Tình hình khiếu nại, tố cáo diễn biến còn phức tạp

Trong những năm qua, tình hình đơn thư khiếu nại, tố cáo (KNTC) trên địa bàn tỉnh Bình Định diễn biến còn phức tạp, số lượng đơn thư khiếu kiện còn nhiều. Nội dung đơn thư KNTC chủ yếu vẫn liên quan đến lĩnh vực đất đai, thực hiện chính sách bồi thường, giải phóng mặt bằng (GPMB), cấp đất tái định cư (chiếm tỷ lệ trên 80%). Ngoài ra, còn có một số công dân tập trung tại Trụ sở Tiếp công dân của tỉnh, trụ sở làm việc của Tỉnh ủy, UBND tỉnh và ra thành phố Hà Nội để khiếu kiện kéo dài.

Chỉ tính riêng trong 6 tháng đầu năm 2024, các cấp, các ngành của tỉnh đã tổ chức tiếp 1.693 lượt công dân, tăng 132 lượt so với cùng kỳ năm 2023. Tiếp nhận, xử lý 2.472 đơn thư (tăng 150 đơn). Qua phân loại, xử lý, có có 302 vụ khiếu nại (tăng 29 vụ việc), 14 vụ tố cáo thuộc thẩm quyền giải quyết của Thủ trưởng cơ quan hành chính nhà nước các cấp. Tỷ lệ giải quyết đơn thư KNTC đạt từ 90% trở lên.

Theo UBND tỉnh Bình Định, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến phát sinh đơn thư KNTC là do Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kính tế xã hội, người dân bị thu hồi đất có tâm lý sợ ảnh hưởng quyền lợi của mình nên phát sinh đơn thư KNTC. Sự hiểu biết pháp luật và ý thức chấp hành pháp luật của một số công dân còn hạn chế; một số trường hợp lợi dụng dân chủ để khiếu kiện dai dẳng, vượt cấp lên Trung ương.

Mặt khác, chính sách, pháp luật đất đai về bồi thường GPMB, cấp đất tái định cư thường xuyên thay đổi, trong khi thực tế có một số dự án thời gian thực hiện kéo dài qua nhiều năm, nên dẫn đến khiếu nại so bì do có sự khác nhau về giá trị bồi thường. Trách nhiệm của người đứng đầu một số cơ quan, đơn vị trong công tác tiếp công dân, giải quyết đơn thư KNTC chưa cao.

Triển khai đồng bộ, hiệu quả các giải pháp

Từ thực tiễn công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư, giải quyết KNTC tại Bình Định, tại Hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm, triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2024 của ngành Thanh tra, Chánh Thanh tra tỉnh Bình Định Nguyễn Văn Thơm đã chia sẻ một số kinh nghiệm để thực hiện tốt công tác tiếp công dân, giải quyết đơn thư KNTC. Cụ thể:

Chánh Thanh tra tỉnh Bình Định trình bày tham luận tại Hội nghị sơ kết công tác 6 tháng và triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2024 của ngành Thanh tra. (Ảnh: Phan Trung)

Thứ nhất, người đứng đầu cấp ủy đảng, chính quyền các cấp, thủ trưởng các cơ quan, đơn vị phải lãnh đạo, chỉ đạo và chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện tốt công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC. Thực hiện nghiêm chế độ tiếp công dân theo quy định của Luật Tiếp công dân, gắn việc tiếp công dân với xử lý, giải quyết KNTC, kiến nghị, phản ánh. Chú trọng tiếp công dân tại cơ sở, lắng nghe ý kiến, nguyện vọng của người dân; chủ động đối thoại, vận động, thuyết phục công dân để giải quyết, tháo gỡ triệt để khiếu kiện, bức xúc của Nhân dân.

Tỉnh ủy, UBND tỉnh Bình Định luôn xác định công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong quá trình xây dựng và phát triển kinh tế xã hội của địa phương. 6 tháng đầu năm 2024, trên địa bàn tỉnh đã và đang thực hiện nhiều dự án trọng điểm, đặc biệt là Dự án cao tốc Bắc - Nam, đi qua 8 huyện, thị xã, thành phố, có gần 12.000 hộ dân bị ảnh hưởng. Hơn nữa, tiến độ giải phóng mặt bằng để thực hiện dự án đòi hỏi rất gấp.

