Mặt khác, cũng trong một thời gian đâu có ngắn, bệnh viện tư không được thanh toán bảo hiểm y tế, khiến những người mua và sử dụng thẻ bảo hiểm y tế rất băn khoăn, ngại tốn phí khi đến khám, chữa bệnh tại các bệnh viện tư. Do đó, trong khi các cơ sở y tế tư nhân khó có điều kiện phát triển, thì các các cơ sở y tế công lại không thể đáp ứng được hết yêu cầu khám chữa bệnh và chăm lo sức khỏe của nhân dân. Ngân sách nhà nước có hạn, phải đầu tư cho nhiều lĩnh vực, đâu có thể đầu tư quá cao cho ngành y tế, nên các bệnh viện công cũng đâu có dễ nâng cấp cơ sở hạ tầng, mua sắm đủ và hiện đại trang thiết bị y tế.
Thực tế cho thấy Việt Nam đã đạt được một số thành tựu lớn trong công tác bảo vệ chăm sóc nâng cao sức khỏe nhân dân. Hệ thống chính sách với ngành y tế ngày càng hoàn thiện, mạng lưới y tế cơ sở phát triển rộng khắp, các xã đều có trạm y tế, các huyện đều có bệnh viện, trung tâm y tế. Ngành y tế cũng đã ngăn chặn được các bệnh nguy hiểm không để xảy ra dịch lớn, chất lượng khám chữa bệnh được nâng lên, các chỉ số sức khỏe, tuổi thọ bình quân được cải thiện. Nhưng nhìn một cách toàn diện, công tác bảo vệ chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân vẫn còn nhiều hạn chế, yếu kém. Cơ sở vật chất hạ tầng chưa đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của nhân dân. Trong nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, có nguyên nhân huy động các thành phần kinh tế, các nhà đầu tư nước ngoài tham gia đầu tư phát triển ngành y tế còn hạn chế, công tác đào tạo nhân lực, hệ thống tổ chức bộ máy hoạt động còn nhiều điểm chưa phù hợp, chưa hội nhập với quốc tế. Vì vậy cần tiếp tục triển khai cũng như bổ sung các chính sách của chính phủ nhằm khuyến khích phát triển hệ thống y tế theo Nghị định 15/2015/NĐ-CP ngày 14 tháng 2 năm 2015 của Chính phủ. Bộ y tế đang triển khai xây dựng thông tư hướng dẫn thực hiện, đồng thời nghiên cứu xây dựng các mô hình đầu tư theo hình thức PPP trong lĩnh vực y tế sao cho phù hợp, như dự án trung tâm chẩn đoán và điều trị kỹ thuật cao tại bệnh viện chợ Rẫy, dự án xây dựng ký túc xá trường đại học y dược Hải Phòng, dự án xây dựng ký túc xá trường đại học y dược thành phố Hồ Chí Minh, hay đầu tư theo hình thức BT để xây dựng trụ sở mới của trường đại học y tế công cộng. Cũng theo hình thức PPP, hiện một số cơ sở y tế công đã hợp tác với các nhà đầu tư để đầu tư xây dựng các cơ sở khám chữa bệnh. Một số đơn vị thực hiện hình thức hợp tác kinh doanh với đối tác nước ngoài, như bệnh viện chợ Rẫy hợp tác với đại học Phúc Lợi, Nhật Bản để hoạt động kiểm tra sức khỏe theo mô hình tiên tiến của Nhật Bản. Việc vay vốn ngân hàng để đầu tư cơ sở hạ tầng cũng đã được bộ Y tế đồng ý để các cơ sở y tế công thực hiện.
