Bài 2: Ba điểm “then chốt” của cải cách

Mềm dẻo về chủ thuyết Về chủ thuyết, học thuyết Marx – Lenin lâu nay được xem là nền tảng cơ sở lý luận, là “kim chỉ nam” cho mọi hành động của ĐCSVN và là định hướng để Việt Nam tiến lên xây dựng CNXH. Khoan hãy bàn đến tính đúng – sai của học thuyết Marx – Lenin mà hãy nói về cách tiếp cận và vận dụng học thuyết này ở Việt <st1:country-region w:st="on"><st1:place w:st="on">Nam</st1:place></st1:country-region> hiện nay, có lẽ sẽ còn nhiều điều đáng bàn. <o:p></o:p> Những giá trị to lớn (về tư tưởng triết học, về kinh tế - chính trị, về CNXH) mà Marx và Lenin đã đóng góp trong học thuyết của mình là điều mà cả thế giới phải ghi nhận, song bên cạnh đó, cũng cần phải bình tâm để mà nhận ra rằng dù bất kì học thuyết nào cũng đều có những hạn chế lịch sử của nó. <o:p></o:p> Vấn đề đặt ra cho Việt <st1:country-region w:st="on"><st1:place w:st="on">Nam</st1:place></st1:country-region> hiện nay là cần nhìn nhận học thuyết Marx – Lenin bằng một góc nhìn mềm dẻo hơn, không thể xem là một thứ kinh kệ để rao giảng hay đặt nó trong một “môi trường xơ cứng”. Cụ thể hơn là nên tiếp thu những yếu tố tích cực và phù hợp, loại bỏ những yếu tố không phù hợp với thực tiễn đất nước cũng như tình hình của thế giới mới. <o:p></o:p> Cũng như với vị trí địa lí đầu cầu, Việt Nam đã tiếp nhận ảnh hưởng từ mọi luồng văn hóa (Trung Quốc, Ấn Độ, Phương Tây,…) nhưng đã “tiếp biến” đi cho phù hợp, hài hòa và làm giàu có nền văn hóa của mình thì với chủ thuyết Marx – Lenin, cũng cần phải có một thái độ, tiếp nhận mang tính uyển chuyển hơn.<o:p></o:p> Tôn trọng quy luật kinh tế<o:p></o:p> Năm 2007, tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDP) của Việt <st1:country-region w:st="on"><st1:place w:st="on">Nam</st1:place></st1:country-region> đạt 8,46%. Đây cũng là chỉ số GDP cao nhất trong vòng 10 năm (2001 – 2010). Cũng năm 2007, GDP bình quân đầu người của Việt Nam tăng gấp 2 lần năm 2001, thu ngân sách, kim ngạch xuất nhập khẩu tăng khoảng 4 lần năm 2001. [1] Năm 2007 cũng được xem là năm Việt <st1:country-region w:st="on"><st1:place w:st="on">Nam</st1:place></st1:country-region> đạt được những thành công về mặt đối ngoại và kinh tế, đặc biệt là sự kiện gia nhập WTO (1/2007).<o:p></o:p> Tuy nhiên, năm 2007 cũng là năm mà người ta nhận ra cùng với sự tăng trưởng kinh tế tưởng chừng như khả quan thì nền kinh tế Việt <st1:country-region w:st="on"><st1:place w:st="on">Nam</st1:place></st1:country-region> hiện tại cũng đang bộc lộ nhiều hạn chế, nhất là khi có biến động. Đặc biệt, cùng với gia nhập WTO là hoàng loạt cam kết đa phương (cam kết tuân thủ các Hiệp định của WTO) mà Việt <st1:country-region w:st="on">Nam</st1:country-region> phải ký kết và tuân thủ đã càng làm cho những hạn chế (cố hữu) này của nền kinh tế Việt <st1:country-region w:st="on"><st1:place w:st="on">Nam</st1:place></st1:country-region> càng bộc lộ rõ hơn.<o:p></o:p> Từ thực tế trên, một điều cấp thiết đặt ra lúc này là Việt <st1:country-region w:st="on"><st1:place w:st="on">Nam</st1:place></st1:country-region> cần phải có sự thay đổi mạnh mẽ hơn nữa về kinh tế. Sự thay đổi đó phải được bắt đầu bằng sự thay đổi về sự nhận thức và định hướng lại nền kinh tế. Sự nhập nhằng trong việc hòa trộn giữa hai khái niệm “kinh tế thị trường” và “định hướng xã hội chủ nghĩa” đã dẫn đến một hệ quả là trong khi một nền kinh tế thị trường thực sự với cơ chế tác động với nhau theo quy luật cung cầu, giá trị để xác định giá cả và số lượng hàng hoá, dịch vụ trên thị trường chưa hoàn thiện thì bên cạnh đó, những dấu tích của một nền kinh tế bao cấp, quan liêu tập trung vẫn song song tồn tại. Chính điều này đã khiến nền kinh tế không thể phát triển mà rơi vào trạng thái “giằng co”.<o:p></o:p> Sự không rõ ràng và thiếu nhất quán về một đường lối định hướng phát triển kinh tế [2] đã khiến kinh tế không thể bứt phá lên được. Kinh tế phục vụ cho chính trị, và đến lượt mình, chính trị lại hỗ trợ cho kinh tế phát triển thông qua hệ thống các đường lối, chính sách, hành lang pháp luật. Tuy nhiên, cũng cần thẳng thắn mà nhìn nhận ra rằng, giữa chính trị và kinh tế vẫn có những điểm khu biệt, chính trị có quy luật riêng và kinh tế cũng có quy luật phát triển riêng của nó. Việc khẳng định kinh tế phải “đảm bảo tính định hướng xã hội chủ nghĩa” thực chất là sự nhầm lẫn (hay đánh tráo?) khái niệm, trong đó quy luật kinh tế đã bị quy luật chính trị áp đặt lên.