tạo, không sử dụng nhiều hơn 4 tổ hợp bài thi/môn thi để xét tuyển cho một ngành.
Thi đại học năm nay, bộ Giáo dục- Đào tạo sẽ giám sát chặt chẽ hơn, ngay từ đầu năm bộ đã thường xuyên nhắc nhở các trường có thông báo xét tuyển tổ hợp các môn thi chưa phù hợp với ngành đào tạo và yêu cầu thực hiện đúng quy định. Đối với những tổ hợp chưa gắn với yêu cầu của ngành đào tạo, bộ sẽ tham vấn chuyên gia, yêu cầu nhà trường giải trình những nội dung trên, nếu không có căn cứ thiết thực sẽ bị giám sát chặt chẽ hơn quá trình tuyển sinh. Mục đích là kiểm tra, thanh tra về các điều kiện đảm bảo chất lượng ngay từ tuyển sinh, bởi đầu vào có tốt thì đầu ra mới tốt. Đây cũng là việc bộ thực hiện sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, sẽ xử lý nghiêm và cho dừng tuyển sinh đối với các cơ sở đào tạo cố tình đưa ra những tổ hợp xét tuyển không khoa học, không phù hợp, chỉ nhằm tăng số lượng tuyển sinh, làm ảnh hưởng đến chất lượng. Nhưng mặt khác, bắt đầu từ mùa tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2018, bộ Giáo dục- Đào tạo cũng đã trao cho các trường tự xác định ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào, công khai những quy định đó, công khai tỷ lệ việc làm của sinh viên theo từng ngành đào tạo trong hai năm gần nhất, để trên cơ sở đó giúp sinh viên lựa chọn ngành học phù hợp với sở nguyện, năng lực của mình. Bộ đã chỉ đạo các trường cần cân nhắc, khi thông báo điểm sàn tham khảo mức điểm 2 năm tuyển sinh trước liền kề, để đảm bảo chủ trương tự chủ đi đôi với nâng cao chất lượng đào tạo cho toàn ngành.
Cùng lúc với tổ chức các cuộc thi, bộ Giáo dục-Đào tạo cũng đang lấy ý kiến sửa đổi Luật Giáo dục đại học với những điểm mới là các cơ sở giáo dục đại học được mở ngành khi đáp ứng điều kiện đảm bảo chất lượng và đáp ứng các điều kiện mở ngành theo quy định được tự chủ mở ngành theo đại học, trình độ thạc sỹ, mở ngành đến trình độ tiến sỹ, trừ các ngành thuộc nhóm ngành sức khỏe, đào tạo giáo viên, an ninh quốc phòng thì phải được bộ Giáo dục- Đào tạo ra quyết định cho phép mở ngành. Tuy nhiên về nội dung tự chủ đại học, khi xin ý kiến của Ủy ban thường vụ Quốc hội, bên cạnh việc ủng hộ là cần thiết và phù hợp với xu thế chung của giáo dục đại học,thì nhiều vị trong Ủy ban cũng góp ý: cần làm rõ trách nhiệm, vai trò, năng lực của hội đồng trường. Dự thảo Luật Giáo dục đại học cần quy định rõ điều kiện để cơ sở giáo dục đại học được tự chủ. Đồng thời làm rõ trách nhiệm giải trình trên nguyên tắc minh bạch, khách quan và trung thực thông qua chế độ thông tin, báo cáo, kiểm toán tài chính, công khai kết quả hoạt động thường niên, chịu trách nhiệm trước pháp luật, cũng như quy định rõ về cơ chế kiểm định chất lượng trong việc tự chủ đại học.
Giáo dục đào tạo hiện nay không còn chỉ là việc của các trường công, mà cần và đã thực hiện xã hội hóa, cho nên cần phải có sự rộng mở đi liền với quản lý chặt chẽ việc đầu tư vào giáo dục, tránh tình trạng ngành giáo dục thì lo không chu toàn, khó quản lý, còn các doanh nghiệp đầu tư kinh doanh giáo dục thì lại kêu là các điều kiện kinh doanh quá chặt chẽ. Ý kiến từ các cuộc hội nghị, hội thảo về vấn đề này tựu trung là: bên cạnh trường công, thì giáo dục tư thục đang rất phát triển với nhiều cấp trình độ từ mẫu giáo, phổ thông, đến đại học và dạy nghề.Cần có cái nhìn đúng về sự đóng góp công ích, chứ không thuần thương mại của các cơ sở giáo dục tư thục, đầu tư vào giáo dục là loại hình doanh nghiệp kinh doanh xã hội, trên cơ sở đó mà tạo sự dễ dàng, thuận lợi, hỗ trợ cho kinh doanh vào lĩnh vực giáo dục đào tạo.
Bộ Giáo dục-Đào tạo đang đề xuất cắt giảm và đơn giản hóa 110 điều kiện kinh doanh, chiếm 51,9% các điều kiện đầu tư kinh doanh ban đầu trong giáo dục đào tạo. Nhiều chuyên gia và nhà đầu tư giáo dục đánh giá đây là chủ trương đúng đắn, hỗ trợ đầu tư giáo dục, loại bỏ những thủ tục không cần thiết, tạo ra hành lang thông thoáng cho các cơ sở giáo dục phát triển. Việc quy định khung pháp lý quản lý hoạt động là hợp lý, là cần thiết,song cần hiểu là các tiêu chí quản lý theo định hướng đảm bảo chất lượng, chứ không phải quản lý hành chính. Nâng cao chất lượng đào tạo là việc cần phải làm của tất cả các hệ thống giáo dục, với các quốc gia thành công trong lĩnh vực đầu tư cho giáo dục tư thục,nhà nước thường hướng tới việc đối xử công bằng cả về chính sách lẫn đầu tư cho các trường công lập và ngoài công lập. Các trường khi đó cạnh tranh sòng phẳng với nhau về chất lượng, còn trường công hay trường tư chỉ là vấn đề sở hữu. Được biết, bộ Giáo dục-Đào tạo đang khuyến khích các trường đại học tăng cường giao lưu hợp tác quốc tế và học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia phát triển, để phát triển mạnh mẽ, hiện đại hơn nữa giáo dục đại học trong nước.
Trung Vũ