Thích ứng, phù hợp, kịp thời để quản lý hiệu quả, tránh thất thu ngân sách Nhà nước
Thông tin từ Bộ Tài chính, trong năm 2021, số thuế thu được từ các tổ chức Việt Nam có ký hợp đồng quảng cáo trực tuyến với tổ chức nước ngoài không thành lập pháp nhân tại Việt Nam như Google, Youtube, Facebook... là 1.314 tỷ đồng, trong đó số thu từ một số tập đoàn lớn như Facebook được 521 tỷ đồng; Google 490 tỷ đồng; Microsoft 164 tỷ đồng. Riêng số thu từ cá nhân tự kê khai, số thuế truy thu, tiền phạt qua thanh tra kiểm tra đối với cá nhân cư trú tại Việt Nam cung cấp dịch vụ xuyên biên giới tại các trang mạng xã hội nước ngoài Google, Facebook, Youtube, Apple... tính đến hết tháng 10/2021 là 498 tỷ đồng.
Qua đó cho thấy, cần phải có những thích ứng phù hợp, kịp thời, không chỉ nhằm quản lý hiệu quả, tránh thất thu ngân sách Nhà nước (NSNN) mà còn tạo điều kiện thúc đẩy sự phát triển của các hoạt động thương mại điện tử; đồng thời, tạo sân chơi bình đẳng giữa loại hình kinh doanh truyền thống và hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, giữa hoạt động kinh doanh trong nước và hoạt động kinh doanh xuyên biên giới.
Bộ Tài chính đã xây dựng Luật Quản lý thuế cùng các Nghị định và Thông tư hướng dẫn nhằm khắc phục những thiếu sót trong việc thu thuế xuyên biên giới. Luật Quản lý thuế có hiệu lực đã tạo bước ngoặt lớn trong việc quản lý thuế đối với các hoạt động thương mại điện tử, đặc biệt là các nhà cung cấp nước ngoài không có hiện diện tại Việt Nam tạo hành lang pháp lý vững chắc cho cơ quan quản lý thuế cũng như đảm bảo môi trường kinh doanh công bằng.
Ngày 12/11/2021, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã ký Quyết định 2146/QĐ-BTC phê duyệt đề án “Quản lý thuế đối với hoạt động thương mại điện tử tại Việt Nam”, Tổng cục Thuế sẽ xây dựng đề án bổ sung chức năng điều tra cho cơ quan Thuế để triển khai thực hiện từ năm 2025 nhằm tăng cường, mở rộng chức năng cho ngành Thuế. Các chuyên gia cho rằng, với dự báo quy mô của nền kinh tế số Việt Nam sẽ vượt ngưỡng 52 tỷ USD vào năm 2025, việc cơ quan thuế có thêm chức năng điều tra là cần thiết.
Đồng thời, với tốc độ phát triển thương mại điện tử 2 con số, dư địa thu thuế đối với hoạt động thương mại điện tử được nhận định là rất lớn và cùng với đó là bài toán chống thất thu NSNN. Khó khăn lớn nhất trong công tác quản lý thuế thương mại điện tử hiện nay là việc quản lý đầy đủ các nguồn thu, đối tượng nộp thuế nhất là khi họ không đăng ký kinh doanh, không có cơ sở kinh doanh cố định.
Các chuyên gia cũng cho rằng, với sự đa dạng về phương thức, việc kiểm soát hoạt động thanh toán thương mại điện tử là vô cùng khó khăn. Thêm vào đó, ngay cả khi xác định có luồng tiền từ một chủ thể này sang một chủ thể khác cũng chưa thể khẳng định đó là hoạt động thanh toán cho giao dịch thương mại điện tử, bởi lẽ có hàng trăm lý do để các chủ thể chuyển tiền cho nhau. Ngoài ra, nếu chủ thể kinh doanh thương mại điện tử cố tình gian lận thuế và sử dụng phương thức thanh toán trả tiền mặt khi giao hàng (COD), thì việc kiểm soát luồng tiền để xác định giao dịch thương mại điện tử càng trở nên khó khăn.
Nâng cấp, xây dựng được hệ thống cơ sở dữ liệu liên thông, tích hợp để quản lý thuế
Để khắc phục tình trạng này, Bộ Tài chính đã ký kết thỏa thuận phối hợp công tác với Bộ Công thương, trong đó có nội dung phối hợp xây dựng, hoàn thiện pháp luật trong lĩnh vực thương mại điện tử. Qua đó sẽ triển khai chia sẻ cơ sở dữ liệu, kết nối để khai thác thông tin phục vụ cho công tác quản lý nhà nước về hoạt động kinh doanh thương mại điện tử trong nước.
Tổng cục Thuế cũng đã tham mưu với Bộ Tài chính ký kết thỏa thuận với Bộ Thông tin và Truyền thông về việc trao đổi, cung cấp thông tin phục vụ công tác quản lý thuế đối với chủ thể cung cấp dịch vụ viễn thông, quảng cáo trên mạng; các sản phẩm, dịch vụ phần mềm; các sản phẩm, dịch vụ nội dung thông tin số và các sản phẩm, dịch vụ thông qua các nền tảng số trong nước và xuyên biên giới. Bên cạnh đó, Tổng cục Thuế cũng đề xuất Bộ Tài chính xây dựng các chương trình hợp tác, phối hợp với Bộ Công an, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về cơ chế kết nối, chia sẻ cơ sở dữ liệu phục vụ công tác quản lý thuế.
Để siết chặt quản lý thuế, cơ quan Thuế đã tiếp tục nâng cấp, xây dựng được hệ thống cơ sở dữ liệu liên thông, tích hợp giữa hệ thống ngân hàng, các nhà cung cấp nền tảng số để nắm bắt được đối tượng quản lý thuế, số giao dịch phát sinh, doanh số, số thuế phải nộp, nhất là đối với các giao dịch xuyên biên giới, giao dịch thương mại trên các nền tảng số, kinh doanh qua mạng.
Bộ Tài chính cho biết sẽ chỉ đạo Tổng cục Thuế quán triệt trong toàn Ngành tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra các hành vi trốn thuế trong lĩnh vực thương mại điện tử. Theo đó, Tổng cục Thuế yêu cầu Cục Thuế các tỉnh thành phố trực thuộc Trung ương khẩn trương, nghiêm túc triển khai đồng bộ các giải pháp tăng cường hiệu quả công tác quản lý thuế, chống thất thu thuế đối với hoạt động thương mại điện tử.