<o:p></o:p> Và càng mâu thuẫn hơn khi “định hướng xã hội chủ nghĩa” cũng vẫn đang là một khái niệm mịt mờ. Có lẽ nên thông cảm cho đồng chí TBT Nguyễn Phú Trọng khi đồng chí phát biểu rằng: “Đến cuối thế kỷ này chưa chắc đã có CNXH hoàn thiện ở Việt <st1:country-region w:st="on"><st1:place w:st="on">Nam</st1:place></st1:country-region>”. [3] Với câu nói trên, trong cương vị người đứng đầu Đảng, dường như đồng chí Tổng bí thư đã dám thừa nhận sự thực của vấn đề, một sự thực mà không phải ai cũng có đủ can đảm để nói ra.<o:p></o:p> Phát huy dân chủ<o:p></o:p> Trong tiến trình cải cách, một nhân tố không thể không đề cập đến khi Việt <st1:country-region w:st="on"><st1:place w:st="on">Nam</st1:place></st1:country-region> tiến hành cải cách đó là cần dân chủ hóa hơn nữa trong đời sống xã hội. Dân chủ ở đây phải được hiểu theo đúng nghĩa của nó, tuyệt nhiên thể biến hay xem dân chủ là một công cụ hay “lá bài” để thực hiện các mưu đồ chính trị. <o:p></o:p> Cần nhấn mạnh rằng trong tiến trình hội nhập quốc tế sâu rộng như hiện nay, phát huy các yếu tố nội lực, nội sinh có vai trò rất quan trọng. Nếu không có những giải pháp tích cực, hiệu quả để nâng cao khả năng, trình độ, sức mạnh, trí tuệ, tài năng, bản lĩnh, phẩm hạnh của con người Việt Nam - sức mạnh của cả dân tộc thì hoặc sẽ bị đánh bật ra khỏi dòng chảy của thời đại hoặc sẽ bị nhấn chìm trong dòng chảy đó.<o:p></o:p> Và dân chủ ở đây là dân làm chủ, chứ không phải biến người dân thành tư cách của một nạn nhân cho những trò chơi chính trị ngầm. “Dân chủ không phải là ban ơn, không phải là mở rộng dân chủ hay dân chủ mở rộng… Dân chủ là quyền của dân, với tư cách là người làm nên lịch sử, không phải là ban phát - do tấm lòng của người lãnh đạo này hay người lãnh đạo kia. Thực chất của dân chủ là khơi thông trí tuệ của toàn dân tộc và đưa đất nước đi lên kịp thời đại...”. [4]<o:p></o:p> Sức dân mệt thì quốc gia không thể hưng thịnh, chắc chắn thế. Nhân dân cũng đòi hỏi những thay đổi phải được thực hiện bằng những việc làm cụ thể với những lộ trình cụ thể và rõ ràng, không phải bằng những bài diễn văn dài dòng hay những phát biểu hùng hồn mà khoảng cách giữa nó với lời hứa suông không đáng bao nhiêu. <o:p></o:p> Thay cho lời kết: Những khái niệm “đổi mới”, “cải cách”, “thay đổi”,.. xuất hiện trong thời gian gần đây ngày một nhiều. Thậm chí, ngay trong cả cuộc hội thảo, tọa đàm do nhà nước tổ chức hẳn hoi, người ta cũng không hề ngần ngại phát biểu rằng “cải cách – cái gốc vẫn là thể chế”. Có lẽ đó là dấu hiệu đáng mừng. <o:p></o:p> Qua đó cho thấy rằng, nhu cầu đổi mới không phải là do “một nhóm”, một ý muốn chủ quan hay một khuynh hướng trong Đảng mà nó xuất phát từ chính như cầu nội tại, của chính thực tiễn đất nước trên con đường phát triển đòi hỏi phải có những chuyển biến mới, gấp rút hơn, mạnh mẽ hơn để tiến kịp thời đại.<o:p></o:p> Sự thay đổi đó phải được thực hiện bởi những người lãnh đạo có tâm và có tầm, phải có lộ trình và một hệ thống chính sách ngắn, trung và dài hạn phù hợp với mỗi giai đoạn cụ thể. Sự thay đổi đó phải được thực hiện dựa trên sự phát huy cao độ tính dân chủ, tinh thần đoàn kết của toàn dân, phát huy tối đa sức mạnh nội sinh của dân tộc và tận dụng tối đa thời cơ đến từ bên ngoài. Chỉ có như vậy, con tàu Việt <st1:country-region w:st="on"><st1:place w:st="on">Nam</st1:place></st1:country-region> mới có thể vượt ra biển lớn an toàn.<o:p></o:p> -------------------------------------------------------------------------------------------<o:p></o:p> [1]: Tình hình Kinh tế - Xã hội Việt Nam 10 năm 2001 - 2010, Tổng cục Thống kê, NXB Thống kê, Hà Nội - 2011.<o:p></o:p> [2]: Nghị quyết số 21-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (tại Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X) về tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, 2008.<o:p></o:p> [3]: Phát biểu mở đầu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại phiên thảo luận về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992 tại Quốc hội sáng ngày 23/10/2013.<o:p></o:p> [4]: Chủ nghĩa xã hội thật sự là gì? - Trần Xuân Bách (1924 - 2006), nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư TƯ Đảng.<o:p></o:p>Lưu Thủy<o:p></o:p>

hangnt

Tất cả chuyên mục

Bài 2: Ba điểm “then chốt” của cải cách