Đây là một trong những khuyến nghị chính của Báo cáo “Đánh giá quy định pháp luật về PCTN trong khu vực ngoài Nhà nước và đề xuất hướng dẫn đối với doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài Nhà nước”, được thảo luận tại hội thảo tham vấn dự thảo Báo cáo nói trên tại Hà Nội sáng 28/7 do Thanh tra Chính phủ (TTCP), Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Việt Nam, và Đại sứ quán Anh tại Hà Nội tổ chức.
Các đại biểu tham dự hội thảo. Ảnh: L.A
Nỗ lực PCTN của Việt Nam đã được cộng đồng quốc tế ghi nhận
Tham dự diễn đàn có đại diện lãnh đạo Thanh tra một số bộ, ngành, địa phương; đại diện lãnh đạo các cục, vụ, đơn vị thuộc Thanh tra Chính phủ; đại diện các cơ quan trung ương, bộ, ngành như Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao, Tòa án Nhân dân tối cao, Bộ Công thương, Bộ Công an, đại diện UNDP; đại diện Đại sứ quán Vương quốc Anh tại Việt Nam; đại diện Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam và một số phòng thương mại nước ngoài tại Việt Nam; đại diện một số Hiệp hội doanh nghiệp, Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam; đại diện một số doanh nghiệp trong nước và nước ngoài tại Việt Nam; một số cơ quan báo chí, và các cơ quan có liên quan khác.
Hội thảo là một trong những hoạt động trọng tâm của Dự án vùng “Thúc đẩy Môi trường Kinh doanh Công bằng ở ASEAN”, được Quỹ Thịnh vượng Vương Quốc Anh tài trợ cho khu vực Đông Nam Á thuộc Chương trình cải cách kinh tế, do UNDP hợp tác với Chính phủ Anh thực hiện từ năm 2018 – 2021 nhằm hỗ trợ cải thiện cơ chế giải quyết tranh chấp, xây dựng môi trường kinh doanh công bằng tại Việt Nam.
Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Trần Ngọc Liêm cho biết, nạn tham nhũng đã và đang là vấn đề nhức nhối, gây bức xúc trong nhân dân. Từ nhiều năm nay, Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn chú trọng công tác PCTN với việc ban hành các Nghị quyết của Trung ương Đảng, Luật PCTN, Chiến lược Quốc gia về PCTN và nhiều quyết sách khác; đã tiến hành nhiều biện pháp PCTN cụ thể với những kết quả nhất định.
Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Trần Ngọc Liêm phát biểu khai mạc hội thảo. Ảnh: L.A
“Nỗ lực PCTN của Việt Nam đã được cộng đồng quốc tế ghi nhận trong khuôn khổ thực thi Công ước Liên hợp quốc về Chống tham nhũng mà Việt Nam là thành viên cũng như tại các diễn đàn quốc tế song phương và đa phương khác. Nhiều vụ án tham nhũng phức tạp, dư luận xã hội quan tâm đã được điều tra, xử lý nghiêm minh, được dư luận xã hội đồng tình ủng hộ, đã thể hiện rõ quyết tâm chính trị của Đảng, Nhà nước trong PCTN”, ông Trần Ngọc Liêm khẳng định.
Tuy nhiên, Việt Nam vẫn đang đứng trước nguy cơ, thách thức lớn về tham nhũng; tình hình tham nhũng vẫn diễn biến phức tạp ở nhiều nơi, ảnh hưởng tiêu cực đến nhiều mặt của đời sống xã hội, đặc biệt là hoạt động sản xuất kinh doanh và tác động xấu đến môi trường đầu tư. Thực tiễn hiện nay, tham nhũng là một vấn nạn và thách thức đối với doanh nghiệp hoạt động kinh doanh ở Việt Nam. Trong bối cảnh tham nhũng trong khu vực tư đang diễn biến phức tạp và có nguy cơ gây ra nhiều hệ lụy đối với sự ổn định, phát triển kinh tế - xã hội, một yêu cầu tất yếu đặt ra đó là PCTN trong khu vực tư.
Theo Phó Tổng Thanh tra Chính phủ, xuất phát từ đòi hỏi của cuộc đấu tranh PCTN, để hoàn thiện thể chế, chính sách trong đấu tranh PCTN, ngày 20/11/2018, Quốc hội đã ban hành Luật PCTN năm 2018 và Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định số 59/2019/NĐ-CP ngày 01/7/2019 quy định chi tiết một số điều của Luật PCTN năm 2018.
