Thời gian qua, UBND tỉnh đã chỉ đạo các Sở, ngành, địa phương tăng cường quản lý các hoạt động khai thác khoáng sản; công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về thuế đối với các doanh nghiệp khai thác khoáng sản nói chung, các doanh nghiệp mua bán khai thác khoáng sản nói riêng được thường xuyên thực hiện. Tuy nhiên, việc hạch toán chi phí, kê khai thuế của một số doanh nghiệp còn thiếu sót, sai phạm; một số doanh nghiệp chưa thực hiện đúng các quy định về khai thác khoáng sản vẫn còn xảy ra.

Nhiều sai phạm trong hoạt động khai thác cát sỏi tại Quảng Nam. Ảnh minh họa, nguồn: https://baotainguyenmoitruong.vn/

Mới đây Chánh Thanh tra tỉnh Quảng Nam đã ký ban hành Kết luận Thanh tra việc chấp hành pháp luật về thuế đối với các doanh nghiệp khai thác, mua bán khoáng sản cát trên địa bàn các huyện, thành phố từ năm 2020 - 2022 (các huyện: Thăng Bình, Tiên Phước, Phước Sơn và thành phố Hội An).

Được biết, Đoàn Thanh tra đã tiến hành thanh tra tại Chi cục Thuế các huyện, Chi cục Thuế Khu vực và 11 doanh nghiệp theo quyết định thanh tra: Công ty TNHH MTV TM&DV Hòa Hạnh, Công ty TNHH MTV Nhân Kiệt, Công ty TNHH Đồng Hương, Công ty TNHH MTV Bé Hà, Công ty TNHH Tiệp Như, Công ty TNHH MTV Văn Minh Huy, Doanh nghiệp tư nhân Phương An, Công ty TNHH MTV vận tải Lân Trang, Công ty TNHH Xây dựng công trình Hoàng Tiến, Công ty TNHH MTV Tân Tiên, Công ty Cổ phần triển khai CNN và MT Thiên Long.

Qua kiểm tra 11 doanh nghiệp nêu trên, Đoàn Thanh tra cho biết, đa số các doanh nghiệp đã tiến hành kê khai và nộp thuế giá trị gia tăng (VAT) liên quan đến khoáng sản cát đảm bảo theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, việc hạch toán chi phí, kê khai thuế của một số doanh nghiệp còn thiếu sót, sai phạm; một số doanh nghiệp chưa thực hiện đúng các quy định về khai thác khoáng sản vẫn còn xảy ra.

Thiếu sót, sai phạm về kê khai thuế GTGT, thuế TNDN

Thanh tra tỉnh Quảng Nam đã chỉ rõ: Công ty TNHH MTV TM&DV Hòa Hanh chưa rà soát lại hóa đơn GTGT đầu vào dẫn đến việc hóa đơn đã bị bên bán xóa bỏ nhưng vẫn đưa vào kê khai và đề nghị khấu trừ thuế GTGT đầu vào.

Bên cạnh đó, việc kê khai thuế GTGT của một số doanh nghiệp vẫn còn một số hạn chế, thiếu sót như: Hóa đơn mua hàng không có chữ ký người mua, hóa đơn không ghi cụ thể số lượng, không xuất hóa đơn bán hàng kịp thời, khấu trừ thuế GTGT vượt định mức.

Một số doanh nghiệp xác định chi phí được trừ khi tính thu nhập chịu thuế không đúng quy định như: Hạch toán vào chi phí không đúng đối tượng, chứng từ chi trùng; chi phí vượt mức tiêu hao hợp lý; hạch toán vào chi phí các khoản không phục vụ sản xuất kinh doanh và một số chứng từ chi chưa đảm bảo tính hợp lý, ... Phải loại trừ chi phí và truy thu thuế thu nhập doanh nghiệp: 533.177.791 đồng, truy thu thuế GTGT: 28.000.000 đồng

Ngoài ra, Công ty TNHH MTV Nhân Kiệt (năm 2020) số lượng cát bán ra 365,07m3 với giá trị 93.668.708 đồng, trong đó thuế VAT (10%) đầu ra 8.515,337 đồng, nhưng Công ty không có chứng từ, hóa đơn thuế GTGT mua cát đầu vào.

Thiếu sót, sai phạm về kê khai thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường

Qua kiểm tra 11 doanh nghiệp, Thanh tra tỉnh Quảng Nam phát hiện 04 doanh nghiệp có hoat động liên quan đến khai thác khoáng sản cát, bao gồm: Công ty TNHH MTV Tân Tiên (cát, cuội sỏi), Công ty Cổ phần triển khai CNN và MT Thiên Long (cát, cuội sỏi), Công ty TNHH MTV Vận tải Lân Trang (cát, cuội sỏi) và Công ty TNHH Xây dựng công trình Hoàng Tiến (tận thu cát, cuội sỏi) thực hiện chưa đảm bảo các quy định về khai thác khoáng sản.

Cụ thể: Năm 2021, 2022, Công ty TNHH Xây dựng công trình Hoàng Tiến không lắp đặt trạm cân, camera giám sát tại vị trí mỏ khai thác.

Năm 2022, Công ty Cổ phần triển khai CNN và MT Thiên Long không lắp đặt trạm cân, camera giám sát tại vị trí mỏ khai thác.

