Kết luận thanh tra số 190/KL-TTR ngày 27/12/2024 của Sở Tài chính Hà Nội về việc chấp hành các quy định của pháp luật về tài chính, ngân sách năm 2023 tại UBND huyện Thanh Trì đã phơi bày nhiều vấn đề nhức nhối trong công tác quản lý tài sản công tại địa phương này.

Đáng chú ý nhất là tình trạng 13 dự án đầu tư với tổng mức đầu tư lên đến 1.107,362 tỷ đồng đang "đắp chiếu" do chậm tiến độ, gây lãng phí ngân sách nhà nước. Trong khi đó, việc thanh lý tài sản, quản lý xe công cũng bộc lộ nhiều bất cập, cho thấy những lỗ hổng trong quản lý tài sản công tại huyện ngoại thành này.

Dự án "đắp chiếu" và nghịch lý kéo dài

Theo kết luận thanh tra, tại thời điểm kiểm tra, UBND huyện Thanh Trì đang quản lý và thực hiện 215 dự án. Tuy nhiên, có đến 13 dự án thi công chậm tiến độ, trong đó 12 dự án gặp khó khăn, vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng và 1 dự án quy hoạch chậm tiến độ do phụ thuộc vào tiến độ Thành phố phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch.

Đáng quan ngại, Kết luận chỉ rõ: "Công tác lập, thẩm định, phê duyệt quyết toán vốn đầu tư công dự án hoàn thành chưa đảm bảo thời gian quy định tại Điều 47 Nghị định số 99/2021/NĐ-CP ngày 11/11/2021 của Chính phủ." Điều này dẫn đến tình trạng các dự án dù đã hoàn thành nhưng vẫn chưa được quyết toán, thanh lý đúng quy định, gây khó khăn cho công tác hạch toán tài sản và kiểm soát chi phí.

Đơn cử như dự án cải tạo, nâng cấp trường tiểu học Duyên Hà và Trường THCS Đông Mỹ vẫn chậm muộn trong công tác thanh quyết toán. Qua thanh tra, đoàn còn phát hiện chênh lệch giảm giá trị khối lượng một số chi phí đầu tư với số tiền lên tới 238,218,562 đồng tại 7 dự án do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng quản lý.

Huyện Thanh Trì còn 13 dự án "đắp chiếu" gây lãng phí ngân sách nhà nước. Ảnh minh họa: ITN

Đặc biệt, trong số 63 dự án đã phê duyệt quyết toán dự án hoàn thành (thời điểm hết ngày 31/12/2023), có 18 dự án phát sinh công nợ phải thu với tổng số tiền 348,818,000 đồng, cho thấy tình trạng quản lý tài chính dự án còn nhiều bất cập.

Kết luận thanh tra cũng chỉ ra rằng UBND huyện Thanh Trì quản lý 194 cơ sở nhà, đất, trong đó 190 cơ sở nhà đất được tiếp tục sử dụng làm trụ sở làm việc và đã được Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu cho 142 cơ sở.

Tuy nhiên, vẫn còn 48 cơ sở nhà, đất chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất, chiếm tỷ lệ 25,3% tổng số cơ sở nhà, đất được phê duyệt phương án sắp xếp. Điều đáng nói là các cơ sở này vẫn đang được sử dụng mà không có đầy đủ các giấy tờ pháp lý theo quy định.

Ngoài ra, UBND huyện Thanh Trì còn chậm trễ trong việc rà soát, hoàn thiện phương án sắp xếp lại, xử lý đối với 33 cơ sở nhà, đất chưa được phê duyệt phương án. Đến ngày 21/10/2022, Sở Tài chính có Văn bản số 6013/STC-QLCS đề nghị UBND huyện Thanh Trì rà soát, hoàn thiện phương án sắp xếp lại nhà đất, nhưng "đến thời điểm thanh tra Sở Tài chính vẫn chưa nhận được văn bản báo cáo bổ sung của UBND huyện Thanh Trì."

Bất cập trong quản lý tài sản công

Một trong những điểm nghiêm trọng được đoàn thanh tra chỉ ra là tình trạng quản lý xe công tại địa phương. Theo Kết luận, UBND xã Ngũ Hiệp hiện đang sử dụng 01 xe ô tô tải nhẹ (THACO TOWNER 750A-TL, màu sơn trắng, 02 chỗ ngồi, sản xuất năm 2016) do cá nhân trên địa bàn huyện tặng để sử dụng vào công tác đảm bảo an ninh trật tự. Tuy nhiên, việc tiếp nhận này không được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt phương án xử lý tài sản theo quy định.

Nghiêm trọng hơn, theo quy định tại Nghị định số 04/2019/NĐ-CP ngày 11/01/2019 và Nghị định số 72/2023/NĐ-CP ngày 26/9/2023 của Chính phủ, UBND cấp xã không được trang bị xe ô tô. Điều này cho thấy sự thiếu hiểu biết về quy định hoặc cố tình làm trái quy định của địa phương.

