Ngày 23 tháng 01 năm 2025, Thanh tra Thành phố Hà Nội đã ban hành Thông báo số 522/TB-TTTP(P2) công khai kết luận thanh tra về công tác quản lý quy hoạch, đất đai, trật tự xây dựng và bảo vệ môi trường tại Cụm công nghiệp Từ Liêm. Kết luận này căn cứ vào Quyết định số 271/QĐ-UBND ngày 11/01/2023 của UBND thành phố Hà Nội về việc phê duyệt Kế hoạch công tác thanh tra năm 2023.

Theo kết luận thanh tra, Cụm công nghiệp Từ Liêm được thực hiện theo chủ trương của Thành ủy và UBND Thành phố nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương. Hiện nay, UBND Thành phố đã bố trí cho 88 doanh nghiệp vào thuê với tỷ lệ lấp đầy đất công nghiệp 100%. Tuy nhiên, qua thanh tra cho thấy cụm công nghiệp này nằm trong khu GS3-2 được quy hoạch là đất cây xanh, cách ly, phòng hộ, vườn ươm công viên và quảng trường trung tâm theo Quyết định số 3976/QĐ-UBND ngày 13/8/2015. Do đó, cụm công nghiệp Từ Liêm cần xem xét chuyển đổi để phù hợp với quy hoạch được duyệt.

Toàn cảnh Cụm công nghiệp Từ Liêm. Ảnh: ITN

Hàng loạt vi phạm về đất đai, xây dựng

Qua kiểm tra 30/88 doanh nghiệp thuê đất trong Cụm công nghiệp Từ Liêm, đoàn thanh tra phát hiện nhiều vi phạm về đất đai, cụ thể:

05 công ty sử dụng đất chưa đúng mục đích theo Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được cấp, vi phạm khoản 1, Điều 6 và khoản 3, Điều 12 Luật Đất đai năm 2013. Đó là: Công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Kova, Công ty CP Dịch vụ môi trường Từ Liêm, Công ty TNHH Cơ nhiệt điện lạnh Bách Khoa, Công ty CP Thương mại Hiệp Hương, và Công ty TNHH Selta.

04 công ty cho thuê một phần tài sản gắn liền với đất thuê chưa đúng quy định, vi phạm khoản 24, Điều 2 Nghị định số 01/2017/NĐ-CP. Các công ty này bao gồm: Công ty CP Quốc tế Sơn Hà, Công ty TNHH Hòa Phong, Công ty CP thương mại và xuất nhập khẩu Ngọc Ánh và Công ty TNHH sản xuất và đầu tư Hoàng Giang.

01 công ty (Công ty CP đầu tư phát triển ngành nước và môi trường) sử dụng đất chưa được cơ quan có thẩm quyền giao đất, cho thuê đất.

Đặc biệt, trong giai đoạn từ năm 2012-2017, Giám đốc Ban Quản lý dự án Cụm công nghiệp tập trung vừa và nhỏ huyện Từ Liêm (trước đây) đã ký một số hợp đồng cho thuê kho bãi tại một số ô đất quy hoạch cây xanh và công cộng với tổng diện tích khoảng 4.000m², là không đúng thẩm quyền cho thuê đất theo quy định tại Điều 37 Luật Đất đai năm 2003 và khoản 1, Điều 59 Luật Đất đai năm 2013.

Việc thanh tra trật tự xây dựng cũng cho thấy nhiều sai phạm nghiêm trọng. Từ năm 2002 đến ngày 01/7/2014, các cơ quan chức năng đã để 22 doanh nghiệp xây dựng không đúng quy hoạch được duyệt, không thiết lập hồ sơ xử lý vi phạm về trật tự xây dựng.

Từ ngày 01/7/2014 (thời điểm tách huyện Từ Liêm thành quận Nam Từ Liêm và Bắc Từ Liêm) đến nay, UBND phường Minh Khai, Đội quản lý trật tự xây dựng quận Bắc Từ Liêm không thiết lập hồ sơ xử lý vi phạm về trật tự xây dựng đối với 02 doanh nghiệp (Công ty CP gia dụng Gold Sun, Công ty TNHH đầu tư và thương mại Kova) xây dựng không đúng quy hoạch được duyệt và 01 doanh nghiệp xây dựng không phép (Công ty CP Đầu tư phát triển Ngành nước và môi trường).

