Chủ tịch UBND các cấp đều xây dựng kế hoạch, lịch và đã tổ chức tiếp công dân định kỳ theo quy định, tuy nhiên hầu hết không bảo đảm số ngày tiếp công dân theo quy định của Luật Tiếp Công dân. Số ngày tiếp công dân của Chủ tịch UBND các cấp tính trung bình trên địa bàn toàn quốc không đạt 50% theo quy định của Luật Tiếp công dân. Nhiều địa phương Chủ tịch UBND các cấp ủy quyền cho Phó chủ tịch hoặc các đồng chí Chánh Thanh tra, Trưởng Ban Tiếp công dân…tiếp thay. Một số địa phương Chủ tịch UBND các cấp chủ động tổ chức tiếp dân đột xuất, đoàn đông người để kịp thời giải quyết những vấn đề bức xúc, nổi cộm ở địa phương. Sau các buổi tiếp dân định kỳ hàng tháng Chủ tịch UBND các cấp đều ban hành văn bản chỉ đạo giải quyết vụ việc theo nguyện vọng của người dân.

Đoàn giám sát của Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Bình Định giám sát công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo tại UBND xã Cát Khánh, huyện Phù Cát và UBND huyện Phù Cát, năm 2019.

Bên cạnh đó, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cũng đánh giá, Chủ tịch UBND các cấp đã tập trung giải quyết khiếu nại thuộc thẩm quyền, khiếu nại chủ yếu phát sinh và giải quyết khiếu nại lần đầu tại cấp huyện, khiếu nại lần hai chủ yếu ở cấp tỉnh, tình hình khiếu nại liên quan đến đất đai, thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư chiếm tỷ lệ tương đối cao. Tuy nhiên, tỷ lệ giải quyết chưa được như mong muốn, trong quá trình giải quyết khiếu nại nhiều vụ đã không ban hành thông báo thụ lý hoặc ban hành thông báo thụ lý chậm hơn 10 ngày theo quy định; còn nhiều vụ giải quyết quá thời hạn quy định, thậm chí quá hạn trên 6 tháng đến trên 1 năm. Cơ bản các vụ khiếu nại lần hai đã tổ chức đối thoại giữa người giải quyết khiếu nại với người khiếu nại trong quá trình giải quyết. Các vụ khiếu nại giải quyết đều được ban hành quyết định giải quyết hoặc thông báo đình chỉ giải quyết do người khiếu nại rút khiếu nại, tuy nhiên vẫn còn một số vụ phức tạp, kéo dài mặc dù đã được giải quyết.

Chủ tịch UBND các cấp đã tập trung chỉ đạo giải quyết tố cáo theo quy định; trong quá trình giải quyết có một số vụ phức tạp cho nên phải gia hạn giải quyết lần 1, lần 2 theo quy định, song vẫn còn nhiều vụ giải quyết quá thời hạn quy định. Cơ bản nội dung các vụ tố cáo đã được ban hành kết luận rõ ràng, một số kết luận đã được thực hiện theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, còn có một số địa phương cấp ủy, chính quyền chưa chỉ đạo sát sao, quyết liệt, thường xuyên công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo; việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của chủ tịch UBND nhiều địa phương chưa bảo đảm quy định pháp luật về quy trình, thời hạn giải quyết; tỷ lệ vụ việc giải quyết quá thời hạn còn nhiều; tỷ lệ khiếu nại, tố cáo đúng và đúng một phần nhất là ở cấp huyện tương đối cao. Chất lượng giải quyết của cơ sở, cấp huyện nhiều nơi còn hạn chế; một số cán bộ làm công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo ở cấp xã, cấp huyện còn thiếu kinh nghiệm, nghiệp vụ còn hạn chế, chưa đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ. Một số vụ việc các đơn vị cấp huyện chưa tập trung giải quyết dứt điểm, chưa xem xét hết các căn cứ, đề nghị công dân nêu ra, thiếu sự phối hợp giữa các cơ quan có thẩm quyền trong giải quyết, dẫn đến công dân có đơn vượt cấp, kéo dài; công tác phối hợp giữa các cơ quan trong tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo có lúc, có nơi, có việc còn chưa thống nhất và kịp thời. Một số nơi chưa coi trọng công tác dân vận chính quyền, chưa chủ động phối hợp với MTTQ Việt Nam, các đoàn thể, tổ chức luật gia, luật sư từ sớm, từ xa, khi phát sinh vụ việc phức tạp mới thông tin đến MTTQ Việt Nam. Một số vụ việc nhất là những vụ việc đông người, phức tạp kéo dài dù đã được Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo nhưng vẫn chưa được giải quyết dứt điểm có nguy cơ trở thành các điểm nóng về an ninh trật tự...

Kiến nghị của Mặt trận góp phần nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố cáo

Cũng trong năm 2021, trên cơ sở tiếp nhận, xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo, phản ánh của công dân, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã nghiên cứu, ban hành văn bản kiến nghị đến cơ quan có thẩm quyền đề nghị xem xét, giải quyết theo quy định. Một số vụ việc, Ban Thường trực Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam đề nghị MTTQ Việt Nam các tỉnh, thành phố chủ động nắm bắt tình hình và phối hợp với cơ quan, tổ chức có thẩm quyền ở địa phương thực hiện giám sát theo quy định, bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của công dân. Tính đến 15/12/2021, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã tiếp nhận và xử lý 2.215 đơn khiếu nại, tố cáo, phản ánh, kiến nghị của công dân. Uỷ ban Trung ương đã phân loại, xử lý và ban hành 33 văn bản hướng dẫn khiếu nại; 55 văn bản chuyển đơn tố cáo, kiến nghị, phản ánh, ban hành 03 văn bản đôn đốc giải quyết. Các văn bản hướng dẫn và chuyển đơn đều đúng quy định, thẩm quyền theo quy định. Qua nghiên cứu một số vụ việc, Ban Thường trực đã ban hành 06 văn bản kiến nghị cơ quan chức năng đề nghị giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, đã nhận được 5/6 văn bản phúc đáp, trả lời của cơ quan có thẩm quyền. Những kiến nghị của Mặt trận đối với cơ quan có thẩm quyền đề nghị xem xét, giải quyết đã góp phần nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố cáo của cơ quan Nhà nước, bảo vệ quyền lợi chính đáng của Nhân dân.

Theo Kế hoạch, năm 2022, MTTQ Việt Nam sẽ lựa chọn thực hiện một số nội dung giám sát phù hợp với vai trò, trách nhiệm của MTTQ Việt Nam, có trọng tâm, trọng điểm, gắn với thực tiễn đặt ra, liên quan trực tiếp đến đời sống Nhân dân, trong đó sẽ có nội dung giám sát việc giải quyết một số vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, kéo dài; giám sát việc thực hiện công tác thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế (Theo Chỉ thị số 04 - CT/TW, ngày 02/6/2021 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế)./.

Bảo Anh