UBND xã Vạn Phúc cũng không thực hiện đầy đủ quy trình thanh lý tài sản công theo quy định tại Nghị định số 151/2017/NĐ-CP của Chính phủ. Cụ thể, đơn vị "không xuất hóa đơn bán tài sản công cho người trúng đấu giá tiếp nhận; đồng thời không nộp toàn bộ số tiền 800.000 đồng thu được từ công tác thanh lý tài sản công vào tài khoản tạm giữ của Phòng Tài chính - Kế hoạch mở tại Kho bạc Nhà nước huyện Thanh Trì."

Một vấn đề khác đáng quan ngại là việc quản lý đất công tại các xã, thị trấn. Kết luận chỉ ra rằng nhiều cá nhân, hộ gia đình sử dụng quỹ đất công do UBND xã quản lý không có Hợp đồng thuê đất hoặc đã hết hạn hợp đồng nhưng vẫn tạm thu tiền thuê đất nộp ngân sách nhà nước.

Cụ thể, "UBND các xã, thị trấn chưa thực hiện theo quy định tại Quyết định số 27/2020/QĐ-UBND ngày 18/11/2020 và Quyết định số 24/2022/QĐ-UBND ngày 03/6/2022 của UBND thành phố Hà Nội về ban hành quy định về đấu giá quyền sử dụng đất để giao đất có thu tiền sử dụng đất hoặc cho thuê đất trên địa bàn Thành phố Hà Nội.", Kết luận nêu rõ.

Đặc biệt, một số trường học trên địa bàn có tổ chức liên kết dạy học tiếng Anh trong nhà trường, sử dụng cơ sở của nhà trường nhưng chưa phù hợp với quy định tại Điều 47 Nghị định 151/NĐ-CP về quản lý, sử dụng tài sản công.

Qua thanh tra, đoàn còn phát hiện nhiều khoản chi không đúng đối tượng, không đúng nguồn. Văn phòng HĐND & UBND huyện Thanh Trì đã chi 387,644,000 đồng cho đoàn viên công đoàn vào dịp 8/3/2023 để đi khám sức khỏe, thuê xe ô tô đi thực tế ở tỉnh Hà Nam không đúng với quy định tại Điều 42 Luật ngân sách nhà nước.

Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện cũng chi số tiền 101,394,596 đồng không đúng quy định, trong đó có 101,020,000 đồng chi công tác kiểm tra dạy và học, phối hợp kiểm tra việc thu, chi sử dụng quỹ học thêm, công tác tổ chức dạy nghề phổ thông với mức chi từ 50,000 đồng đến 200,000 đồng/buổi. Việc thu, chi này không có cơ sở pháp lý theo quy định.

Đâu là giải pháp?

Từ những phát hiện trên, đoàn thanh tra đã đưa ra 9 kiến nghị đối với UBND huyện Thanh Trì, trong đó nhấn mạnh việc cần "tăng cường chỉ đạo các cơ quan chuyên môn tham mưu quản lý, điều hành thu, chi ngân sách; khai thác các nguồn thu trên địa bàn, đôn đốc thu hồi các khoản nợ đọng thuế và công nợ phải thu."

UBND huyện cũng được yêu cầu chỉ đạo các đơn vị liên quan rà soát các cơ sở nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước, hoàn thiện thủ tục pháp lý, đồng thời xây dựng và đề xuất tiêu chuẩn, định mức sử dụng máy móc, thiết bị chuyên dùng theo quy định.

Đặc biệt, đoàn thanh tra đề nghị UBND xã Ngũ Hiệp cần có phương án xử lý dứt điểm việc sử dụng xe ô tô tải nhẹ do cá nhân tặng, tuân thủ quy định về quản lý tài sản công. Đồng thời, Văn phòng HĐND-UBND huyện và Phòng Giáo dục và Đào tạo cần nộp lại ngân sách các khoản chi không đúng nguồn, không đúng đối tượng với tổng số tiền gần 500 triệu đồng.

Qua kết luận thanh tra này, có thể thấy công tác quản lý tài sản công tại huyện Thanh Trì còn nhiều bất cập, lỏng lẻo, thiếu sự giám sát chặt chẽ dẫn đến nhiều sai phạm và lãng phí ngân sách nhà nước. Những vi phạm này không chỉ gây thất thoát tài sản công mà còn làm giảm hiệu quả đầu tư công, ảnh hưởng đến việc thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Việc khắc phục những tồn tại, hạn chế trong quản lý tài sản công cần được UBND huyện Thanh Trì và các đơn vị liên quan thực hiện nghiêm túc, kịp thời để đảm bảo việc sử dụng tài sản công hiệu quả, đúng mục đích, tuân thủ các quy định của pháp luật.