Tương tự, UBND phường Phương Canh, Đội quản lý trật tự xây dựng quận Nam Từ Liêm không thiết lập hồ sơ xử lý vi phạm về trật tự xây dựng đối với 02 doanh nghiệp (Công ty CP thương mại và XNK Ngọc Ánh, Công ty TNHH sản xuất và đầu tư Hoàng Giang) xây dựng không đúng quy hoạch được duyệt.

Đáng chú ý có trường hợp Công ty TNHH Hoàng Vũ, năm 2023 đã xây dựng không đúng quy hoạch. Dù UBND quận Bắc Từ Liêm đã ra Quyết định xử phạt 220 triệu đồng và buộc phá dỡ phần công trình sai quy hoạch, nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện việc cưỡng chế.

Ngoài ra, Công ty TNHH cơ nhiệt điện Bách Khoa cũng xây dựng nhà khung thép tiền chế diện tích khoảng 1.265m², chiều cao đến đỉnh mái khoảng 18m không đúng Bản vẽ tổng mặt bằng được duyệt. Dù bị phạt 340 triệu đồng và UBND quận Nam Từ Liêm đã có Quyết định cưỡng chế, nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện.

Về công tác bảo vệ môi trường, thanh tra phát hiện Báo cáo kết quả quan trắc môi trường định kỳ của Cụm Công nghiệp Từ Liêm thiếu vị trí quan trắc theo quy định tại Báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được phê duyệt.

Sổ nhật ký vận hành Trạm xử lý nước thải tập trung ghi chép không đầy đủ lưu lượng (đầu vào, đầu ra), các thông số đặc trưng của nước thải đầu vào và đầu ra, lượng điện tiêu thụ, loại và lượng hóa chất sử dụng, bùn thải phát sinh theo quy định.

Trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị liên quan

Theo kết luận thanh tra, trách nhiệm đối với các vi phạm trên thuộc về Giám đốc Ban quản lý dự án Cụm công nghiệp tập trung vừa và nhỏ huyện Từ Liêm (nay là Ban Quản lý dự án ĐTXD quận Bắc Từ Liêm) không kịp thời phát hiện, báo cáo các hành vi vi phạm trật tự xây dựng trong Cụm công nghiệp với UBND quận Bắc Từ Liêm và UBND quận Nam Từ Liêm.

Bên cạnh đó, UBND phường Minh Khai (UBND xã Minh Khai trước đây), UBND phường Phương Canh (UBND xã Xuân Phương trước đây) và Thanh tra xây dựng huyện Từ Liêm, sau này là Đội quản lý trật tự xây dựng đô thị quận Bắc Từ Liêm và quận Nam Từ Liêm giai đoạn từ năm 2002 đến nay cũng phải chịu trách nhiệm về các vi phạm này.

Trên cơ sở kết quả thanh tra, Thanh tra Thành phố đã kiến nghị UBND Thành phố giao UBND quận Bắc Từ Liêm và UBND quận Nam Từ Liêm kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân đối với các tồn tại, khuyết điểm.

Đồng thời, Thanh tra Thành phố yêu cầu kiểm tra, rà soát, lập hồ sơ xử lý đối với công trình, hạng mục xây dựng vi phạm trật tự xây dựng, xử lý triệt để vi phạm trật tự xây dựng của các công ty vi phạm theo quy định.

Đối với các vấn đề về đất đai, các quận cũng được yêu cầu chủ trì, phối hợp với các sở ngành liên quan kiểm tra, rà soát lập hồ sơ xử lý vi phạm hành chính về đất đai đối với các công ty cho thuê một phần tài sản gắn liền với đất thuê chưa đúng quy định. Cùng với đó, yêu cầu các công ty sử dụng đất chưa đúng mục đích phải sử dụng đất đúng mục đích theo quy định của pháp luật.

Thanh tra cũng kiến nghị tăng cường công tác kiểm tra việc chấp hành pháp luật về đất đai, trật tự xây dựng, môi trường đối với các Công ty sử dụng đất tại Cụm công nghiệp Từ Liêm, phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật.