Thứ nhất, về xác định phạm vi, đối tượng thanh tra, việc Đoàn thanh tra của Sở Tài nguyên và Môi trường xác định nội dung thanh tra là việc cho thuê đất, thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với các hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn huyện Lâm Hà nhưng không tiến hành thanh tra việc cho thuê đất đối với các hộ gia đình, cá nhân thuộc thẩm quyền cho thuê đất của UBND cấp xã và các đơn vị trực thuộc huyện là vi phạm các hành vi bị nghiêm cấm được quy định tại khoản 2 Điều 13 Luật Thanh tra: “2. Thanh tra không đúng thẩm quyền, phạm vi, nội dung thanh tra được giao”.
Thứ hai, về trình tự, thủ tục tiến hành thanh tra, việc Đoàn thanh tra của Sở Tài nguyên và Môi trường không lập biên bản xác minh ghi nhận kết quả làm việc với các cơ quan chuyên môn (Phòng Tài nguyên và Môi trường, Phòng Tài chính - Kế hoạch, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai, Chi cục Thuế) là chưa thực hiện đúng khoản 2 Điều 49 Thông tư số 06/2021/TTTTCP ngày 01/10/2021 của Tổng Thanh tra Chính phủ quy định về hồ sơ thanh tra như sau: “Các biên bản do Trưởng đoàn thanh tra, thành viên Đoàn thanh tra lập khi làm việc với đối tượng thanh tra và những người có liên quan đến nội dung thanh tra”.
Thứ ba, về nội dung, kết quả thanh tra, việc Sở Tài nguyên và Môi trường kết luận việc tách thửa đối với các ông Nguyễn Thanh Trúc, Nguyễn Văn Kiểm, Lê Đình Thuận không đúng quy định nhưng căn cứ Quyết định số 08/2008/QĐ-UBND ngày 14/3/2008 của UBND tỉnh quy định diện tích đất tối thiểu được phép tách thửa đối với các loại đất trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng (theo Quyết định này thì các trường hợp đất thuê không được tách thửa để thực hiện chuyển nhượng tài sản trên đất) để làm cơ sở kết luận là chưa phù hợp. Việc tách thửa cho các ông Nguyễn Thanh Trúc, Nguyễn Văn Kiểm, Lê Đình Thuận không đúng quy định vì các trường hợp này chưa có quyền của người sử dụng đất (trong đó có quyền được tách thửa) do chưa được cấp GCNQSD đất hoặc ký hợp đồng thuê đất hoặc đã thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai.
Ngoài ra, việc Sở Tài nguyên và Môi trường kết luận UBND huyện Lâm Hà cho phép ông (bà) Nguyễn Hoài Văn, Đào Kim Thoa chuyển mục đích sử dụng 200m2 từ đất cơ sở sản xuất kinh doanh (hình thức thuê đất trả tiền hàng năm) sang đất ở đô thị là sai quy định, nhưng không nêu căn cứ pháp lý chứng minh sai quy định; phần kiến nghị xử lý chưa tương xứng với những tồn tại, sai phạm phát hiện qua thanh tra là chưa thực hiện đúng điểm c, điểm d khoản 2 Điều 50 Luật Thanh tra quy định về Kết luận thanh tra hành chính: “c) Xác định rõ tính chất, mức độ vi phạm, nguyên nhân, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật; d) Biện pháp xử lý theo thẩm quyền và kiến nghị biện pháp xử lý”.
Cùng với đó, việc Sở Tài nguyên và Môi trường có Báo cáo số 216/BC-STNMT ngày 28/4/2021 để tham mưu UBND tỉnh ban hành Văn bản số 2744/UBND-TD ngày 05/5/2021 chỉ đạo UBND huyện Lâm Hà có các Quyết định số: 2109, 2110, 2111, 2112, 2113/QĐ-UBND ngày 02/6/2021 về việc thu hồi GCNQSD đất của các hộ bà Đàm Thị Minh, bà Nguyễn Thị Thành, bà Nguyễn Thị Hoa, bà Nguyễn Thị Liên, 6 bà Bùi Thị Hoa và giao cho UBND xã Đông Thanh hướng dẫn người sử dụng đất lập hồ sơ cấp GCNQSD đất là không đúng quy định của pháp luật về đất đai và Luật Khiếu nại, vì: các bà Đàm Thị Minh, bà Nguyễn Thị Thành, bà Nguyễn Thị Hoa, bà Nguyễn Thị Liên, bà Bùi Thị Hoa (nguyên là vợ của các công chức, viên chức của Ban Quản lý rừng phòng hộ Nam Ban) đã được Hội đồng Đăng ký đất đai, UBND xã Đông Thanh thực hiện việc xét cấp GCNQSD đất đúng quy định tại Thông tư số 1990/2001/TT-TCĐC ngày 30/01/2001 của Tổng cục Địa chính và được UBND huyện ban hành Quyết định số 640/2003/QĐ-UB ngày 19/5/2003 cấp GCNQSD đất cho các hộ gia đình, cá nhân, trong đó có cấp GCNQSD đất thuê cho 05 hộ nêu trên là đúng quy định, các hộ này đã nộp tiền thuê đất vào ngân sách Nhà nước.
Hơn nữa, việc thực hiện trình tự, thủ tục cấp GCNQSD đất của UBND xã Đông Thanh và UBND huyện Lâm Hà đã được thực hiện từ tháng 5/2003 nhưng đến tháng 4/2021 các hộ này mới ủy quyền, thực hiện khiếu nại (sau 18 năm) là hết thời hiệu khiếu nại theo quy định tại Điều 9 Luật Khiếu nại năm 2011. Mặt khác, việc Sở Tài nguyên và Môi trường tham mưu UBND tỉnh có văn bản giải quyết đơn của các ông Thái Bình, Trần Nhật Dương và Nguyễn Văn Sự là không đúng thẩm quyền vì khiếu nại chưa được UBND huyện Lâm Hà giải quyết lần đầu theo quy định tại khoản 1 Điều 18 Luật Khiếu nại quy định thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp huyện: “Giải quyết khiếu nại lần đầu đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của mình”.
Từ đó, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng đã nêu rõ trách nhiệm của Đoàn Thanh tra Sở Tài nguyên Môi trường khi thanh tra việc cho thuê đất, thực hiện nghĩa vụ tài chính, chuyển nhượng quyền thuê đất và tài sản gắn liền với đất thuê tại huyện Lâm Hà gồm:
Trách nhiệm trong việc kết luận UBND huyện Lâm Hà cho phép ông (bà) Nguyễn Hoài Văn - Đào Kim Thoa chuyển mục đích sử dụng 200m2 từ đất cơ sở sản xuất kinh doanh sang đất ở đô thị tại thị trấn Nam Ban là không đúng quy định nhưng không nêu căn cứ pháp lý và kiến nghị xử lý chưa tương xứng với những tồn tại, sai phạm phát hiện qua thanh tra thuộc về Trưởng Đoàn thanh tra, thành viên Đoàn thanh tra trong việc triển khai thanh tra, báo cáo kết quả thanh tra và Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường.
Cùng với đó trách nhiệm trong việc tham mưu UBND tỉnh ban hành Văn bản số 2744/UBND-TD ngày 05/5/2021 về việc xử lý đơn thuộc về Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường; Đoàn xác minh tham mưu Báo cáo số 216/BC-STNMT ngày 28/4/2021 của Sở Tài nguyên và Môi trường chịu trách nhiệm trước Giám đốc Sở./.
(Còn tiếp)