Không có nhật ký khai thác, không có hồ sơ minh chứng sản lượng khai thác (hồ sơ kỹ thuật, hồ sơ tài chính) theo quy định tại Điều 41, Điều 42, Nghị định số 158/2016/ND-CP ngày 29/11/2016 của Chính phủ về quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Khoáng sản; trong quá trình khai thác không thực hiện các quy trình để xác định sản lượng khoáng sản cát, sỏi khai thác thực tế theo quy định tại Điều 5, Thông tư số 61/2017/TT-BTNMT ngày 22/12/2017 của Bộ Tài nguyên và Môi trường và một số quy định khác có liên quan (Công ty TNHH MTV Tân Tiên (cát, cuội sỏi), Công ty Cổ phần triển khai CNN và MT Thiên Long (cát, cuội sỏi), Công ty TNHH MTV Vận tải Lân Trang (cát, cuội sỏi) và Công ty TNHH Xây dựng công trình Hoàng Tiến).

Công ty cổ phần triển khai CNN và MT Thiên Long kê khai thiếu phí bảo vệ môi trường số tiền 5.470.498 đồng.

Kiến nghị tăng cường công tác kiểm tra hoạt động khai thác khoáng sản

Trên cơ sở kết luận thanh tra, Thanh tra tỉnh Quảng Nam đã có những kiến nghị cụ thể. Theo đó, Thanh tra tỉnh kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ban, ngành chức năng, các địa phương có hoạt động liên quan đến khai thác khoáng sản cát tăng cường công tác kiểm tra hoạt động khai thác, kê khai sản luợng thực tế khai thác theo quy định tại Luật Khoáng sản năm 2010; Điều 41, Điều 42, Nghị định số 158/2016/ND-CP ngày 29/11/2016 của Chính phủ về quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Khoáng sản; xác định sản lượng khoáng sản cát, sỏi khai thác thực tế theo quy định tại Điều 5, Thông tư số 61/2017/TT-BTNMT ngày 22/12/2017 của Bộ Tài nguyên và Môi trường và một số quy định pháp luật khác có liên quan.

Đề nghị Cục trưởng Cục Thuế tỉnh Quảng Nam xem xét, lập các thủ tục xử phạt vi phạm hành chính về thuế đối với Công ty Cổ phan triển khai CNN và MT Thiên Long đối với hành vi kê khai sai loại khoáng sản khai thác (để kê khai nộp phí bảo vệ môi trường) và Công ty TNHH Tiệp Như, Công ty TNHH MTV Vận tải Lân Trang, Công ty TNHH MTV Tân Tiên, Công ty TNHH Xây dựng công trình Hoàng Tiến do kê khai thiếu thuế TNDN.

Đề nghị các Chi Cục trưởng Chi cục Thuế huyện Thăng Bình, thành phố Hội An, Chi cục Thuế khu vực: Phước Sơn - Nam Giang và Trà My - Tiên Phước xem xét lập các thủ tục xử phạt vi phạm hành chính về thuế đối với các Công ty kê khai thuế TNDN, khấu trừ VAT đầu vào đối với chứng từ chưa đảm bảo đối với Công ty TNHH Đồng Hương, Công ty TNHH MTV Bé Hà, Công ty TNHH MTV TM&DV Hòa Hanh, Công ty TNHH MTV Văn Minh Huy, Doanh nghiep tư nhân Phương An.

Đề nghị Chi cục Thuế huyện Thăng Bình xem xét xử lý hành chính theo quy định pháp luật về thuế đối với việc Công ty TNHH MTV Nhân Kiệt mua cát đầu vào không rõ nguồn gốc, không có hóa đơn, chứng từ năm 2020 đối với khối lượng 365,07m3.

Chỉ đạo các phòng, ban, bộ phận có liên quan căn cứ số liệu qua thanh tra nêu trong Kết luận Thanh tra và hồ sơ giải trình, khai điều chỉnh bổ sung của các doanh nghiệp kê khai (nếu có), tiến hành điều chỉnh lại số liệu hiện đang quản lý có liên quan theo đúng quy dịnh.

Đề nghị Sở Tài nguyên và Môi trường kiểm tra, rà soát, xem xét xử lý vi phạm hành chính theo quy định đối với các doanh nghiệp không thực hiện đúng quy định về khai thác khoáng sản (không lắp đặt trạm cân, camera giám sát,...): Công ty TNHH Xây dựng công trình Hoàng Tiến và Công ty Cổ phần triển khai CNN và MT Thiên Long.

Kiến nghị xử lý về kinh tế với tổng số tiền hơn 560 triệu đồng

Thanh tra tỉnh Quảng Nam đề nghị các doanh nghiệp có liên quan chấn chỉnh, khắc phục những sai phạm mà Kết luận Thanh tra đã nêu. Các doanh nghiệp tự kiểm tra, đối chiếu số liệu sai sót qua kiểm tra các năm, nếu có ảnh hưởng đến số liệu phân ánh trên sổ sách kế toán và số liệu kê khai thuế của năm tiếp theo thì phải kịp thời lập hồ sơ khai điều chỉnh, bổ sung theo đúng qui định. Các doanh nghiệp không được chuyển số lỗ qua các năm (do doanh nghiêp kê khai) vào các năm tiếp theo; chuyển số lỗ (đã giảm lỗ theo số liệu thanh tra đã nêu) qua thanh tra đã phát sinh giảm thu nhập chịu thuế TNDN, giảm lỗ.

Đáng chú ý, Thanh tra tỉnh Quảng Nam kiến nghị các doanh nghiệp có thiếu sót, sai phạm được nêu trong Kết luận Thanh tra nộp vào NSNN với tổng số tiền sai phạm là 561.178.000 đồng (Năm trăm sáu mươi mốt triệu, một trăm bảy mươi tám ngàn đồng) qua tài khoản tạm giữ của Thanh tra tỉnh.