Cũng theo ông Trần Ngọc Liêm, một trong những nội dung mới của Luật và Nghị định trên được dư luận rất quan tâm đó là đã mở rộng phạm vi điều chỉnh ra khu vực ngoài Nhà nước. Theo đó, các quy định về công khai, minh bạch trong tổ chức và hoạt động, kiểm soát xung đột lợi ích và chế độ trách nhiệm của người đứng đầu được áp dụng đối với các công ty đại chúng, tổ chức tín dụng và một số tổ chức xã hội. Đồng thời, Luật cũng khuyến nghị các doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế khác ban hành, thực hiện quy tắc ứng xử, cơ chế kiểm soát nội bộ nhằm phòng ngừa xung đột lợi ích, ngăn chặn hành vi tham nhũng và xây dựng văn hóa kinh doanh lành mạnh, không tham nhũng. Hiệp hội doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề có trách nhiệm tổ chức, động viên, khuyến khích hội viên xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh, không tham nhũng, giám sát việc chấp hành pháp luật về PCTN của các hội viên, tích cực tham gia vào việc hoàn thiện chính sách, pháp luật.
Đấu tranh với tham nhũng và tăng cường minh bạch để cải thiện môi trường kinh doanh
Có thể nói, tham nhũng luôn được coi là một trong những trở ngại lớn nhất đối với hoạt động kinh doanh trong khu vực vì nó làm tăng chi phí kinh doanh, làm biến dạng môi trường cạnh tranh, hạn chế cơ hội đầu tư và gia tăng bất bình đẳng xã hội. Theo Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) tại Việt Nam trong những năm gần đây, hơn một nửa số công ty được khảo sát đã báo cáo về việc chi trả các chi phí không chính thức.
Thông qua Báo cáo “Đánh giá quy định pháp luật về PCTN trong khu vực ngoài Nhà nước và đề xuất hướng dẫn đối với doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài Nhà nước”, UNDP đưa ra đánh giá về các quy định pháp luật về PCTN trong khu vực ngoài Nhà nước được quy định trong Luật và Nghị định, đồng thời nghiên cứu kinh nghiệm của các nước khác trong việc triển khai hiệu quả các quy định pháp luật và đưa ra hướng dẫn thi hành. Báo cáo cũng đưa ra đề xuất hướng dẫn các doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài Nhà nước thi hành các quy định của pháp luật về PCTN, xây dựng văn hóa kinh doanh lành mạnh, không tham nhũng.
Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: L.A
Phát biểu tại Hội thảo, ông Nguyễn Quang Vinh, Tổng Thư ký VCCI, nhấn mạnh: “Phòng chống tham nhũng là nỗ lực tập thể của tất cả các bên bao gồm Chính phủ, cộng đồng doanh nghiệp, các tổ chức xã hội, các nhà tài trợ quốc tế, báo chí và toàn xã hội. Với nỗ lực này chúng ta có thể tin tưởng rằng tham nhũng sẽ được đẩy lùi, các thực hành kinh doanh có trách nhiệm, minh bạch và liêm chính sẽ được thúc đẩy và hướng tới đạt được các Mục tiêu Phát triển bền vững (SDGs) cũng như thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong thời gian tới”.
Phó đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam, bà Sitara Syed hoan nghênh Việt Nam mở rộng phạm vi của Luật PCTN sang khu vực ngoài Nhà nước. “Điều này thể hiện quyết tâm của Chính phủ Việt Nam PCTN trên tất cả các lĩnh vực nhằm thực hiện các yêu cầu của Công ước Liên hợp quốc về PCTN, mà Việt Nam phê chuẩn năm 2009”, “song việc thực thi Luật đòi hỏi những nỗ lực mạnh mẽ không chỉ của Chính phủ mà cả của các doanh nghiệp”, bà Sitara Syed khẳng định.
Tại hội thảo, các đại biểu tham dự thảo luận về thực trạng thực thi những quy định hiện hành của pháp luật trong nước và quốc tế về phòng, chống tham nhũng trong doanh nghiệp và tổ chức khu vực ngoài Nhà nước. Bên cạnh đó, các đại biểu cũng chia sẻ kinh nghiệm trong việc thúc đẩy kinh doanh liêm chính của doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài Nhà nước ở cả thị trường trong nước và quốc tế, cụ thể là những quy định nội bộ của doanh nghiệp, khu vực ngoài Nhà nước về các biện pháp PCTN.
Bà Nguyễn Vân Trang, Trưởng bộ phận các chương trình phát triển, Quỹ thịnh vượng, Đại sứ quán Anh tại Hà Nội cũng cho rằng: “Đấu tranh với tham nhũng và tăng cường minh bạch rất quan trọng đối với Việt Nam trong nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh. Điều này quan trọng hơn bao giờ hết vì Việt Nam đang có một vị trí thuận lợi có thể tận dụng lợi thế của việc di chuyển chuỗi cung ứng. Đại sứ quán Anh là đối tác lâu dài với Việt Nam về vấn đề này và rất vui khi tiếp tục hợp tác với Thanh tra Chính phủ, VCCI và UNDP thúc đẩy các thay đổi để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế tại Việt Nam và trong khu vực”./.
Lan Anh