Việc quan tâm đến CPI không chỉ hàng tháng, mà với nhiều nhà kinh tế, còn nhìn tháng 01 để đoán định nửa đầu năm, nhất là lấy tháng 07 để dự đoán cuối năm, vốn là thời gian thị trường sôi nổi với những sự dồn hàng, gấp bán, tăng mua, rất dễ xáo động giá cả, tăng đột biến, trong khi nguyện vọng của cả giới kinh doanh lẫn người tiêu dùng, đặc biệt là các cơ quan nhà nước quản lý kinh tế, thương mại là giữ được sự bình ổn giá. Thế nên, nhìn vào CPI tháng 7, người ta có thể thấy bớt lo, mà yên tâm hơn với giá cả những tháng còn lại của năm 2019, bởi theo số liệu của Tổng cục Thống kê công bố ngày 29/7/2019 vừa qua, CPI tháng 07/2019 tăng 0,18% so với tháng trước, tăng 1,59%, so với tháng 12/2018, tăng 2,44% so với cùng kỳ năm trước. Như vậy bình quân 7 tháng đầu năm CPI tăng 2,61% so với cùng kỳ năm 2018. Đây là mức tăng bình quân 7 tháng đầu năm thấp nhất trong 03 năm gần đây.
Có được thực tế đáng mừng như trên là nhờ sự cố gắng, quyết tâm giữ cho bình ổn giá, từ chủ trương đến hành động của các cơ quan nhà nước về quản lý kinh tế, thương mại và có sự hưởng ứng của đông đảo giới sản xuất, kinh doanh, cũng như người tiêu dùng. Theo Phó thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng ban chỉ đạo điều hành giá của Chính phủ, với việc theo dõi sát sao giá cả, phản ứng nhanh trước mọi diễn biến như thời gian vừa qua, thì từ nay đến cuối năm việc kiểm soát lạm phát như mục tiêu đề ra là trong tầm tay.
Cũng theo phân tích của Ban chỉ đạo điều hành giá của Chính phủ, nửa cuối năm 2019, trong khi có một số yếu tố gây áp lực lên mặt bằng giá, thì đồng thời cũng có những yếu tố làm giảm áp lực này. Chẳng hạn như giá điện dự kiến tiếp tục ảnh hưởng đến CPI chung 6 tháng cuối năm do nhu cầu sử dụng điện cao trong những tháng nắng nóng và điện cũng là yếu tố đầu vào quan trọng của nhiều quy định. Nhưng giá dịch vụ bưu chính viễn thông sẽ tiếp tục ổn định và có xu hướng giảm, trong đó, đối với dịch vụ thoại và SMS các doanh nghiệp viễn thông ban hành nhiều gói cước tích hợp đa dạng hơn do giá cước kết nối dịch vụ thoại vào mạng di động được điều chỉnh giảm theo quy định tại Thông tư 48/2017/TT-BTTTT ngày 29/12/2017 của Bộ Thông tin truyền thông và hiện nay đang tiếp tục được nghiên cứu điều chỉnh giảm theo Dự thảo thông tư thay thế Thông tư 48. Các mặt hàng vật liệu xây dựng chủ yếu như kính xây dựng, đá ốp lát, xi măng, sứ vệ sinh tiếp tục ổn định giá.
Thực tế cho thấy, 6 tháng đầu năm giá cả không tăng cao là nhờ Ban chỉ đạo điều hành giá của Chính phủ đã dự báo khá sát các diễn biến thị trường để có những biện pháp giữ sự bình ổn, các bộ ngành, địa phương tiếp tục có sự nỗ lực cao trong công tác điều hành giá, góp phần kiểm soát lạm pháp. Bộ Tài chính đã có sự phối hợp chặt chẽ với Tổng cục Thống kê, Ngân hàng nhà nước, các bộ ngành, để đưa ra các dự báo, kịch bản và triển khai công tác điều hành giá sát với thực tế cho từng tháng, từng giai đoạn. Đây là những bài học kinh nghiệm mà Ban chỉ đạo điều hành giá sẽ vận dụng tiếp để bình ổn giá cuối năm, đồng thời, theo dõi sát diễn biến thị trường về cung, cầu, giá cả trong và ngoài nước, để có biện pháp bình ổn thị trường phù hợp, nhất là với các mặt hàng thiết yếu như vật liệu xây dựng, xăng dầu, thịt lợn trong tình hình có dịch tả lợn Châu Phi. Mặt khác, cũng luôn điều hành chính sách tài khóa chặt chẽ, chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt phối hợp với các chính sách kinh tế vỹ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra. Theo dõi sát, đánh giá dự báo tình hình và phản ứng nhanh nhạy với các biến động về chính sách quốc tế, diễn biến thị trường tài chính trong và ngoài nước. Ngân hàng nhà nước Việt Nam điều hành giữ ổn định mặt bằng lãi suất và tỷ giá, giữ mức lạm phát cơ bản trong khoảng 1,8%.