Do đó, UBND tỉnh Bình Định xác định diện tích đất thu hồi đất lớn, dễ phát sinh đơn thư KNTC liên quan đến bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Vì vậy, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh đã trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, giải quyết KNTC liên quan đến dự án cao tốc Bắc - Nam. Chủ tịch UBND tỉnh đã thành lập Ban Chỉ đạo, Tổ giúp việc để kịp thời lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương thực hiện. Đồng thời, chỉ đạo Chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố thành lập Tổ công tác giải quyết KNTC liên quan đến bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Nhờ thực hiện các biện pháp trên nên đơn thư KNTC liên quan đến dự án cao tốc Bắc - Nam phát sinh không nhiều và đơn thư được giải quyết dứt điểm ngay từ đầu.

Thứ hai, thực hiện nghiêm túc Quyết định số 1849/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Kế hoạch số 363/KH-TTCP của Thanh tra Chính phủ về việc kiểm tra, rà soát, giải quyết các vụ việc KNTC đông người, phức tạp, kéo dài trên địa bàn tỉnh. Tập trung chỉ đạo giải quyết dứt điểm những vụ việc phức tạp, kéo dài đã có ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, các bộ ngành Trung ương và của Chủ tịch UBND tỉnh.

Nửa đầu năm 2024, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định đã thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành gồm đại diện các sở, ban, ngành, các cơ quan tư pháp và các Ban đảng của Tỉnh ủy để kiểm tra, rà soát lại kết quả giải quyết một số vụ việc KNTC đông người, phức tạp, kéo dài trên địa bàn tỉnh. Những vụ việc này đã được các cấp chính quyền của tỉnh giải quyết đúng quy định, hết thẩm quyền; một số vụ việc đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường rà soát, giải quyết, Thanh tra Chính phủ kiểm tra, rà soát và Thủ tướng Chính phủ đã có ý kiến chỉ đạo xử lý nhưng công dân vẫn không chấp hành, tiếp tục khiếu nại kéo dài.

Kết quả kiểm tra, xác minh, rà soát lại các vụ việc KNTC kéo dài cho thấy không có tình tiết mới so với kết quả đã giải quyết trước đây. Do đó, Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành Thông báo đến các cơ quan hành chính Nhà nước của tỉnh không tiếp nhận, không xem xét, giải quyết lại các vụ việc này và báo cáo gửi các cơ quan Trung ương để biết, không chuyển đơn về địa phương.

Thứ ba, tăng cường kiểm tra, thanh tra trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, đơn vị trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về tiếp công dân, giải quyết KNTC.

Bên cạnh công tác thanh tra, kiểm tra trách nhiệm theo chương trình, kế hoạch được duyệt trong năm 2024, Chủ tịch UBND tỉnh đã thành lập Tổ công tác liên ngành của tỉnh để kiểm tra, rà soát về công tác tiếp công dân, giải quyết đơn thư KNTC, kiến nghị, phản ánh của công dân trên địa bàn tỉnh đối với Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị và Chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố.

Qua thanh tra, kiểm tra đã chỉ đạo chấn chỉnh, khắc phục kịp thời những tồn tại, hạn chế, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc; kiên quyết xử lý các trường hợp đùn đẩy, né tránh trách nhiệm, giải quyết chậm trễ, giải quyết không đúng quy định, gây bức xúc cho công dân, làm phát sinh đơn thư khiếu kiện vượt cấp, kéo dài.

Thứ tư, quá trình chỉ đạo giải quyết KNTC cần quán triệt thực hiện tốt phương châm dân chủ đi đôi với kỷ cương pháp luật; có hình thức xử lý nghiêm đối với những phần tử quá khích, lợi dụng dân chủ, quyền KNTC để gây rối trật tự công cộng, cản trở, chống đối, xúc phạm người thi hành công vụ. Thực hiện nghiêm túc các quy định về công khai, minh bạch trong hoạt động của các cơ quan, đơn vị, tập trung vào các ngành, lĩnh vực phát sinh nhiều khiếu kiện của công dân như công tác quy hoạch, giải phóng mặt bằng...

Theo đó, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định đã chỉ đạo Công an tỉnh nắm chắc, quản lý chặt số đối tượng khiếu kiện phức tạp trên địa bàn; có biện pháp ngăn chặn kịp thời những trường hợp lợi dụng quyền tự do dân chủ để lôi kéo, kích động KNTC gây mất an ninh trật tự, xử lý nghiêm những đối tượng có hành vi vi phạm pháp luật trong quá trình tham gia khiếu kiện./.