Thực tế khách quan hay Bộ trưởng đá trách nhiệm?

Tại phiên chất vấn Bộ trưởng GD-ĐT Phạm Vũ Luận trước QH vừa qua, nhiều đại biểu đã đặt câu hỏi rằng: về vấn đề chất lượng đào tạo thấp, sinh viên ra trường không có việc làm, gây lãng phí trong đào tạo, vậy Bộ GD-ĐT nhận trách nhiệm vể việc này và hướng xử lý như thế nào?<o:p></o:p> Trên Báo Tuổi Trẻ đã dẫn lại nội dung trả lời của Bộ trưởng Phạm Vũ Luận như sau: “Trả lời về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT thừa nhận có việc này. Ông cho biết mỗi năm chúng ta có khoảng 400.000 sinh viên tốt nghiệp ĐH, CĐ, trong 5 năm chúng ta có 2.000.000 người tốt nghiệp. Trong số thống kê có hơn 72.000 có bằng tốt nghiệp CĐ-ĐH không có việc làm, thì lệ có việc làm chỉ là 3,6%, có thực trạng như vậy.<o:p></o:p> Vấn đề việc làm của sinh viên sau tốt nghiệp là vấn đề của thị trường lao động. Chúng ta chỉ khớp được giữa đào tạo và việc làm trong thời kỳ bao cấp, khi anh học ngành nghề gì là do Nhà nước phân công, sau tốt nghiệp anh làm việc ở đâu là do Nhà nước chỉ định.<o:p></o:p> Khi sang cơ chế thị trường, việc đào tạo là cho nhiều thành phần kinh tế. Và khi hình thành thị trường lao động và ngày càng phát triển thì độ chênh và sự không khớp giữa cung và cầu là một thực tế khách quan”...Với nội dung trả lời trên, Bộ trưởng GD-ĐT đã tỏ ra thẳng thắn trong nhìn nhận vấn đề, đó là ông dám thừa nhận thực trạng sinh viên thất nghiệp sau khi ra trường hiện nay đang là câu chuyện nhức nhối. Ông cũng đã chỉ ra được một trong những nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên là do “buổi giao thời”, chuyển đổi giữa cơ chế bao cấp sang cơ chế thị trường, theo đó, nguồn lực lao động cũng chịu ảnh hưởng bởi sự chi phối của cơ chế vận hành mới. Tất nhiên, đó là “thực tế khách quan”.<o:p></o:p>Song dường như Bộ trưởng Bộ GD-ĐT chưa nhìn thấy  và chưa nói hết những nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên. Hay nói đúng hơn, sở dĩ có thực trạng trên, không phải chỉ hoàn toàn do lỗi “thực tế khách quan” mà còn có cả trách nhiệm của Bộ GD-ĐT và trách nhiệm cá nhân Bộ trưởng – với tư cách người đứng đầu ngành trong đó.<o:p></o:p>Hãy thử nhìn lại hệ thống đào tạo đại học, cao đẳng và sau đại học của Việt Nam hiện nay, chưa nói đến trình độ chuyên môn, chỉ riêng góc độ quản lý – lĩnh vực “sát sườn” nhất của Bộ GD-ĐT thôi, hẳn một người bình thường cũng nhìn thấy còn quá nhiều những lỗ hổng, hạn chế và bất cập trong quản lý.<o:p></o:p>Xin được viện dẫn một câu chuyện cũng khá “lùm xùm” vừa xảy ra hồi đầu năm nay liên quan đến vấn đề quản lý chất lượng đào tạo đại học và sau đại học nói trên, mà ở đó, những yếu kém trong quản lý vấn đề này của Bộ GD-ĐT có “cơ hội” để bộc lộ ra rõ ràng nhất, đầy đủ nhất.<o:p></o:p>Tháng 1/2014, với việc “căn cứ quy định tại điểm C khoản 1 Điều 8 của Thông tư 08”, Bộ GD-ĐT đã ký công văn gửi các đại học, học viện, thông báo kết quả rà soát ngành đào tạo trình độ đại học. Theo đó, Bộ đã khảo sát, thống kê các cơ sở đào tạo trình độ đại học và quyết định dừng tuyển sinh với 207 ngành trình độ đại học của 71 cơ sở đào tạo từ năm 2014 do “không đảm bảo đủ giáo viên cơ hữu theo quy định”.<o:p></o:p> Đây được xem là “tiếng sét ngang tai” đối với 71 trường có tên trong danh sách khi nghĩ đến chuyện không có sinh viên thì trường sẽ không có nguồn thu, rồi lấy đâu tiền lương trả cho giảng viên, rồi hàng loạt giảng viên đang trong biên chế sẽ đi đâu, làm gì?