Hưởng ứng chủ trương bình ổn giá thị trường và thực hiện sự chỉ đạo của chính phủ, các tỉnh và thành phố, nhất là các thành phố lớn cũng đã sớm có kế hoạch giữ bình ổn giá thị trường những tháng cuối năm, nhất là đảm bảo cân đối cung cầu cho dịp Tết Nguyên đán. Như Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội ngày 10/6/2019 đã ban hành kế hoạch số 132/KH-UBND chỉ đạo triển khai thực hiện chương trình bình ổn thị trường các mặt hàng thiết yếu trên địa bàn Thủ đô nhằm góp phần bảo đảm cân đối cung, cầu hàng hóa, bình ổn thị trường và an sinh xã hội. Cụ thể là sẽ đẩy mạnh đầu tư phát triển đa dạng mạng lưới phân phối, đặc biệt là tại các quận huyện vùng ven, ngoại thành, khu công nghiệp, các chợ truyền thống, tạo điều kiện cho các cơ sở sản xuất kinh doanh tham gia chương trình bình ổn giá tiếp cận được nguồn vốn ưu đãi, có kế hoạch chuẩn bị nguồn hàng, mở rộng thêm các nhóm hàng tham gia bình ổn thị trường gắn với thực hiện hiệu quả cuộc vận động Người Việt Nam dùng hàng Việt Nam, góp phần hạn chế tốc độ tăng giá. Tăng cường mối liên kết giữa các cơ sở sản xuất và giữa sản xuất với phân phối, hợp tác giữa các tỉnh thành phố trong hoạt động đầu tư, kết nối giao thương.
Trở lại với CPI tháng 7, có những chi tiết cần đặc biệt quan tâm để giữ cho những tháng tiếp theo giá cả bình ổn, như với những nhóm hàng hóa và dịch vụ mà chỉ số gia tăng: Nhóm hàng ăn, lương thực thực phẩm, học phí, văn hóa giải trí và du lịch, khách sạn, may mặc, mũ nón giấy dép, thiết bị và đồ dùng gia đình. Theo Tổng cục Thống kê, lạm phát cơ bản CPI sau khi loại trừ lương thực, thực phẩm tươi sống, năng lượng và mặt hàng do nhà nước quản lý, gồm dịch vụ y tế và dịch vụ giáo dục, tháng 7 năm 2019 tăng 0,23% so với tháng trước, tăng 2,04% so với cùng kỳ, 7 tháng đầu năm 2019 so với cùng kỳ tăng 1,89%. Như vậy, bình quân 7 tháng năm 2019 so với cùng kỳ năm trước, lạm phát chung có mức tăng cao hơn lạm phát cơ bản, điều này phản ánh biến động giá chủ yếu do tăng giá lương thực, thực phẩm, xăng dầu, dịch vụ y tế và giáo dục. Tuy nhiên, lạm phát cơ bản 7 tháng đầu năm 2019 so với cùng kỳ ở mức 1,89% lại cho thấy chính sách tiền tệ vẫn đang được điều hành ổn định.
Theo Cục quản lý giá, Bộ Tài chính, mặc dù năm nay kinh tế thế giới có nhiều diễn biến khó lường, nhưng với nội lực của nền kinh tế cả nước cùng với những giải pháp kiềm chế lạm phát được triển khai quyết liệt thì cả năm 2019 Việt Nam hoàn toàn có thể đạt được mục tiêu kiểm soát lạm phát dưới mức 4% như Quốc hội đề ra./.
Trung Vũ