Ý tưởng chung cũng như những kết quả ban đầu đã cho thấy việc thu hút nguồn lực xã hội qua hình thức xã hội hóa đầu tư theo hình thức đối tác công tư PPP là giải pháp tốt, mang nhiều lợi ích, thúc đẩy ngành y tế phát triển. Không những huy động được nguồn lực tài chính, mà còn tận dụng kinh nghiệm về trình độ mô hình quản lý, cung ứng dịch vụ của khu vực tư nhân, để nhà nước và tư nhân cùng phối hợp, đáp ứng nhu cầu mong muốn khám chữa bệnh tốt hơn của mọi người dân. Tuy nhiên để thực hiện được sự công tư hợp tác y tế, còn cần phải vượt qua nhiều khó khăn, như còn thiếu quy định pháp lý cụ thể, về nhân lực làm PPP hiện còn thiếu chuyên gia cán bộ có kinh nghiệm, cơ chế giá dịch vụ y tế chi trả bảo hiểm y tế còn hạn chế, tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế còn thấp, người dân và khu vực do tư nhân đầu tư thường phải trả phần chênh lệch, nên lượng người sử dụng dịch vụ y tế tại các cơ sở còn hạn chế. Rất cần mở rộng quy chế, phương thức thanh toán bảo hiểm y tế cho những người có thẻ bảo hiểm y tế mà khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân. Cần vượt khỏi sự hạn chế của việc các mô hình PPP mới chủ yếu tập trung trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng, đầu tư bệnh viện, chứ còn các mô hình hợp tác trong cung ứng dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu và y tế cơ sở còn chưa nhiều.
Bộ Y tế mời gọi các bệnh viện tư, nhưng làm thế nào để hợp tác y tế tư nhân và y tế công có thể phát triển dài hơi, là cả một quá trình khó khăn, không dễ dàng, đơn giản, vừa cần bộ Y tế gồng sức, vừa rất cần sự ủng hộ của người dân và chính quyền cơ sở. Cơ sở pháp lý vững chắc cho PPP của ngành y tế cũng liên quan đến các luật khác, như luật Ngân sách nhà nước, luật Đầu tư, luật Doanh nghiệp, luật Quản lý nợ công, luật Bảo vệ môi trường,… rất cần sự phối hợp nghiên cứu, sự liên đới điều chỉnh thực thi luật giữa Bộ y tế và các bộ khác, hỏi ý kiến các chuyên gia pháp luật để xây dựng các văn bản dưới luật hướng dẫn các đối tác cách phối hợp với các công ty đầu tư, tổ chức y tế tư nhân. Cần khai thác vận dụng các thành công PPP ở các lĩnh vực khác như giao thông, năng lượng, nông nghiệp vào với PPP ngành y tế. Xem xét, cho phép sự tham gia rộng rãi hơn với những dự án đến từ các nhà đầu tư tư nhân cung cấp những dịch vụ về y tế, hoàn chỉnh mạng lưới y tế cơ sở, để phục vụ tốt nhu cầu bảo vệ, nâng cao sức khỏe của nhân dân, đầu tư vào cả các trung tâm phòng ngừa kiểm soát dịch bệnh, kiểm soát dược phẩm, thực phẩm, thiết bị y tế, kết nối các hệ thống, các trung tâm trong nước và trên thế giới. Cùng với đó là tập trung đầu tư kết hợp công, tư vào lĩnh vực bệnh viện, khắc phục nhanh tình trạng 25,5 giường/1 vạn dân hiện nay, đã quá kém cỏi, còn xa mới đáp ứng yêu cầu, lại càng phải suy nghĩ thêm khi trong số đó mới chỉ có 1,7 giường bệnh tư nhân, nên rất khó đạt đến mục tiêu của năm 2025 là 30 giường bệnh/1 vạn dân, năm 2030 là 32 giường bệnh/1 vạn dân. Chỉ nói đến chuyện làm thế nào đạt đến mục tiêu giường bệnh của năm 2025, đã cần khoảng 15.000 đến 20. 000 giường bệnh tư nhân, nên rất cần kêu gọi các nhà đầu tư trong ngoài nước vào lĩnh vực bệnh viện. Được biết, để đẩy mạnh triển khai việc đáp ứng các yêu cầu công tư kết hợp y tế, bộ Y tế đã thành lập tổ công tác PPP và đang kiện toàn để thành lập ban chỉ đạo PPP, nghiên cứu xây dựng các mô hình phù hợp hơn, hiệu quả hơn. Các biện pháp ngành y tế đã và sẽ tiếp tục tiến hành cho PPP vừa đáp ứng những yêu cầu trước mắt, vừa đồng thời nghĩ đến tương lai với lộ trình được nâng cao 10 đến 20 năm nữa, cung cấp tốt hơn cho dịch vụ y tế, nâng cao đời sống, kéo dài thêm tuổi thọ cho người dân.
Trung Vũ