… Sau cơn bàng hoàng, các trường đồng thanh phản hồi rằng nhiều ngành không “bói” đâu ra tiến sĩ, thạc sĩ, như khối nghệ thuật chẳng hạn; nhiều ngành thì đã và đang cho giảng viên trẻ đi đào tạo, sắp ra trường; nhiều ngành khi báo cáo thống kê sai, nay xin khai lại… Các trường còn “lôi” cả Bộ chủ quản của trường vào cuộc, gọi điện, ra công văn…<o:p></o:p>Trước sự phản ứng gay gắt của các trường đại học, học viện,, Bộ GD-ĐT đã buộc phải xuống thang ra tuyên bố: “Tính đến chiều ngày 4/3, Bộ Giáo dục đã nhận được báo cáo giải trình của gần 30 trường và đề nghị được tuyển sinh trở lại khoảng 100 ngành đào tạo. Nhận báo cáo đến đâu chúng tôi xử lý đến đó. Hiện 62 ngành đã bổ sung được điều kiện theo quy định đã được cho phép tuyển sinh trở lại trong năm 2014. Ngày công bố cho tuyển lại 62 ngành là 5/3”...<o:p></o:p>Chưa hết, dư luận lại được phen bất ngờ khi chỉ một ngày sau đó, ngày 6/3, Bộ GD-ĐT lại quyết định dừng tuyển sinh thêm 6 ngành đào tạo của 2 trường ĐH vừa có ngành đào tạo được phép tuyển sinh trở lại. 6 ngành bị dừng tuyển sinh cụ thể là ngành Kinh tế nông nghiệp, Sư phạm ngữ văn của ĐH Hà Tĩnh; 4 ngành khác là của ĐH Phú Yên. Trả lời báo chí, đại diện hai trường đại học bị dừng tuyển sinh kia chỉ còn biết ngậm ngùi trách Bộ GD-ĐT sao nỡ… không giữ lời.<o:p></o:p>Như để “minh họa” cho quyết định của mình, Bộ GD-ĐT cho biết: “Từ 2010, Bộ GD&ĐT đã tổ chức rà soát đào tạo tiến sĩ, năm 2012 rà soát với thạc sĩ, 2013 với đại học và 2014 sẽ là các trường cao đẳng. Sau quá trình thực hiện, Bộ đã xử lý một loạt chuyên ngành đào tạo tiến sĩ bị thu hồi giấy phép. Trong đó, 58 chuyên ngành đào tạo tiến sĩ đã bị thu hồi quyết định đào tạo, 161 chuyên ngành đào tạo thạc sĩ bị dừng tuyển sinh do không đủ điều kiện về đội ngũ giảng dạy. Năm 2014, Bộ đã quyết định dừng đào tạo 207 ngành đại học”.<o:p></o:p>Chưa dừng lại, Bộ GD-ĐT còn “chua” thêm rằng: “Dừng tuyển sinh 207 ngành không phải là mục tiêu mà đó chỉ là liều thuốc đắng để chữa bệnh, đảm bảo chất lượng giáo dục” (!)<o:p></o:p>Có lẽ khi phát biểu những câu trên trước báo giới, Bộ GD-ĐT đã quên mất rằng, những hạn chế trong công tác tuyển sinh và đào tạo tại một số trường đều có phần trách nhiệm của chính Bộ GD-ĐT trong đấy. Từ trước đến nay ai là cơ quan đã tham mưu cho Chính phủ và trực tiếp quản lý việc mở trường đại học, cao đẳng? Ai là cơ quan ra quyết định cho mở ngành đào tạo? Ai là người ban cho các trường chỉ tiêu tuyển sinh các bậc học vậy?<o:p></o:p><div style="text-align: center;"><img alt="" src="http://thanhtravietnam.vn/Portals/0/NEWS_IMAGES/anhtl/2014_6/a1.jpg" width="500px"></div>Nhiều đại diện doanh nghiệp nước ngoài cho biết, phần lớn sinh viên trong nước khi ra trường đã không đáp ứng được nhu cầu của nhà tuyển dụng.<o:p></o:p>Còn ai vào đây nữa ngoài Bộ GD-ĐT? Vậy mà bây giờ Bộ lại nói “trường không đủ giáo viên cơ hữu vẫn mở trường, ngành không đủ giáo viên có trình độ theo quy định của Thông tư 08 mà vẫn chiêu sinh đào tạo” là sao?… Không đủ điều kiện thì Bộ bắt ngừng tuyển sinh. Nhưng chỉ sau 2 tháng, sau khi đã để cho các trường “kêu đủ” thì Bộ lại nói “đủ điều kiện” và… lại cho tuyển sinh!Lâu nay, câu chuyện cho lập trường, đào tạo sau đại học “vô tội vạ”, cho chỉ tiêu tuyển sinh bất chấp căn cứ, “cơ chế xin-cho” đã trở thành căn bệnh “thâm căn cố đế” của Bộ GD-ĐT rồi. Bộ còn trách ai được nữa?<o:p></o:p>Một mô hình đào tạo đại học, cao đẳng và sau đại học như thế; một chất lượng đào tạo “à uôm” như thế và với một cơ chế quản lý lỏng lẻo như thế thì chất lượng đầu ra của sinh viên – sản phẩm của quá trình đào tạo trên sẽ như thế nào? Khoan hãy nói đến chuyện thiếu hay thừa chỉ tiêu việc làm trong các cơ quan nhà nước, chỉ nói đến nhận xét của đại diện nhiều doanh nghiệp nước ngoài và doanh nghiệp nằm trong nhóm FDI (vốn đầu tư có yếu tố nước ngoài), rằng: “hơn 70% sinh viên Việt Nam khi ra trường không đáp ứng được nhu cầu của nhà tuyển dụng” thôi cũng đã đủ nói lên nhiều điều.<o:p></o:p>Trách nhiệm của Bộ GD-ĐT trước thực trạng trên ở đâu?<o:p></o:p> Lưu Thủy<o:p></o:p>

anhdt

Tất cả chuyên mục

'Thực tế khách quan' hay Bộ trưởng 'đá' trách nhiệm?